Tekst kapitein Arthur van Beveren
Foto Mediacentrum Defensie

Innovatiekracht gebundeld in nieuwe directie

Als een van de pijlers van de nieuwe Defensienota en met de komst van een Directie Kennis & Innovatie in oprichting bij het Commando Materieel en IT, krijgt innovatie nu de aandacht en groei die nodig is. Want door operationeel relevante innovatie en de bijbehorende kennis behoudt Defensie de voorsprong in het gevecht. “Je ziet inmiddels het wezenlijke besef dat innovatie en kennisopbouw van ons allemaal is”, aldus de directeur Elise Teuben.

De vrijblijvendheid is er inmiddels vanaf. Innovatie gebeurt niet meer door een select groepje. Kennis en innovatie vallen onder de vier hoofdopdrachten van COMMIT en moeten operationeel relevant zijn, direct aansluitend bij de behoefte van de krijgsmachtdelen. “Tegelijkertijd vind ik het ook mijn rol als directeur om er voor te blijven zorgen dat wij een bepaalde mate van creativiteit kunnen behouden”, vertelt Teuben. “Want je hebt altijd blinde vlekken. Die onderwerpen die niemand aan ziet komen en waar je dan toch een antwoord op moet hebben. Large language models (model dat tekst kan begrijpen en genereren, de bekendste uitvoering is ChatGPT, red.) zijn daar een heel mooi voorbeeld van. Dat had in één klap een enorme invloed in de hele wereld. Gelukkig heeft onze afdeling DATA nu een large language model specifiek voor Defensie opgeleverd, zodat intern veilig gebruik gemaakt kan worden van deze toepassing.

Elise Teuben.
Elise Teuben: “De voorheen zelfstandige afdelingen MIND, KIXS en DATA positioneren we als drie afdelingen onder de nieuwe Directie Kennis & Innovatie in oprichting.”

Nieuwe directie

“De huidige tijd maakt dat er een enorme opgave ligt voor COMMIT. Daarom hebben we gezegd: we moeten de innovatie- en kenniskrachten binnen ons commando bundelen. De voorheen zelfstandige afdelingen MIND, KIXS en DATA positioneren we als drie afdelingen onder de nieuwe Directie Kennis & Innovatie in oprichting. Zo moeten we overzicht en inzicht krijgen van alle kennisopbouwinitiatieven binnen COMMIT. Waar liggen raakvlakken en waar kunnen we elkaar daarin versterken. We moeten nu de kennis opbouwen die de krijgsmacht van de toekomst nodig heeft. Wat daarbij enorm helpt is het Capability Plan dat we vanuit de defensietop hebben gekregen. Daarin staat precies welke capaciteiten de krijgsmacht mist en waar we dus aan moeten werken. Die richting en focus zijn voor ons echt cruciaal om ons werk goed te doen.”

Samenwerking zoeken

Teuben is nu een maand in functie en is bij meerdere bedrijven en kennisinstituten zoals bijvoorbeeld de TU Delft geweest. “Je ziet dat kennisinstellingen en het bedrijfsleven, zeker gezien de huidige geopolitieke verhoudingen, graag meer willen werken met Defensie. Ze voelen een soort maatschappelijke verantwoordelijkheid om bij te dragen aan de veiligheid van Nederland. Dat er tegelijkertijd ook meer financiële middelen beschikbaar zijn, geeft een enorme boost.” Beide partijen halen veel uit de verschillende samenwerkingen: “Dat kan bepaalde kennis of capaciteit zijn die wij niet hebben. Of simpelweg samen met het bedrijfsleven producten of diensten ontwikkelen die zowel voor de civiele als militaire markt geschikt zijn, zogenaamde dual-use producten. Denk bijvoorbeeld aan bepaalde communicatiesystemen. In het civiele domein worden die al toegepast. Zouden die dan ook in een defensiecontext toegepast kunnen worden, met bijvoorbeeld extra veiligheidswaarborgen?”

TNO-medewerker in blauwe overall naast laserontvanger.
Met TNO werkt Defensie aan lasercommunicatie. Samenwerking met soortgelijke kennisinstituten is van grote waarde voor de ontwikkeling van producten of van uitwisseling van capaciteit en kennis.

Balanceren

Met de voorbereiding op hoofdtaak 1 en de daarmee gepaard gaande noodzaak voor modernisering en digitale transformatie van de krijgsmacht, wordt veel gekeken naar kennisopbouw en innovatie. Al die aandacht voor innovatie heeft volgens Teuben ook een keerzijde. “Iedereen ziet kansen, de druk rond dit thema is enorm toegenomen. Terwijl in innovatieprocessen juist ruimte moet bestaan om vrijuit te denken zonder direct resultaat te leveren. Dan komen nieuwe ideeën echt naar boven. Het wordt voor ons een nieuwe manier van werken, nog meer met het bedrijfsleven en dichter tegen de operatie aan. Focus en keuzes maken is cruciaal, waarbij we continu balanceren tussen vrije ruimte en creativiteit enerzijds, en processen volgen en duidelijke keuzes maken anderzijds. Hiervoor hebben we verschillende type mensen nodig.”

Innoveren en consolideren

“Ik probeer daarom ook altijd een lans te breken voor de mensen die minder hebben met innovatie en vooral behoefte hebben aan duidelijkheid. Want die mensen hebben we ook in onze organisatie en ik vind ook dat die er moeten zijn. Dat zijn juist de mensen die ervoor zorgen dat we 24/7 door blijven draaien. Tegelijkertijd hebben we andere mensen die nadenken over vernieuwing. De uitdaging zit er natuurlijk in dat die mensen elkaar weten te vinden. Run en change. En dat uiteindelijk de collega’s van de run openstaan voor verbeteringen en dat de mensen van de change ook realistisch zijn over welke veranderingen daadwerkelijk mogelijk zijn.”

Uitdaging

Als Teuben naar de toekomst kijkt is een van de uitdagingen het personeel. “We zien inmiddels een toename van mensen die graag Defensie willen helpen, met de taak die we met z'n allen te doen hebben. Dat is een hele mooie ontwikkeling. Tegelijkertijd zien we ook een uitdaging. Dat is de vergrijzing die we ook als COMMIT op ons af zien komen. Hele ervaren seniors zullen ons verlaten en gaten laten vallen van kennis, ervaring en een netwerk. We proberen er daarom voor te zorgen dat we jonge mensen de ruimte geven om de grote schoenen die die ervaren mensen achterlaten weer te vullen.”

Oekraïense veteraan laat drone zien.
Oekraïense veteranen werken onder andere in Nederland aan drones voor gebruik in hun vaderland. Defensie leert van deze innovatiecollega’s.

Innovatie naar effect brengen

Innoveren op zichzelf is natuurlijk niet zo moeilijk. Maar daadwerkelijk de innovatie naar effect brengen, dat is de grote uitdaging voor Teuben. “Dat kun je natuurlijk nooit alleen doen. Je hebt gevestigde organisaties nodig en de kundigheid van verschillende partijen.

Om operationeel relevant te kunnen zijn, hebben wij een hele intensieve samenwerking met Oekraïense innovatiecollega’s. Terwijl we elkaar helpen, leren we ook over wat wel en niet werkt aan het front. Daarbij moeten we in ogenschouw houden dat elk conflict anders is. Dus blindstaren op wat ze nu in Oekraïne nodig hebben moeten wij niet doen. Maar die operationele kennis helpt ons wel enorm om te bedenken wat de beste middelen zijn voor onze eigen militairen. Het is niet alleen de techniek die telt, je moet het concept ook over kunnen brengen, de toegevoegde waarde van innovatieprojecten kunnen aantonen. Om uiteindelijk voorsprong in het gevecht te brengen en te behouden. Dat is en blijft onze missie”, besluit Teuben.