Tekst LTZ 2OC (SD) Djenna Perreijn
Foto Defensie Duikgroep en video: Armed Forces Canada
Marineduikers ontdekken arctische omstandigheden Canada
1 ruk: ‘attentie!’, 4 rukken: ‘omhoog!’. Onder een dik pak ijs is het van levensbelang dat de helper direct snapt welke boodschap de duiker via het koord doorgeeft. “Daarom staat er boven altijd een Nederlandse collega; de Canadezen gebruiken nét even andere sign language”, vertelt sergeant ODND en duikmeester Jeffrey Wassenburg (42). Samen met marinier-1 ALG Kenny Zwinkels (26) en 12 andere marineduikers dompelt hij zich tijdens Ice Divex onder in de ijskoude wateren van Canada.
Hoewel, koud? Bij de Defensie Duikgroep zijn ze wel wat gewend. “Ik had het water kouder verwacht door de buitentemperatuur van -18 graden. Maar door onze goede uitrusting voelde 2 graden prima aan”, merkt Zwinkels op. Het is zijn eerste duikervaring onder dik ijs. “Het is vergelijkbaar met duiken onder een vaartuig; het zicht is hier zelfs beter, omdat via openingen in het ijs licht binnenkomt. Het verschil zit ‘m in het wak; normaal kan ik overal aan de oppervlakte komen, maar nu alleen door die ene uitgezaagde driehoek. Verder zijn alle procedures eromheen nieuw en die blijken van cruciaal belang; dat maakt het interessant.”
Opwarmen
Voor de duikers te water gaan, test de Canadese ijsmeester of het ijs minimaal 15 centimeter dik én van goede kwaliteit is. Wassenburg: “Het moet mooi helder zijn, geen platgestampte sneeuw. En dik genoeg, zodat het onze zware apparatuur houdt.” De ijsmeester bepaalt dus de locatie, waar iedereen bij aankomst sneeuw begint te scheppen. “Hoe koud ook, zo warm je al flink op.”
De herrie van een kettingzaag verstoort daarna de rust in het Canadese landschap. Er moeten 2 cirkels van 60 meter doorsnede komen. De vorm van het wagenwiel is niet voor niks gekozen. De spaken vormen lichtstraten die voor de duikers oriëntatiepunten zijn. Door de cirkel in het midden kunnen uitgeademde luchtbellen verdwijnen, zodat die zich niet onder het ijs opstapelen. Op de kruising van de cirkels komt een driehoekig wak. “Daarboven plaatsen we een tent met flinke warmtebronnen, om alle persoonlijke beschermingsmiddelen in goede conditie te houden. Je masker zou bijvoorbeeld niet te lang in de vrieskou mogen blijven, omdat het vocht erin dan bevriest.”
Nuttig
Het zijn procedures die in Nederland niet te beoefenen zijn, omdat de extreme omstandigheden niet zijn na te bootsen. Zwinkels: “Het is in Nederland ook niet snel relevant. Als we een object onder het ijs omhoog moeten halen, kunnen we beter een paar dagen wachten tot het weer dooit.”
Tóch is de oefening nuttig. Wassenburg: “De NAVO-richtlijnen schrijven voor dat een aantal landen hiervoor gereed moet staan. Onze normale trainingseisen halen we ieder jaar in het Caribisch gebied, maar voor arctische omstandigheden moet je hier zijn. Hier word je je bewust van de risico’s die kou en wind met zich meebrengen. Zoals een slachtoffer dat veel sneller achteruit gaat of uitrusting die bevriest."
Meer zien van de marineduikers tijdens Ice Divex in Canada? Bekijk de clip.
Complexer
De marineduikers zijn in Canada steeds maximaal een half uur onder water voor allerlei opdrachten. Zwinkels: “We beginnen met eenvoudig een rondje zwemmen om te wennen aan de uitrusting en om te zien of we comfortabel zijn.” Daarna worden de taken complexer. Zo ruimen de duikers oefenmijnen door er een hefballon aan te bevestigen. Wanneer die zich opblaast nemen ze afstand. Verder leren ze om een schroef in het ijs boven zich te monteren. “Als je de weg terug naar het wak niet kan vinden, kun je daaraan gaan hangen, zodat je – hopelijk – wordt gevonden. De meest lastige klus vind ik het vinden van het slachtoffer. De donkere pop ligt op de bodem en is moeilijk te zien. Tijdens het zoeken wrijf je over de bodem, waardoor er zand opstuift en het zicht slechter wordt.”
Kennisuitwisseling
Bij elke duik gaat een Canadese buddy met de marineduikers mee. Wassenburg: “De Canadezen zijn ontzettend goed, je merkt dat zij hier regelmatig trainen. We weten nu hoe zij opereren en van die kennisuitwisseling worden wij beter. Dat geldt ook voor de Amerikaanse collega’s. Op veel vlakken hebben we trouwens dezelfde werkwijze, belangrijk voor onze internationale samenwerking. We kunnen bijvoorbeeld gebruikmaken van elkaars apparatuur en spreken grotendeels hetzelfde jargon. We hopen dat onze andere teams snel dezelfde training kunnen volgen.”
