Tekst Leo de Rooij
‘Nederland kleine speler op het goede spoor in relatie met China’
De opmars van China als wereldmacht zet de komende decennia door. Reden om meer te investeren in de relatie met de grootmacht - ook militair. Dat stelt de Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) in een vorige week gepresenteerd rapport.
De VS en Europa hebben belang bij stabiliteit in de Aziatische Pacific, de EU vooral vanwege de economische en handelsrelaties. De AIV (zie kader) ging op verzoek van de regering in het rapport ‘Azië in opmars; strategische betekenis en gevolgen’ uitgebreid in op de opkomst van China. De Adviesraad komt daarin ook met een aantal aanbevelingen die directe betrekking hebben op Defensie.
Bijvoorbeeld: steun voorstellen die het vertrouwen tussen de politieke en militaire leiders van de landen in de Aziatische Pacific kunnen versterken. Werk met de EU aan een gemeenschappelijke Azië-strategie voor de VS en Europa. En blijf de Europese militaire samenwerking bevorderen “teneinde Europa’s kwetsbaarheden op defensiegebied te verminderen”. Een verhoging van het defensiebudget hoort daar op termijn bij, aldus de AIV.
Kleine speler, nuttige initiatieven
Ook oppert de raad het wapenembargo tegen China in het overleg tussen de EU en de VS aan de orde te stellen en nadere mogelijkheden tot bilaterale militaire samenwerking met China te onderzoeken.
De rol van Nederland is echter beperkt, onderstreept prof. dr. A. van Staden, voorzitter van de AIV-commissie die het rapport schreef. Van Staden: “We moeten de zaken in het juiste perspectief blijven zien. Nederland is een kleine speler in het geheel, met beperkte capaciteiten. Grote stappen kunnen alleen via de EU of NAVO gezet worden. Dat neemt niet weg dat we toch nuttige initiatieven kunnen ontplooien. We zitten al op het goede spoor op allerlei gebied qua informatie-uitwisseling en samenwerking, maar er is nog voldoende ruimte op bilateraal niveau verdere stappen te zetten, die kunnen dienen als vertrouwenwekkende maatregel.”
De Adviesraad Internationale Vraagstukken brengt adviezen uit aan de ministers van Buitenlandse Zaken, Defensie, Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking en de Staten-Generaal. De Adviesraad heeft vier permanente commissies voor advisering op de beleidsterreinen mensenrechten, vrede en veiligheid, ontwikkelingssamenwerking en Europese integratie. Voorzitter van de AIV is prof. mr. Jaap de Hoop Scheffer, voormalig secretaris-generaal van de NAVO.
Op de werkvloer
De EU en China zoeken elkaar steeds vaker op. Er bestaan al vormen van politiesamenwerking, waarbij informatie wordt uitgewisseld over georganiseerde misdaad, wapenhandel, mensenhandel en witwassen. Maar er is ook militaire samenwerking: zo zijn er in juli 2012 afspraken gemaakt over gezamenlijke militaire trainingen en uitwisseling van ervaringen inzake crisisbeheersing en piraterijbestrijding. En op ‘de werkvloer’ weten we elkaar met regelmaat te vinden. Zo bezochten bemanningsleden van Zr. Ms. Van Speijk tijdens de antipiraterijmissie in Somalische wateren het Chinese hospitaalschip Peace Ark.
De deelname van Nederlandse en Chinese militairen aan de VN-missie in Mali biedt verdere aanknopingspunten voor nadere samenwerking, denkt Van Staden. “Mali biedt nieuwe mogelijkheden als het gaat om het creëren van vertrouwenwekkende maatregelen. Militairen van het Chinese Volksbevrijdingsleger leveren straks de beveiliging van het VN-kamp waar onze soldaten zijn gelegerd. Dat vraagt een hoge mate van vertrouwen. De Nederlandse soldaten kunnen zelfs actief op zoek gaan naar mogelijkheden om dat vertrouwen nog verder te vergroten.”
Het AIV-advies ‘Azië in opmars; strategische betekenis en gevolgen’ is te vinden op de webpagina van de AIV
