Dit artikel hoort bij: Defensiekrant 41
Terugkijker
Het is weer tijd voor een blik op de kalender. In de rubriek 'Terugkijker' richten we het vizier om de week op een gebeurtenis uit het verleden. Van militair-historische aard en gebeurtenissen waarbij Defensie betrokken was, maar ook situaties die invloed hebben gehad op de hele wereld.
Tekst: Evert Brouwer | Foto's: Diversen
Om hiermee het ‘o ja’-gevoel op te roepen, maar ook omdat we in deze jachtige tijd gebeurtenissen vaak zo snel vergeten of ons deze niet meer exact herinneren. Vandaag staan we stil bij het overlijden van korporaal John Kinsel Sr. (107) op zaterdag 19 oktober. Hij was een van de laatste nog levende Navajo Code Talkers, een eenheid van inheemse Amerikanen die de loop van de Tweede Wereldoorlog mede heeft veranderd.
Kinsel diende bij het 9th Marine Regiment, 3rd Marine Division, tijdens de beruchte Slag om Iwo Jima met de Japanners in februari 1945. Hij was een van de dappere Navajo-mannen die Na-Diné (de eigen taal) gebruikten voor een onbreekbare code tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dit droeg bij aan de overwinning van de Verenigde Staten.
De jonge Navajo’s zijn niet geïnformeerd over het plan
Extreem ingewikkeld
De geschiedenis van de Navajo Code Talkers begint in 1942 met ene Philip Johnston. Hij komt met het idee om de Navajo-taal te gebruiken voor de communicatie over de radio. Johnston denkt dat de Amerikanen daarmee een onbreekbare code in handen hebben. Er is dan wel een geheimschrift in gebruik bij de mariniers, maar dat is extreem ingewikkeld waardoor het versturen ervan lang duurt.
Johnston rekruteert daarop 29 jonge Navajo's om dienst te nemen bij het US Marine Corps. Zonder hen te informeren over zijn plan. Als zij hun opleiding en gevechtstraining hebben afgerond, krijgen ze de opdracht om een code te creëren op basis van hun moedertaal.
‘De vijand weet niet wat ze zeggen, wij weten niet wat ze zeggen, maar het werkt’
Deze wordt voor het eerst getest tijdens Operatie Watchtower, ofwel de Slag om Guadalcanal, op een van de Salomonseilanden. Zes code talkers zijn dan voor het eerst actief in de 1st Marine Division. Vier weken na de landing stuurt commandant generaal-majoor Alexander Vandegrift een bericht naar het Pentagon: "De vijand weet niet wat ze zeggen, wij weten niet wat ze zeggen, maar het werkt!"
Aardappel ging door voor handgranaat, gevechtstank wordt omschreven als schildpad
De code is gebaseerd op woorden die bekend zijn bij de Navajo-bevolking, maar is aangepast om het nóg lastiger te maken. Zo ging bijvoorbeeld het woord voor aardappel door voor handgranaat en een gevechtstank wordt omschreven met ‘schildpad’. Elke Navajo-marinier moet dus wel een codecursus volgen. Om de code te testen, mogen Navajo-oudsten proberen die te ontcijferen.
Iedere code talker heeft een lijfwacht, die hem zo nodig moet doden
Nooit gebeurd
Gedurende de Tweede Wereldoorlog, vooral bij het offensief in de Stille Oceaan, dienen 420 man bij de Navajo Code Talkers. Dertien keren niet terug. De enige vrees die tijdens de Tweede Wereldoorlog bij de legerleiding bestaat, is dat een van de Navajo’s door Japanners krijgsgevangen wordt gemaakt. Daarom is aan elke ‘codeprater’ een lijfwacht toebedeeld die de opdracht heeft hem in dat geval te doden om zo de code te beschermen. Dit is gelukkig nooit gebeurd.
Ook na de oorlog blijven de Navajo tot geheimhouding verplicht. Pas in 1968 wordt de code vrijgegeven. De code talkers houden dan een grote reünie en richten kort daarna de Navajo Code Talkers Association op. Inmiddels is er een museum en een jaarlijkse herinneringsdag. Met één bezoeker minder, maar John Kinsel Sr. is daarmee zeker niet vergeten.
