Leidinggeven aan een… paard?

Sterren en strepen bepalen de gezagsverhoudingen binnen Defensie. Maar wat als je ondergeschikte één bonk spieren en een paar koppen groter is en 4 hoefijzers draagt? Een paar paarden gaven leidinggevenden onlangs een bijzondere les in leiderschap.

Denk niet aan geblinddoekt rijden of halsbrekende sprongen. Het concept is simpel. Een handjevol officieren, veelal zonder ervaring met paarden, gaat één voor één de confrontatie aan met het edele dier. Houding, lichaamstaal en ‘energie’ zijn het enige waarmee zij het paard moeten laten doen wat zij willen. “Paarden spiegelen heel puur”, vertelt korporaal 1 Angela Kalkman, plaatsvervangend bedrijfsleidster op de manege van het Korps Rijdende Artillerie. “Straal jij rust en zelfvertrouwen uit en blijf je consequent, dan zal het paard je eerder als leider accepteren.” 

Claudio

De viervoeter waarmee de cursisten samenwerken is Claudio, een 7 jaar oude ruin. Met een schofthoogte van 1 meter 80 het grootste paard op stal. Eén bonk spieren. Erg imponerend. Zeker voor 3 van de 6 deelnemers die nauwelijks de 1 meter 60 overstijgen. “Hij is een vriendelijke reus,” vertelt psychologe Carine Tromp Meesters. “Al heeft hij wel leiding nodig. In een oogwenk scheidt hij het kaf van het koren.”  

Onder de indruk

Luitenant-kolonel Evert Jan Kasteel bijt de spits af. Hij vindt het spannend en is benieuwd naar wat hij uitstraalt. “Ik ben niet zo dominant als leidinggevende. Zou het paard dat merken?” Zodra hij op Claudio afloopt, valt echter alle spanning weg. Zijn rust straalt af op het paard en Kasteel leidt Claudio zonder dwang de bak rond. Na afloop is hij onder de indruk van de overtuigende respons van het paard: “Ik wil ook een paard. Ik ben verliefd.” 

Amazone

“Een paard liegt niet”, vertelt Tromp Meesters. “Wil je een pure en eerlijke respons op jouw manier van leidinggeven dan krijg je die van een paard.” Instructrice Kalkman demonstreert als een ware amazone hoe Claudio met 1 vinger te sturen is. De groep kijkt geïnteresseerd toe als ze laat zien wat de invloed van houding is op het gedrag van het dier. Ze geeft de leiders nog wat tips mee: “Werken met een paard is een feest van herkenning. Het dier legt je sterke en je zwakke punten bloot. Wat heb je nodig? Hoe bereik je meer?” Psychologe Tromp Meesters vult haar aan. “Door jezelf beter te leren kennen, kun je een betere leidinggevende worden.” 

Geen rollenspel

Geen wonder dan ook dat de cursus al 3 jaar een succes is en groeit aan populariteit. Ook de najaarssessie zit inmiddels volgeboekt. De 6 deelnemers begrijpen dat wel. Kasteel verwoordt het algemene gevoel van de groep: “Ik snap nu beter hoe ik over kom en weet hoe belangrijk je houding en gedrag zijn als leidinggevende. Dit is geen rollenspel. Dit is echt. Een paard acteert niet.” 

In een militaire organisatie als Defensie is leidinggeven van groot belang. Niet alleen voor de dagelijkse bedrijfsvoering of bij oefeningen maar vooral ook tijdens de inzet in missiegebieden. Daarom wordt er tijdens de basisopleiding veel aandacht besteed aan leidinggeven. Maar ook later, bij de verschillende vervolgtrainingen en cursussen die militairen volgen, is leiderschap een hot item. De training met paarden vormt een prima mogelijkheid om leidinggevenden in de praktijk te laten zien hoe hun leiderschap overkomt.