Planning rond NAVO-top 2025 in Den Haag nadert z’n climax
Defensie bereidt zich voor op de grootste veiligheidsoperatie ooit in Nederland: de NAVO-top op 24 en 25 juni 2025. Na anderhalf jaar plannen heeft de projectdirectie het draaiboek eind april opgeleverd. De Directie Operaties (DOPS) is nu bezig met de uitvoeringsfase. Projectdirecteur generaal-majoor Wilfred Rietdijk geeft een update over deze zogeheten Operatie Orange Shield.
Tekst: Stijn Jaspers | Foto’s: Archief Mediacentrum Defensie
Het draaiboek is klaar. Jullie werk voor de NAVO-top zit erop?
“Zeker niet! De plannen zijn voor 90 procent klaar. Maar het is en blijft een politieke top. En daar wordt de agenda door bepaald. Wat als een staatshoofd bijvoorbeeld last minute niet komt of eerder vertrekt? Of een groep landen wil nog een side event organiseren? Allemaal scenario’s met impact op ons werk. Maar we zijn hierop voorbereid.”
‘Tot en met het bewaken van een fietstunnel’
Voor welke opdrachten zijn plannen gemaakt?
“Defensie voert ter ondersteuning van onze partners zes opdrachten uit tijdens de NAVO-top. We helpen het land, de zee en de lucht veilig te houden. We ondersteunen op het gebied van cybersecurity en in het informatiedomein. En we verlenen logistieke ondersteuning. Grote opdrachten, waar we tot in detail plannen voor hebben gemaakt. Van de vliegroute van een helikopter tot en met het bewaken van een fietstunnel als de colonne van een staatshoofd passeert. En omdat we deze operatie in Nederland uitvoeren, vallen we onder civiel gezag.”
‘Militairen op straat, schepen voor de kust, helikopters en gevechtsvliegtuigen in de lucht’
Defensie is nu gestart met de uitvoeringsfase. Wat houdt deze fase in?
“In de uitvoeringsfase geeft de Directie Operaties (DOPS) een zogenaamde operatieorder uit. Daarmee krijgen de defensieonderdelen formeel de opdracht om zich voor te gaan bereiden. Door te oefenen bijvoorbeeld, tot en met de uitvoering. Directeur Operaties schout-bij-nacht Jeanette Morang is verantwoordelijk voor dit deel van Operatie Orange Shield.”
‘Militair als gastdocent in de klas’
Wat gaat de samenleving hiervan merken?
“Met name in de Randstad zal Defensie in aanloop naar de NAVO-top steeds zichtbaarder zijn. Met militairen op straat. Schepen voor de kust. En helikopters en gevechtsvliegtuigen in de lucht. De komende weken zien we steeds meer oefeningen. De week voor de top begint de echte operatie. Om de samenleving te informeren over de impact van de top worden briefings voor de pers georganiseerd. Afgelopen week is de pers geïnformeerd over de veiligheidsmaatregelen. Eerdere briefings betroffen de impact op de Nederlandse wegen en de overlast voor inwoners van Den Haag. Want ik ben heel eerlijk. De impact zal stevig zijn. Woon je in de Randstad? Vermijd dan de regio Den Haag in de dagen voor en tijdens de NAVO-top. En werk thuis als het kan.”
Biedt de NAVO-top meerwaarde voor Defensie?
“Ja, absoluut. En op zoveel terreinen. Ik noem twee voorbeelden. Om een staatshoofd van Schiphol naar Den Haag te vervoeren, doorkruis je verschillende veiligheidsregio’s. We hebben nu tijd om dit binnen onze cultuur van polderen met elkaar af te stemmen. Maar wat als het crisis is? Hoe snel handelen we dan? Wij moeten nadenken hoe we deze structuren slagvaardiger maken. En behalve de NAVO-top organiseren we ook 230 events in de eerste helft van 2025. Via de NAVO door Nederland-tour bijvoorbeeld. Dit rondreizende programma biedt serious gaming (e-sports toernooi) van Defensie en theater- en lesprogramma’s voor het basisonderwijs, middelbare scholieren en mbo-, hbo- en wo-studenten. Sommige activiteiten organiseren wij zelf en soms leveren we een militair of defensiecollega als gastdocent in de klas. Doordat Nederland gastland is van de NAVO-top, in tijden van geopolitieke spanningen, gaan wij het land in om te vertellen over het belang van de NAVO. Dat biedt niet alleen meerwaarde, maar is ook gewoon heel leuk.”
‘Ik ga ‘s avonds en ‘s nachts op werkbezoek’
NAVO-top 2025 in getallen
De NAVO-top in Den Haag duurt twee dagen. 45 staatshoofden en regeringsleiders reizen af naar de Hofstad. Zij worden vergezeld door 45 ministers van Buitenlandse Zaken en 45 ministers van Defensie. 500 personen zijn uitgenodigd om het Public Forum van de top bij te wonen. In totaal reizen 6.000 delegatieleden mee. 2.000 journalisten zijn aanwezig om verslag te doen. Defensie zet ongeveer 5.000 militairen, reservisten en andere defensiemedewerkers in voor de veiligheid, militaire presentie en transporttaken. De Koninklijke Marechaussee (KMar) heeft naast de reguliere inzet 9.000 extra diensten gepland.
Hoe zien uw dagen eruit tijdens de NAVO-top?
“Ik heb die dagen drie rollen. Ten eerste monitor ik het draaiboek. Pas als de plannen en de operatie om wat voor reden dan ook ver uit elkaar gaan lopen, komt de projectdirectie in actie. Anders niet. Ten tweede heb ik in het geval van een calamiteit een rol in de crisisstructuur. En tot slot, en daar heb ik al veel zin in, ga ik ’s avonds en ’s nachts op werkbezoek. Ik bezoek verschillende locaties om collega’s te bedanken voor hun inzet. Ik doe dit deels buiten kantooruren omdat ik overdag met rol één en twee bezig ben. Maar ook omdat ik heb gemerkt dat het extra gewaardeerd wordt als een leidinggevende juist tijdens die pittige uren zijn gezicht laat zien.”
‘Een operatie als deze is echt niet in één keer af te sluiten’
Wat gaat u na de NAVO-top doen?
“De projectdirectie wordt na afloop stapsgewijs afgeschaald. Een operatie als deze is echt niet in één keer af te sluiten. Na afloop starten we in ieder geval direct met een evaluatie. Ik verwacht dat we daar drie weken voor nodig hebben. Een aantal collega’s zorgt ook voor de praktische afwikkeling. Denk aan facturen die nog binnenkomen en betaald moeten worden. Ook melden de Turken zich mogelijk nog om naar onze ervaringen te vragen. Turkije organiseert de NAVO-top 2026. Ikzelf start na de vakantie als plaatsvervangend commandant van 1 (German/Netherlands) Corps in Münster, Duitsland. Een uitdagende functie en wederom één in NAVO-verband.”
Om de NAVO-top in 2025 in Den Haag te beveiligen wordt ook Defensie ingezet. Het militaire deel van deze ondersteuning heet operatie Orange Shield. Duizenden militairen en burgermedewerkers ondersteunen op het gebied van land, lucht, maritiem, cyber en logistiek het bevoegde civiele gezag en haar verschillende uitvoeringsorganisaties door de inzet van mensen en materieel. Dit varieert van assistentie bij het bewaken en beveiligen van het luchtruim en de Noordzee tot de inzet van verschillende specialismen op land, zoals de EOD (Explosieven Opruimingsdienst Defensie). Operatie Orange Shield is een van de grootste inzetten van Defensie ooit in Nederland. Defensie meldt niet alles wat er gebeurt, omdat bijvoorbeeld sommige beveiligingsmaatregelen geheim moeten blijven.
