Achter de schermen

...bij de ID-desk van het Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten

10 documentdeskundigen van de ID-desk controleren voorafgaand aan de NAVO-top duizenden identiteitsdocumenten. Van leveranciers en cateraars tot aan ketenpartners als de brandweer en ambulance; niemand betreedt tijdens de top de streng beveiligde Haagse internationale zone zonder vooraf grondig gecontroleerd te zijn. Een monsterklus, die wordt geklaard naast de ‘gewone’ werkzaamheden. Achter de schermen bekijken we daags voor de NAVO-top hoe deze stille poortwachters te werk gaan.

Tekst: luitenant ter zee 2OC (SD) Djenna Perreijn | Foto’s: sergeant-majoor Mike de Graaf

 

Oog voor identiteit

De 4 ID-desks in het land vallen onder het Expertisecentrum Identiteitsfraude en Documenten (ECID). Het ECID levert als landelijk aanspreekpunt een belangrijke bijdrage aan het voorkomen en bestrijden van identiteits- en documentfraude. Het centrum beschikt over kennis, expertise en een uitgebreid netwerk van partners in binnen- en buitenland.

Documentdeskundige adjudant Raijmond werkt vanuit de ID-desk Schiphol, dat de provincies Flevoland, Utrecht en Noord-Holland bedient. Hier beoordeelt hij documenten waar bij bijvoorbeeld politie, gemeenten of de Arbeidsinspectie twijfels over bestaan. Een document kan dan digitaal of fysiek worden onderzocht. Hierbij telt elk detail: van het lettertype tot onzichtbare beveiligingskenmerken.
 

Vervalser vinden

Als in de onderzoeksruimte blijkt dat een document is vervalst, wordt er een proces verbaal opgemaakt. “Dan doen we verder onderzoek en kijken we of er een link is met andere processen”, vertelt Raijmond. “Als de zaak te groot wordt, moeten we het overdragen aan collega’s. Hierbij speelt de afdeling Intell, Analyse en de opsporing van het ECID vaak een belangrijke rol. Door landelijk alle signalen en werkwijzen rond identiteits- en documentfraude met elkaar te vergelijken, zoeken we naar overeenkomsten en mogelijke aanknopingspunten. Ook informatie uit het buitenland nemen we daarin mee. Het bureau Opsporing en Voorbereiding van de Marechaussee verwerkt deze gegevens tot een bruikbaar opsporingsonderzoek. Uiteindelijk hopen we natuurlijk de vervalser te kunnen vinden.”

 

Gesneden koek

De deskundigen van de ID-desks spelen dus ook een onmisbare rol in het accreditatieproces van de NAVO-top. Duizenden bezoekers moeten voor hun komst via een beveiligd portaal van Buitenlandse Zaken een geldig identiteitsdocument overleggen. De experts beoordelen of het document authentiek is. Dat gebeurt grotendeels puur op basis van de afbeelding. “Als het document ook technisch klopt én de persoon ook door politie en de AIVD is goedgekeurd, volgt toegang.”

Voor de experts zijn zulke controles gesneden koek, al vormen de aantallen rondom de NAVO-top wel een uitdaging. “We doen dit tussen de bedrijven door. In het portaal staat een enorme lijst met bezoekers en er blijven namen bijkomen. Het werk lijdt er niet onder, maar we kunnen bijvoorbeeld wel minder trainingen geven aan collega´s die paspoorten bij de grens controleren.”

Extra goed kijken

Ieder identiteitsdocument wordt even grondig gecontroleerd. “De documentatie van Nederlandse bezoekers is over het algemeen iets eenvoudiger, omdat we in het Basisregistratie Personen kunnen kijken.” Om ID-documenten op echtheid te onderzoeken beschikt het ECID over een archief vol specimen (voorbeelddocumenten, red.) en referentiemateriaal dat zorgvuldig per land wordt opgeslagen. Hierbij kun je denken aan beschrijvingen van originele documenten en aandachtvestigingen van valse of vervalste documenten.

“Bij ieder document letten we in elk geval goed op de algehele lay-out, lettertypen, bepaalde beveiligingstechnieken en dus de afbeeldingen. Daarnaast checken we bij de opsporingssystemen of een document niet als gestolen of vermist geregistreerd staat. Iemand kan namelijk zijn paspoort zijn kwijtgeraakt, maar wel een kopie vanaf zijn pc aan ons overleggen. Dan wijzen we iemand af en vragen we om een bestand van het nieuwe identiteitsbewijs. Er is dan wel reden om met gezichtsvergelijking extra goed naar zo’n persoon te kijken.”

Uitzonderingen

Het scala aan bezoekers dat de ID-desk controleert, is breed. Van cateraars en leveranciers tot brandweer- en ambulancepersoneel: iedereen die zich binnen de beveiligingsringen van de NAVOT-op begeeft, moet door het accreditatieproces. “Diplomaten en hoogwaardigheidsbekleders worden door hun eigen land gescreend, daar kunnen we op vertrouwen. Wel worden ze uiteraard bij de grens gecontroleerd.”

Last-minute kunnen er nog aanvragen bijkomen, zelfs tijdens de top zelf. Daarom staan 2 experts van het ECID tegenover het World Forum in een badge-afgiftestraat. “In principe moet iedereen ruim op tijd zijn registratie rond hebben, maar er zijn altijd uitzonderingen. Denk aan vervangers van zieke collega’s. Ter plekke doorlopen collega’s alsnog het hele proces met deze documenten.”

Keer op keer

En als de bezoeker dan in het bezit van een badge is, moet die met de QR-code door elke beveiligingsring. “Daar vindt elke keer opnieuw gezichtscontrole plaats om te checken of de persoon met de badge matcht met de persoon op de foto. Dat is nodig. We moeten zeker weten wie er precies rondloopt. Je kunt nog zoveel politiecollega’s inzetten, als vooraf niet goed is gescreend neem je een enorm veiligheidsrisico.”

​​​​​​​Reguliere werkzaamheden

Buiten grootschalige evenementen als de NAVO-top ondersteunt de ID-desk de Marechaussee en ketenpartners dagelijks bij identiteitsfraude. Denk aan controles van documenten bij grenspassages, of aan signalen van de politie bij twijfel over bepaalde documenten. “Omdat we zoveel documenten zien, herkennen we sneller patronen en kunnen we advies geven aan collega’s in het veld.”

Stap extra

Als het erop aankomt, zoals bij deze top, vinden Raijmond en zijn collega’s het uiteraard geen probleem om een stap extra te zetten. “We merken dat mensen ons goed weten te vinden en ons werk waarderen. Dat zie je ook terug in de samenwerking met Buitenlandse Zaken en andere ketenpartners. Zeker bij zo’n groot internationaal evenement beseft iedereen het belang van goede documentcontrole. Onze expertise is echt nodig.”