Tekst Evert Brouwer
Foto Mediacentrum Defensie en anderen
Hoe zit het nu precies?
'My little tank'. Zo noemde de Duitse luitenant Gruber in de komische serie ‘Allo, ‘allo’ zijn pantserwagen liefkozend. Maar een tank? Dat was deze Sd.Kfz. 222 allerminst. De verwarring over wat nu een gevechtstank, een infanterie gevechtsvoertuig of een pantserhouwitser mag heten, is niet zo vreemd. Ze lijken soms best veel op elkaar en dat wordt in de toekomst alleen maar meer.
“Gevechtstanks”, begint Alfred Staarman, “hebben een paar belangrijke kenmerken. Dat zijn vuurkracht door een groot kanon, een draaiende koepel, mobiliteit en bescherming. Door de dikke bepantsering zijn ze zwaar en rijden in principe op rupsbanden, waardoor ze gebruikt kunnen worden in elk terrein.”
'Meest kenmerkend: de geschutskoepel draait 360 graden'
Staarman is conservator bij het Nationaal Militair Museum en tankspecialist. “Het meest kenmerkende is de koepel die 360 graden kan draaien. Een tank is er bovendien op gebouwd om zelf in de aanval te gaan, andere tanks uit te schakelen en de verdedigingslinies van de vijand te doorbreken."
Lichter
Dat is dan helder. Maar een pantserwagen, zoals 'onze' CV90 (CV staat voor Combat Vehicle), heeft toch ook een kanon en rijdt op rupsbanden? "Die er vooral is om zichzelf of de uitgestegen infanterie te verdedigen, vaak tegenover doelen die binnen zicht zijn", betoogde oud-landmachtgeneraal Mart de Kruif deze week. Ze moeten snel door het terrein kunnen bewegen en zijn dus een stuk lichter dan een tank. De Nederlandse CV90 - na de update zwaarder - weegt onbeladen 31.750 kilo, terwijl een tank zoals de Duitse Leopard meer dan zestig ton zwaar is.
'De CV90 is sneller en lichter dan een tank'
Precies
"Nog meer dan de CV90 wordt de pantserhouwitser verward met een gevechtstank", weet Alfred Staarman. De pantserhouwitser PzH-2000NL bijvoorbeeld, is afkomstig van het Duitse KMW, dezelfde leverancier van de Leopard-tanks. Een van de grote verschillen: een tank schiet met het 120mm-L50 kanon vrijwel rechtuit met een bereik van maximaal zo’n vier kilometer. Een PzH kent 155mm-(krombaan)geschut dat tot op vijftig kilometer afstand vijandelijke doelen met akelige precisie onder vuur kan nemen.
De PzH, staat bovendien (ver) achter het front opgesteld en heeft dus een heel andere taak dan de tank, die aan het front actief is. De artilleriestukken zijn met 55 ton erg zwaar, vanwege de bepantsering die nodig is om tegenvuur te weerstaan.
Challenger II op weg naar Oekraïne
Het Verenigd Koninkrijk stuurt Main Battle Tanks naar Oekraïne. "Dat vind ik wel bijzonder", zegt Staarman. "De Britten zetten in 1916 de tank als eerste in tijdens de Eerste Wereldoorlog. Nu staan ze weer vooraan, dit keer bij het leveren van gevechtstanks aan Oekraïne waar op veel plekken weer een soortgelijke loopgravenoorlog wordt gevoerd."
Het gaat om 14 exemplaren van de beproefde Challenger II, die dienst heeft gedaan in onder meer Bosnië en Irak. "Er zal wel enige tijd overheen gaan om de bemanningen op te leiden voor zo’n ingewikkeld systeem", zei Defensie-expert Rob de Wijk in zijn podcast ‘Boekestijn en De Wijk’ van BNR Nieuwsradio.
In de afgelopen maanden zijn trouwens al tanks voor Oekraïne beschikbaar gemaakt. Het gaat dan om de T-72 'Avenger' van onder meer Tsjechië onder het zogenoemde Ringtausch Programme. In ruil voor de van oorsprong Russische tanks levert in dit geval het Duitse KMW opgeknapte Leopard 2A4-tanks aan nieuwe NAVO-partners.
'Er bestaat ook een Leopardtank op wielen'
Alles-in-een
Het wordt er eerlijk gezegd de komende jaren niet duidelijker op. "De verschillen gaan vervagen", weet Staarman. "Er bestaat een prototype van een Leopard-tank op wielen, maar die heeft het blijkbaar niet gered." Inmiddels heeft KMW ook een Boxer artillerie wielvoertuig met een 155mm vuurmond, die nota bene rijdend kan vuren. En er is ook Boxer-rupsvoertuig met een draaiende koepel en kloeke vuurmond. Een infanterie gevechtsvoertuig, er kan immers infanteriepersoneel worden meegenomen, én tank in één.
