Tekst André Twigt
Foto sergeant-majoor Hille Hillinga
Laser voor counter-IED’s en meer
Onder leiding van het Defensie Expertise Centrum Counter-IED (DEC-IED) vond onlangs op het Springterrein Reek een reeks interessante experimenten plaats. Met een high energy laser werden onderdelen van geïmproviseerde explosieven bestraald. Het resultaat daarvan betitelde majoor Pascal Trum als bemoedigend. “Wordt vervolgd”, aldus de stafofficier.
De oriëntatiedag maakt deel uit van een innovatietraject binnen DEC-IED en werd bijgewoond door afgevaardigden van de Explosieven Opruimingsdienst Defensie, Genie, het Nederlands Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium en politie. Met speciale brillen tegen straling bekeek het gezelschap hoe onder meer een beveiligingscamera, een mobieltje, stukken plaatmetaal en verschillende mortiergranaten zonder lading over een afstand van zo’n 125 meter werden bestraald. “We zijn uiteraard geïnteresseerd in de uitwerking van de laser”, begint Trum. “Daarbij willen we hier aanwezige specialisten kans geven te bekijken of zij lasertechniek in hun werkveld kunnen toepassen. Tijdens deze verkenning gaan we niet te diep op de materie in. We willen simpelweg te weten komen of we iets met deze apparatuur kunnen en wie interesse heeft.”
Zeer nauwkeurig
Laser is vooral bekend van consumentenelektronica. In CD- en DVD-spelers wordt deze techniek ten overvloede gebruikt. Lasers voor het aangrijpen van militaire doelen zijn in Nederland een nog vrij onontgonnen gebied. In tegenstelling tot de Verenigde Staten, waar het leger er veel gebruik van maakt. Gemonteerd op onder meer het gepantserd wielvoertuig Stryker worden lasers ingezet voor het vernietigen van drones, raketten, artillerie en mortiergranaten. Bij de Amerikaanse marine werd in 2014 het zogenoemde AN/SEQ-3 Laser Weapon System geïntroduceerd. Dit beschermingsmiddel tegen snelle inkomende doelen is in staat aanvallen met bootjes, raketten en vliegtuigen af te slaan.
Trum vertelt dat er over de gehele wereld met lasers wordt geëxperimenteerd, wat de techniek voor de toekomst veelbelovend maakt. Hoewel de ontwikkeling ervan veel geld kost, zijn lasers goedkoop in gebruik. “Daarbij is een laser zeer nauwkeurig; de straal gaat altijd rechtuit. In tegenstelling tot een kogel of granaat, die vaak afwijkingen vertonen.” Volgens Trum zijn er binnen de landmacht een aantal vakgebieden waarin je mogelijk lasers voor het aangrijpen van militaire doelen kunt toepassen. “Denk aan het vernietigen van geïmproviseerde explosieven en drones. Hierop legt het Counter Unmanned Aerial Systems-peloton van het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando zich toe.
Bundel licht
Tijdens de ‘laserdag’ volgde het gezelschap via een beeldscherm wat er met ieder bestraald artikel gebeurde. Een beveiligingscamera vatte na korte tijd vlam. Met munitieproducten als slagsnoer en slagpijpjes waren de resultaten wisselend. Het plastic omhulsel van het slagsnoer deformeerde, maar de explosieve inhoud detoneerde niet. Volgens Trum heeft dit onder meer te maken met het materiaalsoort en het absorptievermogen van de laserstraal. Blijkbaar heeft een laser niet op alle soorten kunststof hetzelfde effect. “Een laserstraal is een lichtbron die een hele smalle bundel licht voortbrengt”, definieert Trum. “Dat is heel anders dan een lamp. Dat is een lichtbron die alle kanten op schijnt. Doordat laserlicht sterk wordt gebundeld, ontstaat er zoveel energie dat je daarmee voorwerpen kan vernietigen.
In Reek toonden enkele collega’s interesse om zich verder te verdiepen in het gebruik van laser in het counter-IED domein. Het DEC-IED onderscheidde bij deze gelegenheid geïnteresseerden, met wie eventueel gezamenlijk een vervolgtraject kan worden aangelopen. Trum: “Samen zouden we een nationaal technisch programma kunnen aanlopen. Dat zou een mooi begin kunnen zijn om lasertechniek voor defensiedoeleinden verder te ontwikkelen.”
