Tekst kapitein Charlotte Snel
Foto sergeant-majoor Cristian Schrik, archief Mediacentrum Defensie

Maxima te gast op vliegbasis Gilze-Rijen

Onze zomers worden zonniger, droger en warmer. Voor vakantiegangers is dat een goed vooruitzicht. Maar het is horror voor natuurbeheer. Met de toenemende droogte neemt ook het risico op natuurbranden toe. Om voorbereid te zijn op een oververhit seizoen wordt er met de blusheli’s van Defensie volop getraind. Deze week vloog niemand minder dan koningin Máxima mee tijdens een oefening met een Chinook. Dat een volgende vlucht voor het ‘echie’ zal zijn, sluit kapitein-vlieger Michiel niet uit. “Onwaarschijnlijk dat er komend seizoen geen brand uitbreekt.”

Er stapt weleens een generaal aan boord. Maar zo’n kostbaar pakketje als deze week vervoerde Michiel nog niet. Zenuwen voor het koninklijke bezoek had hij niet. Een beetje gezonde spanning dan? “Haha, ja oké. Al kwam dat meer door het schema. De koningin had beperkt tijd, dus was het passen en meten. Je wilt haar toch de ultieme ervaring meegeven. En dat is gelukt.”

Koningin Máxima mocht deze week een oefen-inzet van dichtbij meemaken.

Koninklijke trainingsvlucht

Samen met collega’s van 298 Squadron en het Mobile Air Operations Team (MAOT) oefende Michiel donderdag het zogenaamd blussen van een brand. Tijdens de ‘koninklijke trainingsvlucht’ werd een bluszak gevuld met 7.000 liter water en over de Oirschotse Heide uitgestort. Voor de toegestroomde pers herhaalden de militairen het 'trucje' boven de startbaan van vliegbasis Gilze-Rijen.

Droge seizoen

Met de term ‘droog seizoen’ wordt verwezen naar de periode 1 april - 1 oktober, waarin de kans op natuurbranden het grootst is. Wanneer de brandweer het vuur niet onder controle krijgt, kan zij een beroep doen op het Defensie Helikopter Commando. Met een zogenoemde Bambi Bucket kunnen de Cougar en Chinoook respectievelijk 2.500 en 10.000 liter water vervoeren. De inzet gebeurt door het Fire Bucket Operations Team, een samenwerkingsverband tussen de luchtmacht en Veiligheidsregio Noord- en Oost-Gelderland. 

Tijdens de koninklijke trainingsvlucht werd een bluszak tot de nok gevuld en boven de Oirschotse Heide geleegd.

De Peel

Fire Bucket operaties komen in het droge seizoen met regelmaat voor. Vorige zomer werd de hulp van de blusheli’s meermaals ingeroepen bij onder meer een duinbrand bij Brouwersdam en een grote brand in natuurgebied De Peel. Het Brabantse deel van laatstgenoemde was in de zomer van 2020 al het decor van de grootste natuurbrand in Nederland ooit. Het vuur smeulde wekenlang ondergronds en was moeilijk te bestrijden. Cougars en Chinooks dropten toen ruim 700.000 liter water. Achthonderd hectare natuurgebied ging verloren.

‘We kunnen een beslissende klap uitdelen’

“Het was zeker pittig”, beaamt Michiel. “Tijdens een blusinzet verg je het uiterste van de heli. Qua vermogen en gewicht zit je constant tegen de limiet. Dagenlang zijn we bezig geweest."   

De Deurnese Peel was in 2020 het decor van de grootste natuurbrand in Nederland ooit. De brandweer kreeg toen hulp van vier blushelikopters van Defensie.

Schepje bovenop

Er is weinig twijfel dat het komende seizoen een herhaling van voorgaande jaren zal worden. Het KNMI en andere kenniscentra zien de toekomst dan ook somber in. In een gezamenlijk rapport concluderen zij dat een nog groter deel van Nederland te maken krijgt met natuurbranden. Daardoor neemt de druk op de brandweer onvermijdelijk toe.

Blushelikopters van de luchtmacht worden ook in het buitenland ingezet. In de zomer van 2021 stuurde Nederland twee Chinooks naar Albanië om te helpen bij de bestrijding van bosbranden.

Beslissende klap

Michiel en zijn collega’s lazen het document, al was de uitkomst geen verrassing. “Het is onwaarschijnlijk dat er komend seizoen geen branden  uitbreken. Gelukkig weet de brandweer ons inmiddels een stuk beter te vinden. Dat is pure winst. Zodra een brand nog niet helemaal is ontwikkeld, kunnen we met de heli’s een beslissende klap uitdelen." 

‘Door de inzet goed met elkaar af te stemmen, maak je het verschil.’

Belasting

Om het blussen ook dit jaar weer optimaal uit te voeren, staat er vanaf 1 april tot en met 1 oktober dag en nacht een helikopter met crew stand-by. De diensten worden verdeeld tussen 298 (Chinook) en 300 Squadron (Cougar). In deze periode loopt het operationele- en oefenschema gewoon door. Best een belasting, erkent Michiel. “Maar dit is waar je het voor doet.”

Dat er mede door het koninklijk bezoek van deze week aandacht is voor de inspanningen van het DHC, is volgens de vlieger niet verkeerd. “Je merkte aan de vragen van de koningin dat ze oprecht geïnteresseerd was. Heel bijzonder om haar dit te mogen laten zien."