Tekst ritmeester Jessica Bode
Foto korporaal Gregory Freni
‘Het was een traumatische ervaring’
Na een steekpartij in het centrum van Den Helder twijfelt de 23-jarige matroos-1 Bryan de Wit geen moment. Hij schiet 1 van de slachtoffers met een dubbele slagaderlijke bloeding te hulp en stelpt het bloeden totdat de ambulancebroeder de zorg overneemt. Voor dit adequate optreden kreeg de marineman van de Onderzeedienst eerder deze week het Erekoord.
“Natuurlijk ben ik trots. Het slachtoffer heeft de steekpartij overleefd. Een kind heeft haar moeder nog. Misschien wel dankzij mijn hulp”, vertelt Bryan. “Maar hierom heb ik het niet gedaan hoor! Sterker nog, ik wist helemaal niet van het bestaan van het Erekoord. Ik hoef ook niet zo nodig in de belangstelling.”
Druppend mes
Het is 26 augustus 2019 als in de Spoorstraat een opstootje ontstaat. Bryan en z’n vriendin staan in een winkel en horen een opstootje overgaan in een heftige ruzie. “En ineens zien we bloed uit de arm van een vrouw spuiten. We staan aan de grond genageld.”
De matroos vertelt hoe hij de dader ziet weglopen met het mes nog druppend in zijn hand. “Dat heeft lang door m’n hoofd gespookt”, bekent hij. Als de kust veilig is sprint hij naar buiten. Eerst om de boel af te zetten en iedereen op afstand te houden, later om de eerste hulp over te nemen van iemand anders. “Als ik geen militair was geweest, had ik waarschijnlijk geen idee gehad hoe ik moest handelen.”
Bij de les blijven
Bryan bekommert zich om het vrouwelijke slachtoffer, dat er het ergst aan toe is. Haar man is meerdere keren in zijn rug gestoken, maar lijkt volgens Bryan minder pijn te ervaren. “Ik heb hem wel gevraagd z’n shirt uit te trekken, zodat ik de verwondingen kon bekijken. Ook bleef ik met beide communiceren zodat ze bij de les zouden blijven.”
Het Erekoord
Geen medaille, maar een opvallend blauw koord. Daarmee eert de marine sinds 2015 haar burgermedewerkers en militairen die zich boven verwachting hebben ingezet voor een ander. Of zoals officieel vermeld: “Die op zeer bijzondere wijze, buiten gevechtsomstandigheden, loffelijk handelen op een manier die uitgaat boven wat van iemand in die omstandigheden mag worden verwacht”.
Bloeden stelpen
Tijdens Zelfhulp Kameradenhulp (ZHKH) leert iedere militair om militaire EHBO toe toepassen. Alleen hoe je handelt bij een daadwerkelijke actie kun je niet voorspellen. “Bij mij ging er een knop om en ik werd super gefocust. Er is officieel een stappenplan dat je moet doorlopen, maar daar was ik op dat moment niet mee bezig. Ik ben direct druk gaan uitoefenen om de bloeding te stelpen.”
Traumatische ervaring
Na een zware herstelperiode in het ziekenhuis knappen de man en vrouw op. Voor hen is het voorval in de middag een traumatische ervaring. Maar voor Bryan ook: “De eerste weken ging het wel goed, maar al snel kreeg ik nachtmerries en kon ik niet meer in slaap komen.”
De sensoroperator zou met Zr.Ms. Zeeleeuw op oefening gaan naar de Middellandse Zee, maar keert na 2 weken alweer terug naar Nederland. Het blijkt dat Bryan symptomen heeft van PTSS. Met speciale therapie wordt hij daarvoor behandeld en inmiddels kan Bryan erover praten en zijn de vervelende beelden op z’n netvlies ‘geneutraliseerd’. “Mijn hersenen hebben het nu zo verwerkt dat ik er niet continu aan terugdenk. Wat erg hielp voor het verwerkingsproces was een ontmoeting met het gezin. Nu weet ik dat het goed met ze gaat.
Waardering
Dat Bryan het Erekoord inmiddels in handen heeft vindt hij uiteraard bijzonder, maar een ontmoeting met Commandant Zeestrijdkrachten vice-admiraal Rob Kramer vond hij al waardering genoeg. “De hoogste baas die het zo druk heeft en toch een half uur tijd vrijmaakt om mij en m’n vriendin te vragen hoe het met ons gaat…Gaaf toch.”
