Geen schip, toch trainen

Aan de slag in modern VR-lokaal op KMTO

Nieuw bij de Koninklijke Marine Technische Opleidingen (KMTO) op Marinekazerne Erfprins: een Virtual Reality (VR)-lokaal waar techneuten-in-opleiding op hun gemak kunnen oefenen. Veilig en onbeperkt, zonder schip. Dus hightech bril op, controllers in de hand en dingen doen.

Toen adjudant TD Peter Heemskerk en Ed Smit enkele decennia terug bij de marine kwamen, ging hun opleiding ongeveer zo. Een instructeur voor de klas, schoolbanken, uren maken, zitvlees kweken en informatie sponzen. Hoe anders is dat nu. Een van de leslokalen van de KMTO op Erfprins is omgetoverd van een stoffig lokaal tot een Virtual Reality-ruimte. Niks boeken en ogen openhouden, maar computergestuurd leren in een virtuele omgeving.

Generatie van straks

“Uit evaluaties blijkt dat de leerlingen het niet fijn vinden om 6 uur lang in de banken te zitten; dan kunnen ze hun aandacht er niet bijhouden”, zegt Smit, inmiddels burgermedewerker bij de Koninklijke Marine Technische Opleidingen (KMTO). Daarom is dit VR-lokaal in Den Helder beter, dan kunnen ze actief zijn en tegelijkertijd de lesstof tot zich nemen, vult Heemskerk aan. “Thuis is mijn dochter al met VR aan de slag; ze maakt er hele tekeningen mee. Dat is de generatie van straks”, aldus de chef Bureau Innovatie en Digitalisering (afdeling Learning and Development).

Heemskerk en Smit (voormalig hoofd Learning en Development, nu hoofd Plannen en Projecten) staan aan de wieg van het nieuwe VR-lokaal. Bij de marine bestond overigens al een uitgebreide brugsimulator. “Maar die is via een aanbesteding bij een bedrijf gekocht en neergezet. Dit lokaal is echt ons idee”, zegt Heemskerk. Het initiatief ontstond zo’n 2 jaar geleden op de werkvloer. Na een goede pitch kreeg het project ook de steun van de marineleiding. En geld natuurlijk; voor niets gaat de zon op.

Alvast aan de slag

Het lokaal is bedoeld voor de techneuten van de marine: de collega’s die aan SEWACO-systemen (sensoren, wapens, communicatie) werken en de monteurs in de machinekamers. Dankzij de VR-ruimte hoeven cursisten niet te wachten totdat zij daadwerkelijk aan boord van een schip kunnen oefenen. “Vaak zijn schepen op zee en dus niet beschikbaar”, legt Heemskerk uit. “Hoe mooi is het dan dat zij bij ons alvast aan de slag kunnen.” Overigens is het niet zo dat de boeken en klassikale lessen compleet zijn verdwenen, laat dat duidelijk zijn. Het VR-lokaal is een aanvulling op de bestaande opleidingscapaciteit.

Marinebehang

De ruimte is helemaal in marinesferen ingericht. Grote foto’s met een fregat tijdens een zonsondergang, een torpedowerkplaats, een havenbezoek aan New York. Zelfs het behang is perfect: het blauwe NFP-vlekkenpatroon van de nieuwe boordtenues. Het draagt sowieso bij aan de juiste mindset.

Het lokaal telt 5 VR-stations waar cursisten een bril op kunnen zetten om een andere, digitale wereld te betreden. Met 2 controllers kunnen ze in die wereld dingen aanklikken voor meer informatie. Of kunnen ze bepaalde handelingen oefenen. Dat kan onbeperkt en fouten maken is geen probleem. “Er kan niks kapot, het is volledig veilig”, benadrukt adjudant Heemskerk. “Bovendien zijn onze mensen dankzij deze training straks sneller inzetbaar”, vult zijn collega Smit aan. Ze hebben in de digitale wereld immers al kennisgemaakt met de systemen.

Keuzemogelijkheden

“Er zijn nu slechts 5 programma’s waarin cursisten kunnen werken, maar dat moeten er natuurlijk veel meer worden”, zegt Heemskerk. Nu kunnen technici in opleiding rondlopen op een Luchtverdedigings- en Commandofregat of via een 360-graden foto kennismaken met het Goalkeeper-snelvuurkanon. Ook kunnen ze een torpedoherlaad-drill oefenen, kennismaken met een snelle FRISC en oefenen op een landingsvaartuig van de mariniers. Er bestaat verder een virtuele versie van het Combat Support Ship Den Helder. Al is nu nog onduidelijk in hoeverre die laatste in het lokaal kan worden gebruikt. Eerst moeten beveiligingsexperts bepalen wat precies geheim moet blijven en wat niet.

Eerste gebruik

Maar goed, dat is nog toekomstmuziek. Eerst maar eens dit lokaal in gebruik nemen. Het is zo nieuw dat er nog geen cursisten met de controllers in de weer zijn geweest. Heemskerk en Smit verwachten dat de eerste techneuten-in-spe na het zomerverlof aan de slag gaan. Waarschijnlijk met de torpedoherlaad-drill, die dan op het lesrooster staat.

Als alle VR-stations bezet zijn, betekent het niet dat andere leerlingen koffie kunnen gaan drinken en op hun telefoons scrollen. Boven de stations hangen beeldschermen waarop is te zien wat de collega in de virtuele omgeving precies ziet en doet. Ook hangt in het lokaal nog een grote smart-TV waarop cursisten kunnen meekijken. Dit versterkt de mogelijkheid om van elkaar te leren, aldus de mannen.

Full Warship Trainer

Op het Marine Simulatie Centrum wordt keihard gewerkt om meer programma’s voor het VR-lokaal te ontwikkelen. “In de toekomst is het denkbaar dat er scenario’s zijn waarbij bijvoorbeeld een schip wordt aangevallen”, zegt Heemskerk. “Cursisten moeten dan virtueel samenwerken via gekoppelde VR-systemen. Dat noemen we dan de Full Warship Trainer. Het zou de virtuele training naar een nog hoger level tillen. De toekomst van Virtual Reality is wat dat betreft onbegrensd.”