Tekst Evert Brouwer
Foto Mediacentrum Defensie en NIMH
Vlaggen halfstok, geen erehaag RAF-militairen
De Airborne Herdenkingen in de gemeenten Arnhem, Renkum, Ede en Overbetuwe gaan vandaag en dit weekeinde gewoon door. Wel is voor de officiële ceremonie een minuut stilte om de vorige week overleden Britse vorstin Elizabeth te eren. Daarom ook blijven de vlaggen van alle landen gedurende de festiviteiten halfstok hangen.
Even leek het erop dat het programma zou worden versoberd vanwege het overlijden van de Britse vorstin. De afgelopen twee jaar vonden eveneens ingetogen herdenkingen plaats, toen vanwege de pandemie.
‘We volgen het Britse rouwprotocol’
“We volgen het Britse rouwprotocol”, legt voorzitter Roger Beets van de Stichting Airborne Herdenkingen uit. “Normaliter hangen de vlaggen aan het begin van de herdenkingen halfstok. Ze worden daarna gehesen bij het spelen van de volksliederen van de landen die in 1944 betrokken waren bij Operatie Market Garden en de Slag om Arnhem. Dat blijft nu dus achterwege.”
Geen erehaag
Een erehaag van militairen van de Britse Royal Air Force (RAF) is er dit jaar niet bij de herdenking op het Airborneplein. Beets: “Zij worden maandag ingezet bij de plechtigheden rond de begrafenis van koningin Elizabeth.” Het programma rond de herdenkingen blijft verder vrijwel ongewijzigd. Organisatoren van de nevenprogramma's is wel gevraagd rekening te houden met het rouwbetoon.
Geen ‘vets’ bij Vitesse
Bij de traditionele Airborne-wedstrijd, die Vitesse morgen om 19.45 uur tegen Volendam speelt, zijn ook dit jaar geen Britse veteranen aanwezig. Er is al eerder besloten dat het karakter van de wedstrijd verandert. De aanleiding daarvoor was de hoge leeftijd van de Britse veteranen en hun broze gezondheid.
Para’s
Britse para’s doen morgen, als de weersomstandigheden het toelaten, wel ‘gewoon’ mee aan de traditionele luchtlandingen op de Ginkelse Heide in Ede. Zij waren al in ons land voor de internationale oefening Falcon Leap van 11 Luchtmobiele Brigade, waaraan 1100 parachutisten uit dertien landen deelnamen. Zoals gebruikelijk verzorgt de brigade uit Schaarsbergen een groot deel van de herdenking. De rode baretten zijn nauw verbonden met de Britse paratroepen.
‘Geen veteranen meer bij de Airborne-wedstrijd’
Leden van Parachute Group Holland (PGH) openen morgen om tien uur de herdenkingsdag door in origineel uniform uit een C-47 Dakota te springen. Daarna vervolgt Defensie het programma met onder meer een helikoptershow. De landingsplaats, waar ook bij een afgelasting van de para’s genoeg is te doen, is trouwens uitstekend bereikbaar. Vanaf NS-station Ede-Wageningen rijden gratis pendelbussen naar de heide.
Zondag gaat het programma verder met onder meer de legendarische oversteek van de Waal door de re-enactment groep Pontoongroup 40-45. De deelnemers varen in originele kleding en bootjes de rivier over.
Pegasus Wandelfestival sluit herdenkingen af
Pegasus
De afsluiting van de Airborne herdenkingen vormt volgende week zaterdag 24 september het Edese Pegasus wandelfestival. De tocht is vernoemd naar de operaties Pegasus 1 en 2, om zo'n 300 geallieerde militaren, die bij het verzet waren ondergedoken, naar bevrijdgebied te brengen.
Zowel het festival zelf als de route van vier kilometer is zeer goed toegankelijk voor kinderwagens en rolstoelen. De routes van twintig en dertig kilometer zijn voor de meer fervente lopers. Aan het eind van het wandelfestival komt iedereen samen op het Vrijheidsplein.
Te zien en te doen
Wie de evenementen rond de herdenkingen niet kan bezoeken, kan terecht bij de NOS. De omroep heeft een speelfilm over Operatie Market Garden uit 1976 online gezet. Arnhem: het verhaal van een ontsnapping is een coproductie met de BBC. Voorts zijn er in de gemeenten in en rond Arnhem vele tentoonstellingen te bezichtigen. Voor een compleet overzicht, zie https://www.ede.nl/in-de-gemeente-ede/airborne-luchtlandingen-en-herdenking.
Hoe zat het ook alweer?
Nederland herdenkt deze weken de strijders die in september 1944 vochten voor onze vrijheid tijdens operatie Market Garden (de Slag om Arnhem). Bij de luchtlandingsoperatie (Market) en het gelijktijdige grondoffensief (Garden) kwamen veel geallieerde militairen om het leven. Achttienduizend werden gedood, krijgsgevangen gemaakt of raakten gewond.
De operatie startte op 17 september 1944. Het doel was om met een combinatie van een luchtlandingsoperatie (Market) en een grondoffensief (Garden) vanuit België naar het IJsselmeer op te rukken. Dit zou de Duitse troepen in West-Nederland isoleren. Tegelijkertijd konden de geallieerden via Oost-Nederland het Ruhrgebied veroveren, terwijl de zwaar verdedigde Siegfriedlinie werd omzeild.
Aan de luchtlandingsoperatie namen aan geallieerde zijde ongeveer 35.000 manschappen en 6.320 vliegtuigen deel. Voor het grondoffensief waren zo’n honderdduizend man en 22.000 pantservoertuigen gereserveerd. Het Britse 30e Legerkorps moest in het centrum van het grondoffensief oprukken. Dit ging over de as Eindhoven, Sint-Oedenrode, Veghel, Uden,
Over het algemeen wordt Market Garden als een mislukking gezien. De Amerikaanse opperbevelhebber van de geallieerden Dwight Eisenhower noemde de operatie echter gedeeltelijk geslaagd. Dit omdat het beveiligen van de belangrijke logistieke sector Antwerpen wel was bereikt.
