Kracht van commandotelevisie

Oud Special Forces Operator Erik over zijn rol in Videolandserie

SAS Australia en SAS UK, Kamp Waes, Kamp van Koningsbrugge en Special Forces Vips: Wie Durft Wint. ‘Commandotelevisie’ is niet meer weg te denken uit de zenderprogrammering. Maar waarom zijn programma’s waarin bekenden en onbekenden een loodzware militaire training ondergaan zo’n succes?

Wie Special Forces Vips op Videoland heeft gekeken kan zich vast de indringende blik van staflid Erik herinneren. Met zijn donkere ogen leek hij soms dwars door de ziel van de kandidaten te kijken die het zwaar te verduren kregen in de Sloveense natuur. Het programma behoort inmiddels tot de top drie best bekeken series van de streamingsdienst en ook andere soortgelijke formats scoren hoge kijkcijfers.

Reden voor de Defensiekrant om majoor buiten dienst Erik Wegewijs (48) op te zoeken. Als één van de stafleden van Special Forces Vips dreef hij BN’ers tot het uiterste en leerde hen hun eigen valkuilen kennen.

Ben je in het echt net zo indringend als in het programma?

 “Ik kan indringend zijn! Maar je moet het in perspectief plaatsen. Voor dit programma hebben we kandidaten langs de lat van een Special Forces Operator gelegd. Daar hoort een bepaalde sfeer bij. Maar niets is gespeeld! Alles wat we hebben gezegd en gedaan was écht. Als we over de zeik waren, waren we echt boos. Als we wilden inspireren deden we dat met volle overgave. En de oplettende kijker ziet ook compassie met de kandidaten. Dat moet ook, want ze geven zich bloot en zijn op dat moment op hun kwetsbaarst.”

Niets is gespeeld zeg je, maar het blijft televisie. Er stond toch continu een filmploeg om jullie heen? Hoe puur is het dan nog?

“We hebben niets in scène gezet of gespeeld. Geen shot is opnieuw gedraaid omdat het beter zou kunnen en er was geen ‘off the record’. Het is dus geen ‘normale’ productie waarin de regisseur het voortouw neemt. Het was eigenlijk omgekeerd; de stafleden bepaalden wat de kandidaten moesten doen en de regisseur anticipeerde daarop.”

Je hebt zelf bijna 25 jaar bij Defensie gewerkt, waarvan jarenlang als Special Forces Operator. Waarom heb je in juni vorig jaar de dienst verlaten?

“Als 19-jarige kwam ik bij Defensie terecht. Een ‘tussenjaar’ werd het grootste gedeelte van mijn leven. Ik was jarenlang commando en daarna heb ik nog wat andere functies gehad. Ik draag de krijgsmacht een warm hart toe, maar het was tijd voor iets nieuws. Sinds een half jaar ben ik zelfstandig consultant, sparringpartner en coach. Ik noem mezelf ‘organisatorische smeerolie’. Al mijn defensie-ervaringen zoals leidinggeven, prioriteren, doorbijten, plannen, samenwerken, schakelen en relativeren zet ik nu in het bedrijfsleven in.”

Van commando naar consultant. Hoe kom je dan op televisie terecht? 

“Ik werd vorig jaar benaderd door een televisiescout die ik nog van vroeger kende. Hij was bezig met de verkenning voor een nieuw programma en zou daarin een rol voor mij hebben. Ik wist niet wat ik moest verwachten, maar ik ben het gesprek aangegaan.”

Maar waarom hebben ze jóú gevraagd?

“Als voormalig commandant ervan weet ik hoe het reilt en zeilt bij de commando-opleiding. Als dat de basis is van je format, is het logisch dat je daar ervaringsdeskundigen bij zoekt. Dat geldt ook voor de rest van de staf. Ik wilde wel meewerken aan dit programma, maar onder de voorwaarde dat we zo dicht mogelijk bij de waarheid zouden blijven. Ik zat niet te wachten op een spelshow. Je kunt in een week niet oordelen of iemand een Special Forces Operator is. Wel kun je onderzoeken wie potentie heeft om aan een dergelijke opleiding te beginnen.”

Hoe toets je of iemand het in zich heeft om Special Forces Operator te worden?

“Door de groep te conditioneren in een bubbel en daarin het uiterste van hen te vragen. Inclusief weinig slaap en eten en een grote fysieke en mentale belasting. Maar zo’n bubbel is natuurlijk lastig als er ook een televisieprogramma opgenomen moet worden. Daarom hebben we gekozen voor een situatie met zo min mogelijk ruis van buitenaf. Op de thuisbasis in Slovenië was bijvoorbeeld geen crew aanwezig. Camera’s waren her en der opgehangen. Op locatie werd wel gefilmd, maar op afstand en met duidelijke instructies. En er was geen externe schouder om op uit te huilen. Dat kan afleiden.”

Wat is volgens jou de kracht van dit soort televisieprogramma’s? 

“Het is natuurlijk altijd interessant om naar anderen te kijken die het moeilijk hebben, maar veel belangrijker is dat deze training je bewust maakt van je eigen leven. Het biedt handvatten en wellicht een stimulans om door te gaan als je denkt dat je niet verder kunt.”

Wat vond je ervan om met Bekende Nederlanders te werken? 

“Bekend of niet, het gaat mij om de mens en het gedrag dat ze vertonen. Wat mij wél intrigeert is dat BN’ers zich doorgaans laten zien op een manier die ze zelf regisseren. Maar in dit programma moesten ze dat loslaten. Het werd heel puur. Soms lijkt het alsof alles bij deze mensen voor de wind gaat, maar we zien dat zij ook gewoon onzekere mensen zijn met ‘normale-mensen-problemen’. Mijn boodschap was dan ook dat de eindstreep niet halen niet erg is. Als je maar naar huis gaat met nieuwe inzichten.”

Wat denk je…Is er een markt voor look-a-like ‘commando-trainingen’?

“Een markt is er zeker, maar niet door mij georganiseerd! Uit alle reacties en nieuwe aanmeldingen maken we op dat veel mensen best zo’n intensief programma zouden willen volgen. Dat snap ik, want je leert veel over jezelf en je grenzen. Maar het is niets voor mij om dat dag in dag uit te verzorgen. Als je dit te vaak doet wordt het een truc. En laten we eerlijk zijn, het is een serieus proces en kost veel tijd en energie. Het is geen verkapt bedrijfsuitje.”