Foto SM Jan Dijkstra en SGT CARMIL Danilo Robles de Medina
Geloofwaardig, zichtbaar en betrokken
Bij spanningen, calamiteiten en conflict mag Nederland in het Caribisch gebied hopen op het Framework for the Western Hemisphere Allied Collaboration (F-WHAC). Dit samenwerkingsverband van 5 landen maakt er werk van de stabiliteit en veiligheid in Latijns en Zuid-Amerika te bevorderen. De Commandant der Zeemacht in het Caribisch gebied (CZMCARIB) had onlangs de eer het hoogste orgaan van de F-WHAC te hosten. Epicentrum was Marinebasis Parera op Curaçao, waar de staf van CZMCARIB gehuisvest is, samen met de Kustwacht voor het Caribisch gebied.
Opmerkelijke deelname
De Allied Command Board (ACB) staat onder leiding van het Amerikaanse Southern Command en bracht delegaties uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Canada en Nederland bij elkaar. Ons land werd vertegenwoordigd door de directeur van de Directie Operaties (D-DOPS) van de Defensiestaf, schout-bij-nacht Jeannette Morang, en C-ZMCARIB, commandeur Walter Hansen. Ietwat opmerkelijk is de deelname van Canada, aangezien dit land geen overzees gebied in de Cariben bezit. “Canada beschouwt het gehele Amerikaanse continent echter als haar belangen en is daarom lid van FWHAC.” “Canada heeft daarbij een grote gemeenschap op Haïti en belangen in de Zuid-Amerikaanse mijnbouw”, licht Morang verder toe. “Overigens houdt SOUTHCOM zich militair bezig met heel Zuid-Amerika, tot aan de Zuidpool toe.”
F-WHAC is 2 jaar geleden opgericht. Het samenwerkingsverband heeft als doel om gezamenlijk meer veiligheid en stabiliteit in de regio te brengen en eventuele dreigingen het hoofd te bieden. Daarom hebben deze 5 gelijkgestemde landen zich verenigd en proberen zij meer samen te werken om de doelstelling (veiligheid en stabiliteit) te bereiken. Het heeft geen bindend karakter en betreft voorlopig afstemming, informatie-uitwisseling en zo mogelijk gezamenlijk optreden.
Gezamenlijk tegenwicht bieden
In dit licht baart de situatie in Venezuela met name het Koninkrijk der Nederlanden zorgen. Door de instabiliteit en de economische en politieke achteruitgang heeft er afgelopen jaren een uittocht van miljoenen vluchtelingen naar naburige landen plaatsgevonden. “Waar we eveneens niet gerust op zijn, is dat Maduro sterke banden heeft met Iran, China en Rusland”, aldus Hansen. “Deze landen creëren op plekken elders in de wereld een footprint en dus ook in de Cariben." Volgens de commandeur is het framework ervoor om bij problemen als gelijkgestemde landen gezamenlijk tegenwicht te bieden. Morang: “De scope van het framework is vrij breed. Bij humanitaire hulpverlening, bij grensoverschrijdende criminaliteit en drugbestrijding is samenwerking mogelijk. En vaart er een Russische taakgroep door het gebied, dan stemmen we zaken eveneens onderling af.”
Zichtbaar aanwezig
Voorzitter en commandant SOUTHCOM, admiraal Alvin Holsey, sprak tijdens de ACB onder meer over hoe de samenwerking nog concreter gemaakt kan worden. En hoe de F-WHAC beter kan bijdragen aan de interoperabiliteit. Verder wilde hij naar buiten een sterker signaal van eenheid en samenwerking afgeven. “We moeten geloofwaardig, zichtbaar en betrokken zijn”, formuleerde Holsey zijn opdracht. Verder sprak de hoogste baas over: ‘We meet presence with presence’. Waarmee hij doelde op zichtbaar aanwezig zijn in de regio, om te voorkomen dat anderen zich er teveel gaan vertonen.
Meedoen aan elkaars oefeningen ziet Morang als goede remedie. Joint Caribbean Lion 2027 biedt volgens de vlagofficier de kans om de eensgezindheid binnen het framework zichtbaar te maken. “We nodigen onze partners dan ook van harte uit”, doelt Hansen op de training, die het expeditionaire vermogen van de krijgsmacht moet testen. Admiraal Holsey voegde tijdens de ACB toe dat hij graag op niet al te lange termijn een gezamenlijke activiteit met zo veel mogelijk F-WHAC-deelnemers zou willen zien. Dat om alles zo concreet mogelijk te houden.
Vrijwillige afspraken
Volgens schout-bij-nacht Morang is de F-WHAC een gelaagde organisatie. Zo bemoeit de ACB (het hoogste orgaan) zich niet met details. Daarvoor is een stuurgroep aangesteld, met werkgroepen op het gebied van operaties, training, inlichtingen en communicatie. Gezamenlijk zetten zij plannen en ideeën om in daden. Naast de activiteiten binnen de F-WHAC, blijven de landen ook bilaterale activiteiten ontplooien. Zo houdt Nederland binnenkort een drugsbestrijdings- en een amfibische oefening met Colombia. Mariniers van beide landen zullen hier bijvoorbeeld aan deelnemen.
Morang benadrukt dat het framework geen coalitie is; afspraken tussen de deelnemers geschieden namelijk op basis van vrijwilligheid. “Daarmee is een aanval op een niet automatisch een aanval op allen, zoals binnen de NAVO wel geldt.” Bij spanningen, calamiteiten en conflict kan Nederland in het Caribisch gebied dan echter wel een beroep doen op de F-WHAC, in de hoop dat landen bijspringen.
Commandeur Hansen is zich van dat laatste zeer bewust. Gaat het mis in de Cariben, dan is hij primair op zijn eigen eenheden aangewezen. Om het vertrouwen in de militaire presentie in de Cariben te vergroten, is een programma opgetuigd en worden reactieplannen opgesteld. Die voorzien onder meer in het verder professionaliseren van de Caribische militairen, het verwerven van een luchtwaarschuwingsradar, een counter drone-systeem en Stinger-luchtverdedigingsmiddelen. Verder is er geld vrijgemaakt voor meer vlieguren met de DASH-8 van de Kustwacht Caribisch Gebied.
“Als het hier kinetisch wordt, moeten we in staat zijn om enige tijd zelf onze broek op te houden”, aldus Hansen. “Ik denk ook aan zaken als voldoende munitie en medische voorraden. En het stafpersoneel moet eveneens worden bewapend en gekleed. ‘Prepare for the worst en pray for the best’.”
Reshuffle in machtsbalans
De vergadering verliep volgens commandeur Hansen in een ongedwongen sfeer, waarin iedere deelnemer de kans kreeg om het woord te doen en zijn punt te maken. Van de politieke aardverschuiving in de VS was op Curaçao weinig te merken. Behalve dat admiraal Holsey liet doorschemeren dat Southern Command momenteel de handen vol heeft aan de voorbereidingen voor de massale deportatie van illegalen uit de VS.
“Je merkt natuurlijk wel dat SOUTHCOM een nieuwe commandant heeft”, sluit Morang zich hierbij aan. “Net als bij ons ligt ook bij SOUTHCOM nu meer focus op veiligheid, dan onder de vorige commandant. De VS veranderen daarin mee met globale ontwikkelingen.” ”De reshuffle in de machtsbalans in de wereld is volop gaande”, besluit Hansen. “En daarvan blijven we ook in het Caribisch gebied niet verschoond.”
