Nederlandse F-35’s schieten Russische drones neer boven NAVO-gebied
Een historische gebeurtenis met een rare nasmaak. Voor het eerst moesten NAVO-gevechtsvliegtuigen hun wapens gebruiken om het bondgenootschappelijk luchtruim te verdedigen.
Tekst: kapitein Arjen de Boer | Foto’s: archief Mediacentrum Defensie
“De blik in de ogen zie je veranderen. Men weet dat het menens is. Een stukje warrior mindset”, zegt detachementscommandant callsign Swinger. In een afgelopen dinsdag geplaatst clipje op YouTube vertelt hij over ‘zijn’ Noors-Nederlandse detachement dat sinds twee weken met F-35 gevechtsvliegtuigen vanuit Polen het NAVO-luchtruim bewaakt. “Het is een moeilijke missie die veel van de mensen vraagt”, gaat hij verder. “Er is hier een mogelijke dreiging van bijvoorbeeld kruisraketten en drones.” En die woorden blijken enkele uren later bijna profetisch.
‘Men weet dat het menens is’
Dinsdag rond middernacht nemen Poolse radars waar dat diverse objecten het NAVO-luchtruim binnenvliegen. Alle alarmbellen gaan af. Want deze keer is het anders. In ruim drie-en-een-half jaar oorlog in Oekraïne gebeurt het vaker dat Russische drones rakelings lang het verdragsgebied vliegen. Een enkele keer vliegt er zelfs een dóór het luchtruim van Polen.
Maar dit keer gaat het volgens de Poolse premier Donald Tusk om in totaal negentien schendingen van het luchtruim, verspreid over de nachtelijke uren. Volgens het Poolse hoofkwartier bestaat er in enkele gevallen een risico voor de bevolking. Dus worden Poolse F-16’s én de Nederlandse F-35’s de lucht ingestuurd om poolshoogte te nemen en indien nodig hun wapens in te zetten.
Check hier de clip https://www.youtube.com/watch?v=_uKklH9NRYI
Adequaat optreden
Uiteindelijk openen de Nederlandse kisten ook daadwerkelijk het vuur, aldus defensieminister Ruben Brekelmans op woensdag. “Wij zijn als Nederland nu met vier F-35's aanwezig om te helpen de oostflank van de NAVO te verdedigen. Het is heel goed dat onze F-35's direct in actie kwamen en ook Shahed-drones hebben uit kunnen schakelen”, vertelt de bewindspersoon. “We doen dat juist daar omdat we die dreiging vanuit Rusland zo ver mogelijk weg willen houden. Dus heel goed dat onze F-35's en onze vliegers zo adequaat hebben opgetreden.”
Bijzonder
Het is een unieke inzet, de eerste in zijn soort. Nog niet eerder moesten NAVO-vliegtuigen wapens inzetten om het eigen luchtruim te verdedigen. Naast Nederland en Polen droegen ook andere landen hun steentje bij. Zo werd een Duitse Patriot-luchtafweer in staat van paraatheid gebracht, evenals een Italiaans radarvliegtuig, aldus het Supreme Headquarters Allied Powers Europe (SHAPE). Daarnaast werd vanaf vliegbasis Eindhoven tevens een A330 Multi Role Tanker Transport (MRTT) de lucht in gestuurd. Dit is een toestel dat vliegtuigen in de lucht bij kan tanken.
‘We stonden er klaar voor, we zijn er klaar voor’
Quick Reaction Alert
Nederlandse kisten staan 24/7 paraat in het kader van de NATO Security Assistance and Training for Ukraine (NSATU). Deze missie levert niet alleen materieel maar coördineert en faciliteert ook de training van Oekraïense militairen. De Noren en Nederlanders beschermen deze missie dus en schrikken Rusland af. Tegelijk vervullen de vliegers de rol van Quick Reaction Alert (QRA).
Hierbij staan er altijd kisten en vliegers paraat om binnen enkele minuten het luchtruim te kiezen en te reageren op een verdachte situatie. “We stonden er klaar voor, we zijn er klaar voor. Op de grond en in de lucht”, reageert luitenant-kolonel 'Swinger' na de inmiddels veelbesproken inzet. “Om het NAVO-luchtruim te beschermen en verdedigen. Daarvoor zijn we in Polen. Paraat met onze mensen en ons platform. Vannacht kwamen we in actie omdat de situatie en het bondgenootschap daarom vroegen.”
“We hebben niet alleen de dreiging weggenomen, maar ook een duidelijk signaal afgegeven over onze bereidheid en bekwaamheid om ons luchtruim en dat van onze bondgenoten te verdedigen”, benadrukt Commandant Lucht- en Ruimte Strijdkrachten luitenant-generaal André Steur in een mail aan het luchtmachtpersoneel. “Het detecteren, identificeren en onderscheppen van vijandelijke drones is meer dan alleen een taak in de lucht. Het is het resultaat van maandenlange training, planning en teamwork. Van de vliegers tot de monteurs die ervoor zorgen dat de toestellen luchtwaardig zijn en van de logistieke ondersteuners tot planners. Iedereen speelt een cruciale rol in het succes van onze missies.”
‘Daden zeggen meer dan woorden’
Alle hens aan dek
Volgens Poolse autoriteiten gaat het om een bewuste actie. Mogelijk om de reactie van de NAVO te testen. De NAVO onderzoekt het ‘roekeloze en gevaarlijke gedrag’ van Rusland, zo zei secretaris-generaal Mark Rutte na overleg met de 32 lidstaten. "Het is duidelijk dat dit geen geïsoleerd incident betreft.” Zoals genoemd zijn er al eerder Russische drones het Poolse luchtruim ingevlogen of er vlak langs. De Nederlandse F-35’s voerden vorige week ook nog twee snelle onderscheppingen uit. Wapeninzet bleek toen niet nodig.
Het mag duidelijk zijn dat het laatste woord hier nog niet over is gezegd. De NAVO beraadt zich op stappen tegen Rusland en in Polen is het alle hens aan dek. Zo heeft het land gevraagd om een zitting van de VN Veiligheidsraad. Ook is een deel van het luchtruim aan de oostgrens afgesloten voor regulier luchtverkeer. Voor nu bedankt premier Tusk op X het Poolse Operationeel Hoofdkwartier en de NAVO-vliegers voor het neerschieten van de Russische drones boven Polen: “Daden zeggen meer dan woorden.”
Bronnen: ANP, NAVO, Koninklijke Luchtmacht, X-account Poolse autoriteiten
Disclaimer: Geen van de getoonde foto’s is gemaakt tijdens de inzet.
