Dit artikel hoort bij: Defensiekrant 01

‘Oranje boven’

Tekst tweede luitenant Johanna van Waardenberg
Foto sergeant-majoor Maartje Roos, sergeant Sjoerd Hilckman

Jubilerende landmacht start viering met vaandelgroet

Ruim 1500 militairen hebben donderdag 9 januari op Plein 1813 in Den Haag een vaandelgroet aan de Koning gebracht. De Koninklijke Landmacht startte hiermee de viering van haar 200-jarig bestaan.

Een vaandelgroet is een ceremonieel eerbetoon dat de verbondenheid tussen het Koningshuis en de diverse regimenten van de landmacht symboliseert. Een vaandelgroet is vrij uniek: de vorige was in 1980, als eerbetoon aan scheidend Koningin Juliana. Die groet vond in besloten kring plaats.

Omdat de landmacht zich meer bekend wil maken bij het publiek was de ceremonie vorige week vrij toegankelijk. Mensen konden zich aanmelden om vanaf de speciaal gebouwde tribunes de ceremonie bij te wonen. De 21-jarige Kariem Ahmed was een van de aanwezigen: “Het is zeer indrukwekkend om dit van dichtbij mee te maken.”

Bekijk hieronder de fotoreportage.

De militairen die de ceremonie uitvoerden waren gekleed in ceremonieel tenue. Deze traditionele uniformen worden alleen gedragen tijdens bijzondere gelegenheden, zoals staatsbezoeken, begrafenissen en huwelijken. Ieder regiment heeft zijn eigen tenue.

Getrokken door een vierspan Friese paarden kwam de Koning vlak voor de start van de vaandelgroet Plein 1813 oprijden in een gala-landauer koets. Tijdens de rit speelde de Koninklijke Militaire Kapel Johan Willem Friso.

Hoewel Koning Willem-Alexander geen actief dienend militair meer is, mag hij tijdens ceremoniële gelegenheden wel nog zijn tenue dragen.

Omdat hij geen militaire status meer heeft, heeft het uniform geen rangonderscheidingstekens. In plaats daarvan draagt hij een speciaal ontworpen ‘distinctief’. Volgens de Nederlandse wet is het niet toegestaan als staatshoofd en lid van de regering een actieve militaire functie te vervullen binnen de krijgsmacht.

Een vaandel of standaard is het belangrijkste symbool van een regiment of eenheid. Het staat voor trouw, eenheid en eergevoel.

Het vaandel diende ooit als veldteken. Het was een soort herkenningsteken van een verzamelpunt voor strijdende troepen in het veld. Tegenwoordig hebben vaandels en standaarden alleen een ceremoniële functie.

Vlak voor de vaandelgroet kreeg de Koning een sabel aangeboden.

De Koning kreeg de sabel uit handen van Commandant Landstrijdkrachten luitenant-generaal Mart de Kruif.

Bij een overhandiging van voorwerpen die steken of snijden is het een traditie dat er een muntje teruggegeven wordt. Volgens een oud bijgeloof voorkom je zo dat vriendschapsbanden worden doorgesneden. De Koning gaf de landmachtcommandant om die reden een munt voor de sabel.

Tijdens de vaandelgroet marcheerden landmachters van de verschillende regimenten langs de Koning. Ze presenteerden hun vaandel en standaard aan het staatshoofd.

De Koning, maar ook de militaire toeschouwers op de tribunes toonden hun respect door bij iedere vaandel of standaard de groet uit te brengen. In totaal werden er 24 vaandels en standaarden gepresenteerd. “Het vaandel symboliseert trouw aan het koningshuis, kameraadschap en staat voor de offers die gebracht zijn bij het vechten voor vrijheid”, sprak generaal De Kruif.

Bij de vaandelgroet waren onder andere minister van Defensie Jeanine Hennis-Plasschaert, generaal Tom Middendorp (Commandant der Strijdkrachten) en de andere krijgsmachtscommandanten aanwezig.

Een belangrijk onderdeel tijdens militaire ceremonie is de muziek. Tijdens de vaandelgroet werd dit verzorgd door de Koninklijke Militaire Kapel. Het militair orkest speelde de verschillende regimentliederen en het Wilhelmus.

Als afsluiting van het defilé presenteerden alle militairen zich nogmaals. Ze brachten hun traditionele strijdkreet aan de Koning.

Na het commando ‘Onderofficieren doet uw plicht’ schreeuwden de mannen en vrouwen uit volle borst: “Oranje boven, oranje boven, oranje boven."

De strijdkreet Oranje Boven is ontstaan ten tijde van de watergeuzen en verwijst zowel naar de vlag als naar hun leider, Prins Willem van Oranje.