Tekst Johan Kroes
Foto Archief
75 jaar vrouwen bij Defensie
In 1944 treden de eerste vrouwen in dienst bij de Nederlandse krijgsmacht. Ze werken dan als bijvoorbeeld verpleegkundige, typiste of boekhoudster. Eind jaren 70 mogen vrouwelijke militairen ook varen, vliegen en vechten en sinds de jaren 90 voert Defensie een actief beleid om vrouwen te werven en te behouden. In deze rubriek komen de dames aan het woord die ervoor gezorgd hebben dat het na 75 jaar heel normaal is dat er vrouwen bij Defensie werken. Dit keer het verhaal van Charlotte Bloemendaal van Wijk, een van de eerste dames bij de Koninklijke Marechaussee.
Alles mocht, als er maar niets met de meisjes gebeurde’
Op 3 september 1979 meldde Charlotte Bloemendaal zich met nog 6 andere vrouwen aan de poort van de Koning Willem III kazerne in Apeldoorn. “We wisten wel dat we de eerste vrouwen waren die een opleiding bij de marechaussee zouden gaan volgen, maar niet dat het zo’n enorme impact zou hebben. Dat merkten we op de dag van opkomst en de dagen erna: de ene na de andere foto werd van ons gemaakt. Men bleef naar ons kijken.”
Dienstplichtigen in opleiding hingen uit de ramen van de legeringsgebouwen en floten de dames na. Ze werden achtervolgd van de legeringskamer naar de eetzaal, naar de hindernisbaan. “Zelfs de jongens van onze lichting reageerden hierop”, benadrukt Bloemendaal. “Ze vonden alle aandacht voor 7 meiden in pelotonsverband niet leuk, maar dat lag niet aan ons. Ook de pelotonscommandant en het kader wisten niet zo goed wat zij met de situatie moesten. Alles mocht, als er maar niets met de meisjes gebeurde.”
“Dienstplichtigen in opleiding hingen uit de ramen van de legeringsgebouwen en floten ons na.”
Mannenharten braken
Er deden zich ook problemen voor, zoals oefeningen waarbij de vrouwen niet konden volgen en uit de groep werden gehaald. Het vermeende voortrekken, uitzonderingsposities, aparte tenten als latrine en wasplaatsen voor vrouwen. Wat te doen met vrouwen die tijdens de velddienst plotseling ongesteld werden? Hoe om te gaan met huilende vrouwen? “Daar maakten een aantal vrouwen misbruik van. Sommige mannenharten braken: waar ligt de balans?”
Kledingprobleem
Problemen waren er ook bij het passen van uniform en uitrustingstukken. “Zoals de verstrekking van alleen een zwembroek, terwijl vrouwen toch iets meer dragen bij die tak van sport”, vertelt Bloemendaal. “Eigenlijk hebben we altijd problemen gehad met onze kleding. Halverwege de jaren 90 kregen we nieuwe jekkers. Toen ik om maat 38/40 vroeg werd er vreemd gekeken, want de maten begonnen pas bij 46 en dan ook nog ‘mannenmodel’.”
“Toen ik om maat 38/40 vroeg werd er vreemd gekeken, want de maten begonnen pas bij 46 en dan ook nog ‘mannenmodel’.”
Zie je wel, het is niets met die meiden
Ook bij het fysieke gedeelte bleek de kwetsbaarheid van de vrouw. “Was je ergens heel goed in dan werd je voorgetrokken of was je het vriendje van de instructeur. Was je ergens slecht in dan was het: ‘Zie je wel, het is niets met die meiden bij het Wapen.’”
Bloemendaal beschrijft dat ze altijd ‘de vrouwen van de eerste lichting’ bleven. Ook na de periode op het opleidingscentrum. “We werden ‘gevraagd’ voor alle soorten ‘mooie karweitjes’, zoals jassen aanpakken bij een receptie, bij het receptieboek zitten en koffie serveren bij belangrijke vergaderingen. Wij hebben daartegen geprotesteerd. Zulke werkzaamheden: akkoord, maar dan wel evenredig uit te voeren door mannelijke collega’s. Al met al leer je ermee leven en blijven verrassingen je achtervolgen. Maar ach, dat voorkomt verveling.”
