Oefening laat DGLC ruiken aan echte werk in Litouwen

De Task Force Patriot die momenteel in Litouwen is, wordt daar niet voor het ‘eggie’ ingezet. En ook is de eenheid niet op missie. Wat de 70 man-sterke eenheid in Oost-Europa wel doet, is oefenen. Niet alleen voor de komende NAVO-certificering als High Readiness Force, maar ook om zich ervan bewust te worden dat inzet in Litouwen een reële optie is.

Tekst: André Twigt | Foto's: sergeant Jasper Verolme

Militaire voertuigen op een snelweg.
De colonnes gingen over snelwegen en door steden, dorpen en gehuchten richting het oefengebied.

“We beginnen aan Baltic Connection 2024 met een war fighting mindset”, doelt detachementscommandant majoor Kevin op de samenwerking met de Litouwse strijdkrachten en de Portugese en Spaanse luchtmacht. Laatstgenoemde twee voeren momenteel de Baltic Air Policing-missie van de NAVO uit. De Baltische staten hebben onvoldoende middelen om de veiligheid van hun luchtruim te garanderen en dus springen bij toerbeurt andere landen bij.

De deelname van de Task Force Patriot van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigings Commando (DGLC) heeft niets met de Baltic Air Policing-operatie te maken, aldus Kevin. Alhoewel het oefenscenario wel een link met de dreigende situatie rond de Baltische staten heeft. Namelijk het verdedigen van Siauliai Air Base tegen luchtaanvallen. Hiervandaan wordt de policing-missie gevlogen. “De noordelijk gelegen basis zou zomaar een doelwit van Russische agressie kunnen worden.”

Een militaire containerkraan die een 20 feet-container omhoog tilt.
Het opbouwen van luchtverdediging gaat gepaard met een grote logistieke voorbereiding.

Niet onopgemerkt

Het materieel van de 70 militairen tellende eenheid arriveert na een driedaagse zeereis vorig weekeinde in de haven van Klaipeda. In de derde grootste stad van Litouwen, gelegen aan de Oostzee, begint de 200 kilometer-lange rit in colonneverband naar Siauliai. Op de basis verspreidt de Task Force zich vervolgens, waarna de tactische luchtverdedigingsoefening kan beginnen.

Militaire trucks staan op de kade, in de verte ligt een transportschip in de haven.
Het materieel arriveert na een driedaagse zeereis vorig weekeinde in de haven van Klaipeda.

Op komst van de geleidewapen-eenheid blijft niet bepaald onopgemerkt. De militaire presentie wordt op de Litouwse TV breed uitgemeten en ook is er voor de militairen onderweg veel publieke belangstelling. Er wordt gezwaaid en getoeterd, wat majoor Kevin niet raar vindt: “Er ligt op Litouwen een zware druk. Het is goed voor te stellen dat de komst van buitenlandse troepen hier wordt gezien als een blijk van steun.“

Een militair die ingespannen kijkt en een momentsleutel in zijn hand heeft.
Lanceerpersoneel begint na aankomst meteen met het optuigen van de lanceerinstallaties.

Hobbeltjes gladgestreken

De oefening is volgens de majoor door een samenwerking van Litouwen en Nederland tot stand gekomen. Dit jaar is de Task Force Patriot begonnen met opwerken voor de NAVO-certificering. Voor deze gereedstellingsopdracht moet een aantal oefeningen worden afgewerkt. Een deel hiervan vindt tijdens Baltic Connection plaats. Zoals de strategische verplaatsing over grote afstand naar het grondgebied van een NAVO-partner elders.

Deze realistische uitbeelding werd op Litouws grondgebied uitgevoerd. Met dank aan de overste van de Litouwse Host Nation Support. “Door onze liaison werden hobbeltjes snel gladgestreken en verliep de verplaatsing met de merendeels zware voertuigen naar de oefenlocatie perfect. Met dank ook aan de militaire politie, die de twee pakketten van elk ongeveer 35 voertuigen door het behoorlijk drukke verkeer loodste.”

Een cannister die op een launcher wordt geplaatst.
Launchers worden gereedgemaakt voor inzet tijdens Baltic Connection 2024.

Hoger streven tijdens Baltic Connection is het creëren van interoperabiliteit met vooral het Litouwse Control & Reporting Center (CRC), dat de gevechtsleiding verzorgt en waakt over de veiligheid in het luchtruim. Bij dreiging coördineert het CRC welke eenheid een onderschepping doet. Mede afhankelijk van het type dreiging komt de Nederlandse Patriot Fire Unit of de Litouwse NASAMS-luchtverdedigingsbatterij voor de middellange afstand in actie. Of de Spaanse EF-18 Hornets of Portugese F-16’s, die op Siauliai zijn gestationeerd. Om het ‘spel’ compleet en veiliger te maken, levert het Air Operations Control Station Nieuw-Milligen enkele luchtgevechtsleiders, afkomstig van 710 Luchtgevechtsleidingsquadron. “Zij hebben op dit gebied een enorme ervaring”, weet liaisonofficier CRC kapitein WiBo.

Een Patriot-batterij staat opgesteld op een vliegveld, inclusief launcher en de vuurleidingsradar.
De complete Patriot-batterij is in bedrijf.

Ander dreigingsperspectief

Uiteraard wordt er tijdens de oefening Baltic Connection geen live-munitie verschoten. Alle onderscheppingen door de units op de grond en de vliegtuigen in de lucht gebeuren bij de gratie van de computer of worden gesimuleerd. Voor het realisme op de grond maakt dat niet zoveel uit. Hier bestaat de wereld van de operators achter hun computerschermen altijd al uit miljarden bits en bytes. “Daarbij is Baltic Connection voor de Litouwers al echt genoeg”, vult WiBo aan. “Van wat er om hen heen gebeurt, zijn ze zich heel bewust.Hun land loopt groot risico. Dat merk je ook aan hun manier van optreden. Ze hebben een heel ander dreigingsperspectief dan wij. Voor hun is dat veel meer voelbaar. Niet zo vreemd dat we hier met open armen worden ontvangen.” Wibo vertelt dat de Litouwers graag willen weten hoe een CRC werkt. Want in de toekomst willen ze dit hoofdkwartier namelijk met eigen crews gaan draaien. “Als wij daarbij behulpzaam kunnen zijn, doen we dat gewoon. Ten slotte ben je er als NAVO om elkaar te helpen, nietwaar?”

Defensiestaatssecretaris Gijs Tuinman staat tussen een aantal militairen naast een truck en laat zich bijpraten bij de Patriot Task Force in Litouwen.
Defensiestaatssecretaris en Ridder Militaire Willemsorde luitenant-kolonel b.d. Gijs Tuinman (in blauwe polo) laat zich bijpraten bij de Patriot Task Force in Litouwen.

‘Weet me te vinden’

Defensiestaatssecretaris Gijs Tuinman bracht afgelopen dagen een bezoek aan de Patriot Task Force en de meer dan 250 militairen van 43 Gemechaniseerde Brigade uit Havelte, ingedeeld bij de enhanced Forward Presence van de NAVO in Litouwen. Tuinman sprak met hen onder meer over het operationele tempo en hun mindset. “Als er op de knop gedrukt wordt, moeten de mannen en vrouwen er rekening mee houden dat ze moeten vechten in Litouwen." Als staatssecretaris houdt hij zich bezig met personeel, materieel, veiligheid en bedrijfsvoering. Tuinman riep de militairen daarom op om zich bij hem te melden, wanneer zij iets nodig hebben. "Als ik iets voor jullie kan doen, moet ik het wel weten. Weet me te vinden, dat vind ik belangrijk. Maar tot die tijd moeten we niet wachten tot de spullen er zijn, maar moeten we kunnen vechten met de spullen die we hebben.”