Tekst kapitein Arjen de Boer
Foto soldaat-1 Gregory Fréni, sergeant-majoor Arnoud Schoor, Phil Nijhuis, Defensie.nl en Wikimedia Commons
Grootschalige luchtlandingen memoreren Market Garden
September 2016: honderden parachutisten dwarrelen naar de grond, net als hun airbornebroeders tijdens Market Garden in 1944. Een verhaal over herdenken en de relevantie van het luchtlandingswapen.
Buiten wacht krijgsgevangenschap of de dood. Maar hier, in deze kelder in Oosterbeek kunnen soldaat Geoffrey Morgan van het 2e Parachute Battalion en 7 anderen even bijkomen. Het is september 1944. Buiten brandt het dorp en ratelen Duitse tanks door de straten als de jonge Brit een papiertje pakt en schrijft:
“We hebben zoveel gezien voor zulke jonge mannen, we hebben zoveel geweld meegemaakt (…) nu zijn we als broeders, als vossen zitten we gevangen terwijl jachthonden ons naar de strot willen vliegen…”**
Vrijheid koesteren
Groeiende spanning
Bijna 72 jaar na dato staat lance corporal Gavin Phillips van het Britse 216 Signal Squadron in de buik van een transportvliegtuig. “Dan kijk je links en rechts naar je airbornebroeders”, vertelt de Brit die samen sprong met militairen van 11 Luchtmobiele Brigade. “De spanning neemt toe en dan spring je, met je Nederlandse collega’s. Het uitzicht is fantastisch. Het is een eer mee te springen bij de herdenking.” Soldaat-1 Arjen is zich ook bewust van de emotionele lading. “Ik heb me verdiept in wat er toen is gebeurd. Ik wilde daar wel een beeld van hebben.”
Brug te ver
De herdenking is een eerbetoon aan de 35.000 parachutisten en luchtlandingstroepen die meededen aan het geallieerde offensief Market Garden (17-26 september 1944). Het doel van de operatie : verover de bruggen bij Eindhoven, Nijmegen en Arnhem om de Siegfriedlinie van de Duitsers te omzeilen en een snelle opmars naar Berlijn te forceren.
Soldaat Geoffrey is één van de 10.000 geallieerden die in de buurt van Arnhem landen. Maar daar slaan geharde Duitse eenheden keihard terug. De jonge Brit en duizenden anderen worden gevangengenomen, zo’n 1.800 Britten en Polen komen om het leven. (Bekijk onderaan deze pagina een fotoserie over de Slag bij Arnhem.)
Parachutisten nog altijd waardevol
Herdenken én oefenen
Boven de Ginkelse Heide dalen afgelopen zaterdag tijdens de officiële plechtigheden zo’n 1000 para’s neer. De herdenking biedt een mooie kans voor 11 Luchtmobiele Brigade om met internationale collega’s het grootschalige para-optreden te oefenen. Dat gebeurt in de dagen vóór de herdenkingssprong boven het Houtdorperveld, in de buurt van Ermelo. Bart en Martha Klein zijn er eens goed voor gaan zitten. “Je staat er toch bij stil dat we in vrede leven”, zegt Martha. “Al 71 jaar zonder oorlog”, vult haar man aan. “Dat moet je koesteren.”
Belangrijke les
Met een bezweet gezicht staat captain Dan Laspisa van de National Guard op adem te komen. De Amerikaan is zojuist met een Nederlandse parachute geland. “Iedereen springt met een chute van een ander land”, vertelt hij. “Er zijn niet enorm veel verschillen, dus dat is geen probleem.” Het wisselen van parachute is een manier om de onderlinge verbondenheid uit te dragen, de airbornebroeders over wie lance corporal Phillips het eerder had. “Het is belangrijk dat we als bondgenoten nog altijd een eenheid vormen”, zegt Laspisa. “En ook om te leren van het verleden.”
‘Zoveel gezien voor zulke jonge mannen’
De zon
In dat verleden pakt Geoffrey weer pen en papier, maar nu is hij krijgsgevangene. “Na de verschrikkelijke duisternis komt de ochtend, en met de ochtend komt de zon, van nu af aan moet alles beter worden.” Dat werd het ook, Geoffrey leidde verder een vreedzaam leven tot zijn overlijden in 2001, 79 jaar oud.
‘Een eer om hier te mogen zijn’
** Passages van Geoffrey Morgan zijn afkomstig van de site pegasusarchive.org waar verslagen staan van militairen die meevochten in de Slag om Arnhem.
Hoe relevant is airborne anno 2016?
Een vliegtuig, parachute, een militair en bewapening; de hoofdingrediënten voor een luchtlandingsoperatie zijn in de loop der decennia weinig veranderd. Maar hopeloos verouderd is dit concept absoluut niet. Militairen kunnen veiliger springen met moderne parachutes. Verbeterde communicatiemiddelen zorgen voor contact met collega’s en het hoofdkwartier.
Luchtlandingstroepen zijn uitermate geschikt om in vijandelijk gebied snel en verrassend voet aan de grond te krijgen. Zij kunnen vitale punten zoals bruggen en vliegvelden overrompelen en het bruggenhoofd in handen houden tot bevriende troepen arriveren.
Voorbeelden van recente operaties zijn de inname in 2001 van het vliegveld van Kandahar in Afghanistan door Amerikaanse parachutisten. In 2009 veroverden Pakistaanse para’s strategische locaties in de bergen van Noordwest-Pakistan. Franse parachutisten sprongen in 2013 boven Mali uit een vliegtuig en veroverden een stad.
In Nederland is het grootschalige para-optreden een expertise van 11Luchtmobiele Brigade. Bij elk van de 3 infanteriebataljons is één van de compagnieën opgeleid en getraind in parachute-operaties.
