Een desastreuze flits

Veteranen blikken terug op ‘Nagasaki’

“'D’r komt een vliegtuig!' Iedereen begon te rennen, maar er was geen luchtalarm.” Dick Buchelgend van Steenbergens herinneringen zitten er ruim 69 jaar na dato niet naast. Het luchtalarm zweeg inderdaad toen 2 Amerikaanse B-29 bommenwerpers de Japanse industriestad Nagasaki naderden. Stilte voor de nucleaire vuurstorm. De 94-jarige luchtmachtveteraan en de 90-jarige oud-landmachter Ronald Scholte waren als krijgsgevangene getuige van de aanval met de tweede atoombom. 

Adjudant buiten dienst Buchelgend van Steenbergen diende als luchtfotograaf bij de Militaire Luchtvaart van het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. Op 9 augustus 1945 was hij als krijgsgevangene getuige van de Amerikaanse atoomaanval op het Japanse Nagasaki. “Het was een heldere lichtflits”, vertelt hij. “Te vergelijken met een fotoflitser, alleen dan met desastreuze gevolgen.” 

“Ik verloor na de flits direct het bewustzijn. Toen ik wakker werd, was het donker. Langzaam maar zeker werd de chaos zichtbaar: alles was weggevaagd.” Eén ding weet de oud-luchtmachter zeker: “Het is een wonder dat ik het heb overleefd.” 

Nummer 254

Sergeant-majoor buiten dienst Ronald Scholte was genist. Ook hij was een van de vele Nederlandse krijgsgevangenen in Nagasaki. Een naam had hij niet voor zijn Japanse kampbewaarders. Als ‘nummer 254’ werd hij te werk gesteld als klinker in onder meer de scheepsbouw. Ook hem staat de 9de augustus van 1945 nog sterk bij. “Een van die lui schreeuwde: ‘Parachute!’ Ik riep: ‘waar?’ BOEM!” Scholte bleef ongedeerd, maar tienduizenden konden het niet navertellen. “De hele stad stond in brand”, herinnert de veteraan zich.

Weinigen kunnen dit verhaal navertellen. Een groot deel van de aanwezigen mensen in Nagasaki heeft de aanval niet overleefd. Schattingen over het directe dodental lopen sterk uiteen: van 39.000 tot 80.000. Velen zouden in de dagen, weken en maanden of zelfs jaren daarna overlijden aan brandwonden, beschadigde luchtwegen en stralingsziekte.

Op 6 augustus 1945 wierpen de Verenigde Staten voor het eerst een atoombom af boven bewoond gebied. Atoombom Little Boy legde Hiroshima in de as. Drie dagen later viel Fat Man op Nagasaki. Dit 3,25 meter lange plutonium vernietigingswapen was met zijn 4.545 kilo iets zwaarder dan de uraniumbom die Hiroshima verwoestte, al claimde de eerste meer levens. Kort na de tweede atoombomaanval gaf Japan zich over. Hiermee kwam een eind aan de Tweede Wereldoorlog.