Tekst KAP Arjen de Boer
Foto KAP Arjen de Boer, Mediacentrum Defensie, US Department of Defense
Marineofficier heeft handen vol aan vlottrekken Afghaanse logistiek
Logistiek was in Afghanistan een ‘ondergeschoven kindje’. Hier moet KTZ (LD) Frans Claessens in het noorden verandering in brengen. Maar de realiteit is weerbarstig. De trainingsmissie in Afghanistan is een 3D-puzzel van 100.000 stukjes die je in elkaar moet zetten terwijl het stormt, er mensen op je inslaan en iemand stiekem puzzelstukjes weghaalt. Waar moet je in hemelsnaam beginnen?
Aanvankelijk richtte de NAVO-missie Resolute Support zich vooral op het stimuleren van de gevechtskracht van Afghaanse veiligheidsdiensten. Zo moesten ze mobieler optreden, in plaats van alleen het bemannen van statische en dus kwetsbare checkpoints. Maar nu verschuift die focus naar de logistiek. Want leger en politie moeten het gevecht kunnen volhouden. Zeker als de NAVO een troepenreductie doorvoert nu er een akkoord ligt tussen de VS en Taliban. “Maar logistiek was lang een ondergeschoven kindje”, weet kapitein ter zee (LD) Frans Claessens, hoofd van de sectie CJ4 in Mazar-e-Sharif en in het dagelijks leven DOPS J4 in Den Haag.
'Spelbreker is de wurgende corruptie, van hoog tot laag; spullen 'verdwijnen''
Wurgende corruptie
“Afghanen voeren al decennialang oorlog en aan munitie is geen tekort”, zegt Claessens, die ook adviseur is bij het Train, Advise, Assist Command North (TAAC-N). “Maar zaken zoals voeding, reservedelen, medische voorraden, brandstof en distributie gaan nog fout.” Spelbreker is de wurgende corruptie, van hoog tot laag; spullen ‘verdwijnen’. “Te veel mensen verdienen aan deze oorlog. Zij hebben geen belang bij een vertrek van de NAVO”, zegt de kolonel. “Terwijl de bevolking, vooral jongeren, de oorlog zat is.”
Veel werk, weinig tijd
Claessens heeft altijd in de ‘groene’ logistiek gewerkt en die ervaring komt van pas nu logistiek en voortzettingsvermogen magische woorden zijn. “De wens is de logistiek nu ‘even’ te regelen, maar dat kost tijd en die hebben we niet”, stelt Claessens. Toch waagt de NAVO een poging, waarbij er aandacht is voor, ogenschijnlijk, basiszaken: op tijd uitbetalen van salarissen, voedzame maaltijden, een betere distributie van voorraden, meer en beter onderhoud aan materieel.
Personeelstekort
Door deze maatregelen hoeven minder Afghaanse manschappen hun post in de steek te laten. Naast dat er Afghanen sneuvelen, deserteren veel manschappen. En dat personeelstekort wordt bijna niet aangevuld. “Dat komt niet door de gevechten, zoals lang werd gedacht,”, aldus de logistiek expert, “maar door de slechte arbeidsomstandigheden en het slechte moreel. Dus krijgt dat moreel een flinke injectie.” Is dat niet wat laat? “Dat is zo frustrerend. Wij, de coalitie, hebben de afgelopen jaren niet altijd de juiste prioriteiten gesteld.”
‘Leger en politie moeten het gevecht kunnen volhouden; zeker als de NAVO een troepenreductie doorvoert’
2 werkelijkheden
In de ogen van Claessens bestaat er een kloof tussen de Afghaanse werkelijkheid en wat de NAVO wil. “‘We’ komen binnen en willen onze standaarden opleggen. Maar dat werkt niet. De Amerikanen hebben een complex, geautomatiseerd, logistiek managementsysteem ingevoerd en de Afghanen moeten dat binnen 2 jaar leren”, zegt de KTZ. “Dit leger naar een NAVO-standaard tillen, is een droom. Veel gaat nog met papieren die worden ondertekend. Bovendien zijn computers schaars en is er nog analfabetisme. Bovendien, hoe lang hebben wij in Nederland gedaan over invoering van ons eigen SAP?” (= logistiek managementsysteem, red.)
‘Ik, met mijn bijdrage, ga deze oorlog niet winnen, een uitzending van 6 maanden is te kort’
Luchtmacht en special forces maken stappen
Maar wat gaat wel goed? Claessens noemt de Afghaanse luchtmacht en special forces. Die worden van hoog tot laag begeleid, goed getraind en zijn effectief. Ook Nederland levert hier een bijdrage door de speciale politie-eenheid 888 te trainen. Dit zegt overigens niet dat de andere Nederlandse adviseurs stilzitten. Marine, landmacht en marechaussee leveren meer dan 10 adviseurs voor het verbeteren van logistiek en onderhoud, de positie van vrouwen, communicatie en verbindingen, informatie-operaties en bestrijding van criminaliteit. “Die werken keihard en zeggen waar het op staat, ze doen goed werk.”
Uiteindelijk zelf doen
De 3D-puzzel van Afghanistan is nog láng niet af, vindt Claessens. “Ik, met mijn bijdrage, ga deze oorlog niet winnen, een uitzending van 6 maanden is te kort. Ik bereik wel veel in kleine stapjes. Mijn motto is: ‘One small step for an Afghan logistician is a giant leap for a sustainable Afghan security force’. Uiteindelijk moeten ze het zelf doen. Het is als leren fietsen. Eerst met zijwieltjes, daarna met ondersteuning en nu laten we langzaam los. Ik ben er van overtuigd dat de Afghanen het met vallen en opstaan redden, alleen niet op een NAVO-level.”
