Schiphol in het holst van de nacht decor van ‘dry run’
Voor de grootste veiligheidsoperatie ooit in Nederland, de NAVO-top van 24 en 25 juni, is vooraf flink geoefend. Niets werd aan het toeval overgelaten. In het holst van de nacht vond eind mei op Schiphol een ‘dry run’ plaats voor ceremoniële beveiligingsdiensten. Vanwege operationele overwegingen mag daar nu pas een verslag van naar buiten komen. Dat willen we onze lezers dan ook niet onthouden.
Tekst: Stijn Jaspers | Foto’s: sergeant Gregory Fréni
Naar de NAVO-top kwamen 45 staatshoofden en regeringsleiders van de 32 bondgenoten en van partnerlanden. Het grootste deel van hen kwam met een vliegtuig aan op Schiphol. Het waardig en veilig ontvangen van alle gasten was een militaire operatie die geoefend moest worden. Hiervoor vond in de nacht van maandag 26 op dinsdag 27 mei op de Polderbaan een zogenaamde ‘dry run’ plaats.
In het holst van de nacht bereidde de Koninklijke Marechaussee (KMar) zich voor op het militair ceremonieel. De Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB) en de eenheid Hoog Risico Beveiliging (HRB) van de KMar en de Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging (DKDB) van de Nationale Politie oefenden hierbij het vervoer en de beveiliging. De luchtmacht was present met een tank- en transportvliegtuig en transporthelikopter.
Het is net na middernacht als de wielen van de Airbus A330 Multi Role Tanker Transport (MRTT) de Zwanenburgbaan raken. Het toestel is eigendom van de Multinational MRTT Unit dat Vliegbasis Eindhoven als thuishaven heeft. Daar is het vliegtuig eerder die avond opgestegen. Tijdens de oefening doet de Airbus dienst als regeringstoestel van een buitenlandse hoogwaardigheidsbekleder. Net als tijdens de NAVO-top landt het vliegtuig op een start- en landingsbaan die op dat moment beschikbaar is.
Na de landing taxiet de Airbus richting de Polderbaan. Hier is een ontvangstlocatie aangewezen waar ook tijdens de NAVO-top de staatshoofden en regeringsleiders voet op Nederlandse bodem zetten. Na het ceremonieel zijn zij vanaf hier in een escorte weggevoerd van Schiphol richting Den Haag. De regeringsvliegtuigen zijn vervolgens op de Polderbaan geparkeerd. Omdat deze baan tijdens de NAVO-top als ‘parkeerplaats’ diende, was deze hermetisch afgesloten.
Figuranten aan boord
De figuranten die dienstdoen als hoogwaardigheidsbekleders en hun entourage, zijn niet vanaf Vliegbasis Eindhoven meegevlogen. Zij stappen daarom op Schiphol aan boord, voordat het oefenen van het ceremonieel en het vervoer en de beveiliging kan starten. De figuranten betreden de start- en landingsbaan zodra de A330 MRTT tot stilstand is gekomen, de wielblokken zijn geplaatst en de vliegtuigtrap tegen het toestel is gezet. Veiligheid staat voorop, dus alles gebeurt deze nacht onder strikte begeleiding van de grondmedewerkers van Schiphol. Er wordt immers ook op dit nachtelijke uur nog gevlogen. Dan zwaait de vliegtuigdeur open. De figuranten lopen de vliegtuigtrap op en gaan aan boord. De vliegtuigdeur sluit zich weer. De oefening kan nu echt beginnen.
Warme snack en mobiel toilet
Tijdens de koude en winderige nacht zorgt Schiphol goed voor de genodigden en betrokkenen bij de dry run. Naast de start- en landingsbaan is een bouwkeet geplaatst waar koffie, thee, frisdrank en een warme snack worden aangeboden. Ook is een mobiel toilet geplaatst. Vanachter hekken hebben de aanwezigen goed zicht op de oefening.
Geheim deel ‘dry run’
In de verte staat op de start- en landingsbaan de escorte klaar. Die bestaat uit motorrijders en auto’s van de BSB en HRB van de marechaussee en de DKDB van de Eenheid Landelijke Expertise en Operaties van de Nationale Politie. Zij waren tijdens de NAVO-top verantwoordelijk voor het vervoer en de beveiliging. De marechaussees en agenten vangen de staatshoofden en regeringsleiders onderaan de trap op, waarna ook hun opdracht echt begint. Vanwege het bijzondere karakter van de NAVO-top en de operationele veiligheid is dit deel van de oefening geheim.
Handjes schudden
Als de escorte onderaan de vliegtuigtrap staat, gaat de vliegtuigdeur open. Een figurant daalt al zwaaiend de vliegtuigtrap af en wordt als een echte hoogwaardigheidsbekleder welkom geheten. De aanwezige marechaussees staan op de baan naast de trap in de houding. Tijdens de NAVO-top vormden zij op deze plek in ceremonieel tenue een dubbelpost voor de leiders van NAVO-bondgenoten. De figurant schudt handjes met het ontvangstcomité en wordt aan verschillende aanwezigen voorgesteld. Nu nog allemaal in oranje veiligheidshesjes van Schiphol, tijdens de NAVO-top in formele en chique kleding. De ‘president’ stapt in een gereedstaande auto. De escorte komt vervolgens in beweging en rijdt weg. Deze procedure wordt tot diep in de nacht een aantal keer herhaald. Tijdens de top landden in een kort tijdsbestek tientallen regeringstoestellen. Het ceremonieel en het vervoer moest vlekkeloos verlopen. Daarom is dit tijdens de ‘dry run’ zeer serieus beoefend.
Cougar-transporthelikopter
Terwijl de oefening rond het tank- en transportvliegtuig zich herhaalt, doemt rond 2 uur ’s nachts het geluid van een helikopter op. De aanwezigen naast de start- en landingsbaan draaien hun hoofd en zien de rood-groene lampjes van een AS-532U2 Cougar-transporthelikopter langzaam dichterbij komen. De helikopter landt op de Polderbaan. De Cougar is onderdeel van de oefening voor het geval een hoogwaardigheidsbekleder met een helikopter op Schiphol aankomt of vertrekt. Het toestel van 300 Squadron is normaal gesproken gestationeerd op Vliegbasis Gilze-Rijen. Eerder op de dag is de bemanning geland op de Schiphol-Oostbaan. Deze start- en landingsbaan is meestal in gebruik voor klein luchtverkeer, privéjets en helikopters. De groep figuranten oefent het in- en uitstappen ook met de transporthelikopter. Aan het eind van de nacht vliegt de Cougar weer terug naar Gilze-Rijen.
Einde oefening
Als de klok 3 uur heeft geslagen, loopt de oefening op zijn eind. De escorte rijdt nog een aantal keer richting de vliegtuigtrappen die tegen de A330 MRTT staan. Van vermoeidheid is nog weinig te merken. Een van de figuranten blijft enthousiast zwaaien naar het ontvangstcomité onderaan de trap. De bussen met genodigden worden ondertussen over de rijbanen tussen de start- en landingsbanen naar de uitgang geëscorteerd. Waar over een uurtje of twee alweer de eerste vakantievluchten uit Zuid-Europa de wielen aan de grond zetten, zou een paar weken later Air Force One landen, het vliegtuig van de president van de Verenigde Staten. Een droom voor vliegtuigspotters, maar ook onderdeel van een veiligheidsoperatie die voor en achter de schermen, onder andere door de oefening van vannacht, tot in detail is voorbereid.
Oefening baart kunst
De dry run was zeker niet voor niets. Volgens de KMar heeft de oefening bijgedragen aan een vlekkeloze coördinatie en uitvoering van de ontvangst en beveiliging van hoogwaardigheidsbekleders tijdens de top. De ontvangst op Schiphol is veilig en waardig verlopen. Net als de rest van de NAVO-top.
