Speciaal voor de NAVO-top werd er in Vijfhuizen een speciale NAVO-terminal opgebouwd. “Eigenlijk gewoon een extra terminal maar dan op een externe locatie, exclusief voor delegaties die de NAVO-top bezoeken”, vertelt eerste luitenant Ymke, teamleider bij de brigade grensbewaking. “We willen zo het grensproces van de delegaties zo snel en zo soepel mogelijk laten verlopen.”
Omdat individuele delegatieleden zelf mogen kiezen of ze met een regeringsvlucht komen of niet, kon van tevoren moeilijk ingeschat worden hoeveel mensen langs de grenscontrole in de NAVO-terminal zouden komen. Ymke: “In totaal kwamen zo’n 6.000 delegatieleden naar de NAVO-top, maar er waren ook -delen van- delegaties die ervoor kozen om via het reguliere proces te komen of gebruik te maken van het vip-centrum op Schiphol.” In januari werd al begonnen met de voorbereidingen voor de NAVO-terminal. Met een groot aantal ketenpartners ging informatiemanager eerste luitenant Jure in samenwerking met Schiphol aan de slag. “Gedurende dit traject heb ik veel zaken gedaan met de collega’s van de werkgroep NAVO-terminal. Dat zijn er nogal wat: Schiphol, de Douane, Politie, Binnenlandse Zaken, de Landmacht, afdeling Sensing Verbindingen en Meldkamerdomein (SVM) van de Marechaussee en het Joint IV Commando, de afdeling Defensie Oefeningen en Evenementen (DOE).” De grootste focus bij het maken van de plannen lag op het realiseren van werkplekken aan de grensbalie voor de aankomst en het vertrek van delegatieleden. Tevens moest er een commandoruimte komen waar verschillende marechaussees met de juiste informatiepositie hun werk konden uitvoeren. Jure: “Denk aan het inrichten van MULAN-werkplekken, het aansluiten van netwerken en het voorzien in verschillende communicatiemiddelen.” Het grensproces in de NAVO-terminal is uiteindelijk hetzelfde als die bij een normale terminal, vertelt Ymke. “Het grote verschil is natuurlijk wel dat onder de groep reizigers die gebruik maakt van de terminal. Veel mensen hebben een diplomatiek paspoort, dat gaat sowieso wat sneller, ook in een reguliere terminal. Verder staat het elke delegatie vrij om zoveel delegatieleden mee te nemen als zij nodig achten.” Helemaal business as usual is het ook weer niet, vindt Ymke. “De controles zijn bij iedereen hetzelfde, alleen schatten wij de delegaties niet in als risico. Daarnaast zijn het veelal diplomaten, dus ze krijgen al een versoepelde grenscontrole. Maar als het gaat om echtheid van documenten, zullen we altijd scherp blijven. Want ook een diplomatiek paspoort kan gewoon vervalst worden.” Elke delegatie is anders, legt Ymke uit. “Maar ze hebben allemaal sowieso een head of delegation. Dat is bijvoorbeeld een minister-president en die neemt de minister van Buitenlandse Zaken en de minister van Defensie mee. Die 3 vip's nemen 6 toegewijde delegatieleden mee, wat tot een groep van 21 ‘echte vip’s’ leidt. De overige delegatieleden gaan via de NAVO-terminal of het reguliere proces langs de grenscontrole. Daar omheen mag elke delegatie zelf kiezen wie en hoeveel mensen ze meenemen. Zo zijn er grotere en kleinere delegaties, maar dat weet je van tevoren niet precies én je weet dus niet of ze gebruikmaken van de NAVO-terminal.” En hoe dat dan in praktijk werkt? “Eigenlijk heel simpel’, aldus Ymke. “Een vliegtuig parkeert. Daar stappen eerst die 21 vip’s uit. Dan rijdt de kist door waarna de rest van de delegatie uitstapt. Die komen vervolgens in de terminal en gaan daar door het proces van de Marechaussee. Daarna stappen ze in bussen die hen onder begeleiding van de politie en Marechaussee naar Den Haag brengen. Dus eigenlijk alle reguliere controles, maar dan op een kleine postzegel.” In de NAVO-terminal waren van maandag tot en met donderdag een kleine 30 collega’s aanwezig. Ymke: “Puur om ervoor te zorgen dat we een soepele doorloop kunnen garanderen wanneer er een grote golf aan delegaties tegelijkertijd aankomt.” Die collega’s zijn exclusief voor de NAVO-terminal, maar hun inzet gaat niet ten koste van de capaciteit voor het reguliere passagiersverkeer op Schiphol. “We zitten mooi op onze bezettingscijfers op de luchthaven. Dit maakte het mogelijk om ook andere taken uit te voeren. Zo ondersteunden wij de brigade Politie & Beveiliging in de reguliere processen en leverden we bijstand aan de Nationale Politie.” Een operatie zo groot als deze heeft Ymke zelf nog niet meegemaakt, vertelt ze. “Collega’s van mij hebben in 2014 de Nuclear Security Summit gedaan. Daar was ook een NAVO-terminal, die operatie zag er ongeveer hetzelfde uit. Maar daaruit blijkt dan ook: we doen dit soort dingen alleen bij echt bijzondere situaties, want er gaat een hoop werk in zitten.”
