Tekst Michael Simon
Foto John van Helvert
‘Wij meten tot op een duizendste millimeter nauwkeurig’
Wapensystemen waarvan je niet zeker weet of de specificaties kloppen? Een schroefblad dat tot op een honderdste millimeter uitgelijnd moet worden? Een weegschaal kalibreren die tot op de milligram in beslag genomen goederen kan wegen? De productgroep Geometrische Meettechniek brengt met 3D-meetapparatuur producten tot 0,001 millimeter nauwkeurig in beeld. “Lang niet iedereen beseft wat wij voor hen kunnen betekenen.”
Kort en bondig samenvatten wat Geometrische Meettechniek doet, is niet gemakkelijk. Toch doet Eerste Meet- en kalibratietechnicus George van Lingen een poging: “Wij controleren eenheden als lengte en massa. Dus is de afstand van een millimeter tussen twee onderdelen daadwerkelijk een millimeter? En is een kilogram in beslag genomen goederen ook echt een kilo?”
Meten met reden
Dat meten gebeurt om twee redenen. Ten eerste om te kijken of producten nog goed, dan wel aan vervanging toe zijn. “Een reden om een product te vervangen, kan slijtage zijn”, aldus Van Lingen. “Maar ook een botsing, aanvaring of beschadiging door welke oorzaak dan ook. Wij brengen alles van binnen én van buiten exact in kaart.”
Op locatie wordt gewerkt met draagbare meetapparatuur
Productverificatie is een tweede reden: “Heb je gekregen waar je om hebt gevraagd? Mocht je daaraan twijfelen, dan kunnen wij alles nameten en krijg je van ons een uitgebreid rapport waarmee je eventueel naar de fabrikant kan gaan”, vertelt productgroepmanager Marco de Boer.
3D-meetbank
Om producten goed in beeld te brengen werkt Geometrische Meettechniek met 3D-meetapparatuur. Het meest in het oog springend is de 3D-meetbank. “Voorwerpen tot twee meter lang, 1.50 meter breed en 1.20 meter hoog worden hierop, driedimensionaal gemeten”, verduidelijkt Van Lingen. Als voorbeeld noemt de technicus vliegtuigonderdelen. “Die hebben we regelmatig gecontroleerd op slijtage.”
Op locatie wordt gewerkt met draagbare meetapparatuur. “Neem de nieuwe kanons op alle luchtverdedigings- en commandofregatten. Het kanon staat op het bovendek, de aanvoer een dek lager en twee dekken lager staat een groot, geautomatiseerd magazijn. De hele constructie is een meter of tien hoog en de uitlijning luistert heel nauw. Tot op de millimeter. Daarvoor werken wij met de laser tracker.”
Moeilijke vorm
Voor objecten die zich vanwege hun vorm of omvang moeilijk laten opmeten, wordt de laser scanner ingezet. “Daarmee kunnen we ‘vrije vormen’ meten, zoals een schroefblad” benadrukt de chef van de vakgroep Rob van Gelder. “Daar plakken we referentiepunten op en door een laser daarop te richten krijgen we zeer nauwkeurige, driedimensionale beelden van het object.
Minder dan millimeterwerk
Hoe indrukwekkend hun werk ook is, de vakgroep Geometrische Meettechniek lijkt nog wat onbekend. Niet iedereen weet de weg naar de vakgroep te vinden. “Wij zitten hier op de marinebasis in Den Helder, maar we zijn er voor alle krijgsmachtdelen”, aldus Van Lingen. “Op twee locaties van de Koninklijke Marechaussee hebben we bijvoorbeeld weegschalen gekalibreerd die in beslag genomen drugs wegen.”
‘We zijn er voor alle krijgsmachtdelen’
En dit gebeurt dus in minder dan millimeterwerk. “Wij controleren tot op een micron, een duizendste millimeter”, verduidelijkt Van Gelder. En om er zeker van te zijn dat de waarden écht kloppen, wordt ook de 3D-meetapparatuur zelf regelmatig gekalibreerd. En ook dat gaat op liefst een tiende micron nauwkeurig. Want alleen zo kan met zekerheid worden gesteld dat de meetapparatuur uitermate secuur is ingesteld en voldoen aan de internationale normen.
