Bewakingshonden vergroten veiligheid Defensie

Senior-trainer Hondengeleiding van de Defensie Bewakings- en Beveiligingsorganisatie (DBBO) sergeant-majoor Pieter Fiers is ervan overtuigd: bewakingshonden en hun geleiders maken de organisatie veiliger. DBBO heeft 112 koppels in de gelederen. “Ze schrikken indringers af.”

Tekst: Jack Oosthoek | Foto’s: Jarno Kraaijvanger

De geleiders en hun honden doen kriskras door het land dienst als ‘wakend oog’, meestal op vitale locaties. “Bosgebieden zijn minder interessant”, zegt luchtmachtmilitair Fiers. In het dagelijks leven werkt hij op Vliegbasis Eindhoven in de regio Zuid van DBBO.

Gingen geleider en hond vroeger onder de vlag van DBBO ook op uitzending, tegenwoordig klaart Object Grondverdediging (OGRV) van de luchtmacht deze klus. Zelf patrouilleerde Fiers in 2001 tijdens de UNMEE-operatie in Ethiopië en Eritrea in de haven van Djibouti, waar veel goederen werden gestolen. “Door de afschrikkende werking van de hond kwam niemand in de buurt”, herinnert hij zich.

Een geleider en zijn hond dwingen iemand om op de grond te gaan liggen.
Gevloerd door een fel bijtende bewakingshond wordt de ‘indringer’ aangehouden.

Minder schade

Een ander voordeel van de inzet van bewakingshonden is dat ze bij een aanhouding (‘interventie’) lager in de - zoals Fiers het uitdrukt - ‘geweldspiraal’ zitten, dan wanneer er een wapen aan te pas komt. Kortom: een hond veroorzaakt minder schade. “Dat neemt niet weg dat een verdachte door een hondenbeet toch gewond kan raken, maar altijd minder dan door een schotwond”, weet Fiers, die overal in het land bij vooral civiele clubs viervoeters voor Defensie scout. De eisen: ze moeten moedig zijn, zelfstandig kunnen werken, sociaal ‘uit de pootjes’ kunnen en (vanzelfsprekend) in goede gezondheid verkeren. Ook dient de hond te zijn afgericht. Klopt alles? Dan koopt Defensie hem. Gemiddelde prijs: circa 7.500 euro.

‘Door de afschrikkende werking van de hond kwam niemand in de buurt’

Vaak kwaaltjes

DBBO ‘rekruteert’ bij voorkeur Mechelse herders. Dat zijn volgens Fiers ‘fijne werkhonden’. “Ze zijn sociaal, handelbaar, intelligent en het aanbod is groot. Hollandse en Duitse herders liggen ook goed in de markt, maar het aanbod van deze dieren ligt lager. Ook heeft een Duitse herder vaak kwaaltjes.”

Eenmaal in dienst van Defensie wordt het beest afgericht om verdachten op te sporen en zich daarbij ‘netjes’ te gedragen. “Hij mag bijvoorbeeld niet uit zichzelf bijten, maar alleen op commando. Meestal lukt dat goed”, vertelt Fiers. Verder moet het dier ongenode gasten weten op te sporen die zich heimelijk in de buurt van de geleider bevinden, bijvoorbeeld verstopt achter een gebouw of in bosjes. “Een hond ruikt snel wanneer er wat loos is”, legt de sergeant-majoor uit.

Een man die zich in de bosjes heeft verscholen valt een geleider en zijn hond aan.
Geleider en hond proberen een ‘indringer’ te pakken, gespeeld door een pakwerker.

Daadkrachtig en fit

En aan welke eisen moet een geleider voldoen? Vooral hondenmens zijn, benadrukt Fiers. “Kijk, een hond is net als een mens een individu. De band met zijn baas is cruciaal. Een geleider moet een modus vinden om met zijn hond om te gaan. Welke? Dat moet hij zelf uitvinden. Verder moet een geleider daadkrachtig en fit zijn, van aanpakken weten en werken in weer en wind en op onregelmatige tijden geen probleem vinden. Ook moet hij zelfbeheersing hebben en een hond willen verzorgen. Het welzijn van het dier ligt in handen van zijn geleider. Speel bijvoorbeeld regelmatig met hem.”

‘Een hond is net als een mens een individu’

Kennelijk werkt het systeem van bewakingshonden afdoende, want zover Fiers weet wordt Defensie zelden met ongenode gasten geconfronteerd. In de jaren 80, toen in ons land kernwapens dreigden te worden geplaatst, lag dat anders. Veel defensielocaties kregen ‘bezoek’ van vredesactivisten, weet Fiers nog. “Voor de rest kan ik me niet heugen dat honden en hun geleiders daadwerkelijk zijn ingezet. Van hen, de hekken rond defensieterreinen en de elektronische beveiliging gaat kennelijk een preventieve werking uit.”

Een bewakingshond speelt met zijn baasje.
Om de band met zijn hond te versterken is het belangrijk dat de geleider regelmatig met hem stoeit.

Geen pensioen

Hoe gezond hij ook is, ook een bewakingshond gaat op een dag met pensioen. Meestal is dat op of rond het negende levensjaar. Vaak verhuist het beest naar een civiel adres, maar een geleider kan ook besluiten om het dier mee naar huis te nemen. Ook kan hij worden teruggebracht naar zijn fokadres. “In tegenstelling tot zijn baasje krijgt hij echter geen pensioen”, besluit Fiers grappend.   

‘Een bewakingshond krijgt geen pensioen’

'Prettig om aan veiligheid bij te dragen'

Om te trainen en met het oog op de saamhorigheid organiseert DBBO jaarlijks wedstrijden voor geleider en hond, zoals medio december op een defensiecomplex in het Brabantse Chaam. Er deden vijftien teams mee. “De wedstrijden zijn bedoeld om het bij het werk behorende gevoel te verbeteren en mens en dier te prikkelen”, legt Fiers uit.

Een geleider en zijn hond kruipen onder een net door.
Tijdens de DBBO-wedstrijd in het Brabantse Chaam ‘tijgert’ bewakingshond en geleider onder een camouflagenet door.

‘Ik vind het prettig om bij te dragen aan de veiligheid van Defensie’

Hond en geleider mogen zich in ‘carrousels’ bewijzen. Hoe pareer je bijvoorbeeld een aanval, een spel waarbij een in een beschermende outfit gestoken ‘pakwerker’ een vitale rol speelt. Onder het motto ‘pak die vent’ komt ook een training in het speuren naar en het aanhouden van een gewapende verdachte aan de orde. Het team dat het parcours het snelst aflegt, ontvangt een prijs. Geleider en pakwerker Davey Wantia: “Ik vind het prettig om bij te dragen aan de veiligheid van Defensie. Er gebeuren in deze tijd steeds gekkere dingen.”

Een geleider en zijn hond houden iemand aan die de rol van indringer speelt.
Davey Wantia speelde zijn rol van pakwerker vol enthousiasme.

Belangstelling?

Belangstelling voor de functie van hondengeleider? Meld je bij DBBO of kijk op werkenbijdefensie.nl.