Terugkijker

Het is weer tijd voor een blik op de kalender. In de rubriek 'Terugkijker' richten we het vizier om de week op een gebeurtenis uit het verleden. Van militair-historische aard en gebeurtenissen waarbij Defensie betrokken was, maar ook situaties met globale impact. 

Om hiermee het ‘o ja’-gevoel op te roepen, maar ook omdat we in deze jachtige tijd gebeurtenissen vaak zo snel vergeten of het ons niet meer exact herinneren. In deze aflevering draait het om 8 januari 1941, de sterfdag van Robert Baden-Powell.

Wie Robert Baden-Powell zegt, denkt vrijwel meteen aan de oprichter van de internationale jeugdorganisatie scouting. Minder mensen weten dat hij het ook schopte tot luitenant-generaal in het Britse leger. Daarnaast was hij een uitstekend illustrator en schrijver. Een nadere kennismaking met deze man van vele talenten.

Dominee

Robert Stephenson Smyth Baden-Powell wordt op 22 februari 1857 geboren in Londen als zoon van een wiskundeprofessor en dominee. Zijn vader overlijdt in 1860, als Baden-Powell nog maar jong is. De eerste ervaring met buitensport krijgt de jongeman als hij met zijn oudere broers in 1872 per kano een trektocht maakt door Engeland en Wales.

Van verkenner tot held

Op school is Baden-Powell een matige leerling. Als hij het toelatingsexamen voor de Universiteit van Oxford niet haalt, kiest hij voor het leger. Hij dient de Britse Krijgsmacht tussen 1876 tot 1910, in India en Afrika. Daar strijdt hij onder meer tijdens de Vierde Ashanti-oorlog en de Tweede Boerenoorlog. Zijn vaardigheden als scout (verkenner) vallen zodanig op, dat Baden-Powell voor de Britse geheime dienst wordt gevraagd. Als hij 43 jaar is wordt 'ie bevorderd tot (toen de jongste) generaal-majoor.

Belegering

Tijdens de Tweede Boerenoorlog wordt Baden-Powell naar Zuid-Afrika gestuurd om een deel van het Boerenleger weg te houden van gevechten in het zuiden. Bij de belegering van het grensplaatsje Mafeking (tegenwoordig Mafikeng) staat de commandant met 1.250 manschappen en de plaatselijke bevolking tegenover een leger van circa 7.700 boeren.

Ze doorstaan een beleg van 217 dagen, mede door de bijzondere technieken waarmee Baden-Powell de verdediging organiseert. Door gesmokkelde berichten van journalisten volgt heel Engeland de verrichtingen in het belegerde stadje en groeit de militair uit tot een held.

Speciale opdracht

Na de Boerenoorlog houdt de generaal-majoor zich bezig met de oprichting van de nieuwe Zuid-Afrikaanse politie. In 1903 wordt Baden-Powell inspecteur-generaal van de Britse cavalerie, met als speciale opdracht het ontwerpen van een nieuw opleidingssysteem. In 1904 wordt hij benoemd tot luitenant-generaal, maar zijn baan bevalt hem dan niet erg. Als de scouting onverwachts een nieuwe vereniging wordt, ziet hij hierin een grotere uitdaging. Zo blijkt later.

Van bushcraft naar scouting

Jaren daarvoor, tijdens de Tweede Matabele-oorlog in het tegenwoordige Zimbabwe, maakte Baden-Powell kennis met de tradities en werkwijzen van de autochtone Afrikaanse volkeren. Het is de dan al beroemde Amerikaanse verkenner Frederick Russell Burnham die Baden-Powell tijdens hun gezamenlijke patrouilles alles leert over 'bushcraft'. Ofwel jezelf kunnen redden in onbekend terrein. Denk aan vaardigheden als spoorzoeken, vuur maken, koken, kamperen, oriënteren met kaart en kompas, touwverbindingen, EHBO, seinen, enzovoort.

De dan verkenner slurpt alle kennis op en beide mannen bespreken trainingsprogramma’s voor jonge mannen, waarin ze moeten leren om deze bushcraft (scoutcraft) in de praktijk toe te passen. Tijdens deze periode begint Baden-Powell ook zijn Stetson-hoed (model met rechte rand en vier deuken) en halsdoek te dragen. Zijn latere handelsmerk.

Mooie meevaller

Terug in Engeland merkt Baden-Powell hoe populair zijn kleine zakboekje 'Aids to Scouting' is, eerder geschreven en bestemd voor de verkenners in het leger. Hij komt erachter dat dit boekje inmiddels ook wordt gebruikt door de Engelse jeugd. 

Er ontstaat interesse om van het verkennen een spel te maken. Daarom schrijft hij in 1908 het boek ‘Scouting for Boys’ en richt een eigen scoutingorganisatie op. Tussen 1911 en 1913 maakt Robert Baden-Powell een wereldreis om scouting internationaal te stimuleren. Tijdens die reis ontmoet hij Olave St. Clair Soames, met wie hij trouwt en drie kinderen krijgt.

Eeuwige vriendschap

Baden-Powell verfijnde de jaren daarna het scoutingconcept en wordt daarom gezien als de oprichter van de internationale scoutsbeweging. Samen met verkenner Frederick Russell Burnham worden ze ook wel gezien als de vaders van de scouting. Hij en Powell onderhielden de rest van hun leven een nauwe band. Er werden zelfs twee bergen in Californië naar hen vernoemd.

Kenia

In 1929 wordt Robert Baden-Powell als baron in de adelstand verheven. Hij verbindt zijn naam aan een internationaal trainingscentrum nabij Londen. In 1932 bezoekt hij Nederland, waar hij voor zijn verdiensten het Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau ontvangt. In 1933 publiceert hij zijn memoires onder de titel 'Lessons of a Lifetime'.

In 1939 verlaten Lord en Lady Baden-Powell Engeland voorgoed om zich te vestigen in het Keniaanse Nyeri. Daar overlijdt hij op 8 januari 1941, op bijna 84-jarige leeftijd. Zijn laatste rustplaats kreeg Powell, op eigen verzoek, in het Mt. Kenia National Park op de weg naar Treetops; de beroemde lodge waar Prinses Elizabeth hoorde dat ze koningin werd.