Zr.Ms. Tromp op scherp voor Baltic Sentry

Tekst LTZ 2OC (SD) Djenna Perreijn
Foto SM Jan Dijkstra, NAVO

Beschermen, afschrikken, reageren

Embleem van het Allied Maritime Command. — ‘Baltic Sentry’ wordt gecoördineerd vanuit het ‘Allied Maritime Command’ in Engeland, onder leiding van het ‘Joint Forces Command Brunssum’ in Nederland. De operatie staat onder de leiding van de ‘Supreme Allied Commander’ van de NAVO, de Amerikaanse generaal Chris Cavoli.

CDR Arjen Warnaar met op de achtergrond het NAVO-embleem en het van het Allied Maritime Command. — CDR Arjen Warnaar heeft heel 2025 de leiding over SNMG1.

Het deployment met de Standing NATO Maritime Group 1 is voor het vlaggenschip Zr.Ms. Tromp nog maar net van start gegaan, als het Luchtverdedigings en Commandofregat met haar vlootverband wordt ingezet binnen Baltic Sentry. Een nieuwe NAVO-operatie die de waakzaamheid in het gebied van en rond de Oostzee moet verbeteren. Hierin kunnen bondgenoten snel reageren bij sabotage aan onderzeese infrastructuur. Na de beschadiging van een datakabel nabij Letland, pakt de Tromp direct haar rol.

Bemanningsleden van de eenheden van de Standing NATO Maritime Group 1 (SNMG1) hielden rekening met een bomvol oefenprogramma. Begin dit jaar pakte Zr.Ms. Tromp de rol als vlaggenschip, met aan het hoofd commandeur Arjen Warnaar. Maar al snel na de commando-overdracht zetten de schepen van de reactiemacht koers richting de Oostee voor inzet binnen Baltic Sentry. “Zo’n nieuwe missie is hard werken”, blikt Warnaar terug op de eerste weken.

Volgens de commandeur is er geen standaard ‘mal’ om zo’n operatie op te zetten. “We werken samen met NAVO-partners, waaronder lokale marines, met hun eigen operatiecentra en eenheden. We zoeken een werkwijze door samen afspraken te maken en de juiste netwerken te organiseren. Daar is van alles voor nodig, zoals nieuwe, beveiligde, communicatiemiddelen. Afspraken gaan bijvoorbeeld over wie het juridische deel oppakt, als we een verdacht schip aan de kant leggen. Met de betrokken NAVO-partners kijken we dus wat er nodig is, hoe we dat invullen en wie wat gaat doen.”

‘Bij incidenten springen we er bovenop’

Portretfoto van de aanwezigen bij een NAVO-bijeenkomst, met onder meer secretaris-generaal Mark Rutte. — Tijdens een NAVO-bijeenkomst in Helsinki gaf secretaris-generaal Mark Rutte half januari het startschot voor ‘Baltic Sentry’.

: Zr.Ms. Tromp vaart door de Baltische Zee voor operatie Baltic Sentry. — ‘Baltic Sentry’ is een samenwerking tussen het land-, lucht- en zeedomein. De aantallen schepen, vliegtuigen en drones variëren van week tot week.

Grootse inzet

Met de komst van Baltic Sentry is de Nederlandse inzet aan de Oostflank sinds decennia niet zo groot geweest. 4 F-35’s van de Koninklijke Luchtmacht opereren al enige tijd vanuit Estland. Ze waken ervoor dat Russische vliegtuigen niet in NAVO-verdragsgebied komen. Daarnaast maken zo´n 270 landmachtmilitairen deel uit van de Multinational Battlegroup (voorheen de enhanced Forward Presence) in Litouwen.

Opnieuw sabotage?

Met Baltic Sentry wil de NAVO een beter beeld krijgen van wat zich op en onder water afspeelt. De aanwezigheid moet destabiliserende handelingen afschrikken. Als eind januari een onderzeese glasvezelkabel tussen Letland en Zweden beschadigd raakt, vermoedt men opnieuw sabotage. Warnaar: “Met onze boordhelikopter bekeken we wat er in de buurt rondvoer. We spotten een verdacht schip met een versleten anker en rapporteerden het bij de autoriteiten.”

De Zweedse autoriteiten namen de onder Maltese vlag varende bulkcarrier Vezhen in beslag, dat enkele dagen eerder vertrok vanuit Rusland. Na grondig onderzoek bleek er geen sprake van sabotage. Het ongeluk was het gevolg van slechte weersomstandigheden, tekortkomingen in de uitrusting en de manier van varen. “Een combinatie van factoren dus, maar ik denk niet dat het hierbij blijft. Bij zulke incidenten springen we er hoe dan ook bovenop.”

Zr.Ms. Tromp vaart samen met Zr.Ms. Luymes en een Duits vessel door de Oostzee voor operatie Baltic Sentry. — Naast SNMG1, met Zr.Ms. Tromp als vlaggenschip, neemt ook SNMCMG1 deel aan de operatie, met als vlaggenschip de hydrograaf Zr.Ms. Luymes.

‘Hier blijft het niet bij’

Doorpakken en volhouden

Want nu de operatie goed staat, wil Warnaar doorpakken en volhouden. Dat hoeft niet continu met de aanwezigheid van de taakgroep. “Onze hoofdtaak is niet het beveiligen van infrastructuur, maar het zorgen dat we gereed zijn. Er speelt meer dan alleen de Oostzee; we moeten onze aandacht verdelen.”

Er hangt geen einddatum aan de nieuwe operatie. Baltic Sentry gaat voor onbepaalde tijd door. Voorlopig neemt ook de Standing NATO Minecountermeasures Group 1 (SNMCMG1) deel aan de operatie, met als vlaggenschip de hydrograaf Zr.Ms. Luymes.

Zr.Ms. Tromp vaart door de Oostzee voor operatie Baltic Sentry terwijl 2 Nederlandse F35’s overvliegen. — 4 F-35’s van de Koninklijke Luchtmacht opereren al enige tijd vanuit Estland. Ze waken ervoor dat Russische vliegtuigen niet in NAVO-verdragsgebied komen.

Nieuwe technologie

Naast zulke traditionele eskaders worden ook innovatieve eenheden met nieuwe technologie ingezet, vertelde NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte tijdens de persconferentie om Baltic Sentry aan te kondigen. “Zoals een kleine vloot van marine-drones voor het leveren van een verbeterde verkenning en afschrikking.”

Meer weten van het reilen en zeilen aan boord van Zr.Ms. Tromp binnen SNMG1? Lees de ervaringen van 3 opvarenden!

Geposeerde foto van Ricardo, Frank en Karlijn aan boord van Zr.Ms Tromp in marine-uniform. — KPLTD Ricardo, LTZ 2 (LD) Frank en MATR1LDGB Karlijn vertellen over hun leven aan boord van Zr.Ms. Tromp tijdens SNMG1.

‘Het is prettig druk’ – LTZ 2 (LD) Frank, Ondergeschikt Hoofd Logistieke Dienst

“Na onze wereldreis (Pacific Archer, red.) zijn we in de korte, binnenliggende, periode ontzettend druk geweest om ons op SNMG1 voor te bereiden. Het was een gekkenhuis, maar sinds we varen gaat het lekker; ‘prettig druk’, zou ik zeggen. Ik regel onder meer de havenbezoeken en vraag ligplekken, sleepboten, valrepen en voldoende voeding aan. Ook Ontspanning, Sport & Ontwikkeling valt onder mij. Het helpt dat we een hele gezellige bemanning hebben. Door mijn andere neventaken als sectieofficier, vliegdekofficier en Public Affairs Officer (PAO) is geen dag hetzelfde. Als PAO zoek ik media-aandacht op om ons zichtbaarder in dit gebied te maken. Dat helpt om saboteurs af te schrikken. Vooral ook de internationale samenwerking draagt daaraan bij. Nederland nam in eerste instantie het voortouw, maar nu groeit het aantal partners. Door veel met maritieme operatiecentra van partners te communiceren, ontstaat een steeds completer beeld van wat zich afspeelt in de regio. Zo kunnen we beter beslissen waar SNMG1 een rol kan spelen om de onderzeese infra te beschermen.”

‘Ik merk steeds meer van hoofdtaak 1’ – KPLTD Ricardo, Cluster Voortstuwing

“Samen met collega’s zorg ik voor zoveel mogelijk voortstuwing, zodat de Operationele Dienst op de brug haar taken goed kan uitvoeren. Mijn belangrijkste taak is die van Chef van de Wacht in de Technische Centrale. We lossen eerstelijns storingen op en houden collega’s veilig door bij calamiteitenbestrijding de eerste acties uit te voeren. De laatste jaren merk ik steeds meer van het optreden binnen hoofdtaak 1. Het vaarschema is heel vol en opdrachten zitten dicht op elkaar. Soms verandert het programma plots, omdat we ergens voor worden aangewezen, zoals nu met Baltic Sentry. Aan boord zie ik verschil met collega’s die nu hun eerste missie draaien. Die vinden het spannender. Ik zie het als een normale reis, zoals ik ze vaker met de Tromp maakte, in de Zwarte Zee en de Oostzee. Wel zijn er nu meer bewegingen van de Russen.”

‘De sabotage is voor mij nieuw’ – MATR1LDGB Karlijn, bevoorradingsmedewerker

“Op een varend schip gaat vaak het één en ander stuk; soms moet iets vervangen worden. Op Bureau BEVO zorgen we dat voorraden op peil zijn en collega’s niet misgrijpen. Dat zouden we op dit moment zeker niet kunnen gebruiken. Daarnaast zit ik in een aanvalsploeg. Na een brandmelding bestrijd ik met 3 anderen in hittewerende kleding de brand. Tot slot sta ik elke keer bij het aan- en afmeren op de meerrol. 3 jaar geleden draaide ik ook mee in SNMG1. Veel is dus herkenbaar, maar de sabotage aan onderzeese kabels is nieuw. Als je binnen in het schip werkt, merk je niet altijd iets van de operatie waaraan we deelnemen. Wel als er bijvoorbeeld verdachte eenheden in onze buurt zijn, zoals vliegtuigen of schepen. Dan moeten we onze telefoons óf op vliegtuigstand óf helemaal uit zetten. Soms gaat dat gepaard met een passageverbod over alle open dekken. Tot nu toe heb ik het naar mijn zin, de sfeer aan boord is goed. Ik vind het eten lekker en af en toe doen we een leuke haven aan.”