Militair doet mee aan Nederlandse editie van survivalprogramma Alone

Geen comfort, geen supermarkt om de hoek. Alleen jijzelf en wat attributen zoals een mes en hengel. Een survivalwedstrijd in de ruige natuur van Noorwegen. Luchtmachtmilitair majoor Marie-José Spek ging de uitdaging aan en filmde haar avontuur voor Videoland.

Tekst: kapitein Arjen de Boer | Foto’s: RTL, sergeant-majoor Maartje Roos en archief Mediacentrum Defensie

Majoor Marie-José Spek overleefde 21 dagen in de Noorse natuur.
Majoor Marie-José Spek overleefde 21 dagen in de Noorse natuur.

Overleven, totaal geïsoleerd, zo lang mogelijk. Elke dag vuur maken, een onderkomen bouwen, vis vangen, paddenstoelen zoeken, omgaan met de eenzaamheid. Majoor Marie-José Spek (35) heeft het allemaal gedaan; 21 dagen afzien bij het Salsvatnet-meer in de onherbergzame natuur van Noorwegen.

Wie het niet meteen gelooft, kan haar ups en downs zelf bekijken in de realityserie Alone op streamingdienst Videoland. En die van de acht andere deelnemers. Wie dit avontuur het langst volhoudt, want de serie loopt nog, mag zich de winnaar noemen van deze extreme serie. Ze startten begin september vorig jaar, de einddatum is onbekend. Met als enig menselijke contact een wekelijkse medische check-up om te zien of het verantwoord is om door te gaan.

Internationale hit

De serie Alone draait in de Verenigde Staten al meerdere seizoenen. Ook zijn er enkele Europese edities gemaakt, en nu is dus Nederland aan de beurt. De negen deelnemers worden los van elkaar gedropt in de Noorse wildernis. Alleen en gewapend met wat basisgereedschap moeten ze overleven terwijl de winter eraan komt. De deelnemers filmen zelf en bepalen zelf wanneer ze opgeven. Wie de barre omstandigheden het langst trotseert, is de winnaar.

Twee portretten van Marie-José. Links in haar militaire gevechtspak met luchtmachtbaret. Rechts in haar outdoorkleding tijdens de opnames van Alone.
Marie-José werkt momenteel als docent op de Faculteit Militaire Wetenschappen. Maar ze heeft veel survivalkennis dankzij haar functies op de SERE School van Defensie (Survival, Evasion, Resistance, Extraction). Die kennis kwam goed van pas tijdens Alone.

‘Zonder voedsel wordt winnen onmogelijk’

Nog geen winnaar

Aangezien de serie nog loopt mogen we niet verklappen wie er heeft gewonnen. Wel is duidelijk dat Marie-José het niet is geworden. Na 21 dagen bivakkeren op de rotsige kust van Salsvatnet hield de luchtmachter het voor gezien. “Dat was mijn eigen keuze. Ik ving niet genoeg vis om te kunnen overleven en zonder voedsel wordt winnen onmogelijk”, blikt de majoor drie maanden na de opnames terug.

Ze begint aan het avontuur omdat het haar een mooie uitdaging lijkt. Marie-José wil zien of ze met de skills die ze bij Defensie heeft geleerd goed uit de voeten kan. Jarenlang heeft ze gewerkt op dé survivalschool van Defensie: de SERE School (Survival Evasion Resistance en Extraction). Hier leren bijvoorbeeld vliegers hoe zij zich moeten redden wanneer zij onbedoeld achter vijandelijke linies belanden.

Marie-José heeft alle oefeningen in de pool-, woestijn- en bosgebieden zelf meegedaan. “Daar leren collega’s survivalprioriteiten”, vertelt de majoor, die tegenwoordig lesgeeft op de Faculteit Militaire Wetenschappen, een onderdeel van de Nederlandse Defensie Academie. “Eerste prio is de bescherming van jezelf. Bijvoorbeeld wonden verzorgen en de juiste kleding kiezen voor het klimaat. Een onderkomen bouwen, vuur maken. Daarna is de locatie belangrijk; weet waar je zit. Die informatie is nodig om hulp in te roepen. De derde prio is water, je kan maar drie dagen zonder. De laatste is voedsel, aangezien je drie weken zonder kan.”

Die checklist komt tijdens Alone goed van pas. “Dat rijtje werkte ik ieder uur af. Als ik vis had gevangen, check in the box voor het voedsel. Dan keek ik hoe het zat met mijn bescherming. Heb ik nog genoeg hout voor vuur? Zo’n lijst afwerken geeft routine en houvast.”

Twee detailfoto’s van een vis die hangt te drogen bij het vuur en een hakbijl bij een vuur.
Vuur, een onderkomen, eten en drinken behoren tot de survivalprioriteiten die militairen krijgen aangeleerd.

‘Hoe moet ik hier overleven’

Moeilijke locatie

De zalm en forellen uit het meer zouden een belangrijke voedselbron moeten zijn. Als ze tenminste bijten of het net in zwemmen. Maar dat lukt niet goed genoeg. “Terugkijkend had ik misschien meer nachtlijntjes moeten uitzetten. Maar dat was op mijn locatie moeilijk.” Andere deelnemers zitten in een baai met relatief makkelijke toegang tot het water. De majoor op een steile rotspartij, vol in de wind. “Bij de eerste aanblik van de plek lachte ik als een boer met kiespijn. Hoe moet ik hier overleven, dacht ik.”

Maar ze bouwt een katrolsysteem voor haar visnet. Hiermee kan ze vanaf de kant het net in en uit het water halen. Met een zeil maakt ze een onderkomen tegen de elementen. Al blijkt dat niet afdoende als er een storm opsteekt. Haar tentzeil scheurt.

Veerkacht

“Toen was ik bang”, aldus Marie-José. Toch zet ze een camera neer en filmt haar emoties. Bijna geeft ze op. “Maar dan zou ik later spijt hebben gehad. Uit ervaring weet ik dat zo’n storm tijdelijk is. Het wordt beter. Emoties tonen is goed, dat toont juist veerkracht. Ik was in paniek, maar wilde doorgaan. Dus heb ik mezelf herpakt en de storm uitgezeten. De dag erna heb ik zo goed mogelijk de schade aan mijn onderkomen hersteld.”

Marie-José slijpt met haar mes een tak.
Een goed mes is in de wildernis je beste vriend. Niet alleen om vis en ander voedsel te snijden, maar ook om hout te bewerken.

‘Ik wilde testen hoe ver ik zou komen’

Bestaan opbouwen

Ze valt terug op haar SERE-skills en dat werkt, tot op zekere hoogte. Want SERE is survivallen, maar dan voor een korte periode. Het is de bedoeling dat een reddingseenheid je zo snel mogelijk uit de penarie haalt. Tijdens Alone is juist het doel om langere tijd in de wildernis te zitten en een bestaan op te bouwen. “Dat is meer bushcraft. Daar zijn andere deelnemers beter in. Bij bushcraft besteed je veel tijd aan het bouwen van een stevig en comfortabel onderkomen. Ook snijd je gebruiksvoorwerpen uit hout. Die kennis heb ik niet. Ook al had ik van tevoren extra cursussen gedaan. Maar ik wilde vooral testen hoe ver ik zou komen met mijn eigen skills.”

Marie-José is bezig met het maken van een vuur.
Om vuur te maken gebruikte Marie-José een zogeheten firesteel. Dit is een staafje magnesium waar flinke vonken vanaf komen wanneer je er met een metalen voorwerp overheen schrapt.

Drie weken

Na twee weken begint voedselgebrek haar parten te spelen. “Om energie te sparen en warm te blijven lag ik op het laatst veel in mijn slaapzak. De dagen duren lang, zeker als je alleen bent”, zegt Marie-José. De honger en verveling versterken elkaar en ze denkt vaker aan thuis. Aan haar verloofde, vrienden, familie. “Ik kan goed alleen zijn, maar heb geleerd dat het leuker is mét andere mensen.”

‘Wat is dat eigenlijk, winnen?’

Veerkracht

Na drie weken afzien is het dan echt mooi geweest, vindt ze. Voor haar zijn al drie andere deelnemers uit de wedstrijd gestapt. De eerste na vijf dagen. Marie-José is trots op haar prestatie. “Een openbaring is dat ik niet altijd hoef te winnen. Want wat is dat eigenlijk, winnen? Als je de eindstreep haalt of als je een eigen doel haalt? Ik wilde vooral laten zien dat een mens meer kan dan hij of zij denkt. Ieder mens is enorm veerkrachtig. Ook als het fout gaat, kun je je zelf herpakken. Net als ik heb laten zien tijdens die storm. Je hoeft geen superheld te zijn. Ieder mens heeft dit in zich.”