Tekst Michael Simon
Foto 43 Gemechaniseerde Brigade
‘De verschillende elementen van 43 Mechbrig grijpen in elkaar’
Verse, diepe en brede sporen verraden de aanwezigheid van zware rupsvoertuigen op de drassige ondergrond. Het geknal van Minimi’s in de verte doet de rest; Stampeding Bison is overduidelijk in volle gang. 43 Gemechaniseerde Brigade grijpt de grootscheepse oefening in Tsjechië aan om brigadebreed te trainen. Zo moet de gereedstelling op een hoger peil gebracht worden en leren de eenheden uitdagingen aangaan. “Als je onder deze omstandigheden niet optimaal reageert, is het direct klaar.”
Opvallend is dat de brigade ervoor kiest om 2 grote oefeningen te doen, in plaats van meerdere kleinere. “We proberen daarmee de druk van het oefenprogramma te halen”, legt luitenant-kolonel Ruud Lenoir (54) uit. Hij is hoofd G3 en tijdens de oefening Chief Exercise Control. “In die weken waarin we nu op pad zijn bereiken we gezamenlijk veel meer dan wanneer verschillende eenheden in een kortere periode hun eigen oefeningen houden. Bovendien is het ook voordeliger voor combat support en combat service support. Die zijn op deze manier ook niet zo veel op pad en kunnen zo efficiënter ingezet worden.”
Een ander groot voordeel van minder maar groter oefenen is de integratie van verschillende eenheden binnen de brigade, aldus de overste. “Wanneer de pantserinfanterie en de genie hun eigen oefeningen houden, leren we minder van elkaar dan wanneer we gezamenlijk trainen.” De voordelen zijn dusdanig groot dat ‘minder, maar grootschaliger’ de toekomst is. “We merken dat echt”, aldus Chief Exercise Control. “Elkaar ondersteunen, begrijpen en kennis hebben van elkaars optreden zorgt ervoor dat de verschillende elementen van de brigade in elkaar grijpen waardoor we succesvol kunnen zijn.”
Barre omstandigheden
Het militaire oefenterrein Hradiště omvat 280 vierkante kilometer en biedt omstandigheden die Nederland niet kent. De eerder benoemde drassige ondergrond en ook de hoogteverschillen zijn uitdagend. Dat ondervindt soldaat-1 Bart (29), die als chauffeur zijn 12,5 ton-wegende Bushmaster door het terrein dirigeert. Samen met zijn collega’s van 11 Pantsergeniebataljon bevindt hij zich hoog in de bergen van Hradiště. De diepe brede moddersporen zijn het resultaat van de aanwezigheid van hun verschillende (rups)voertuigen.
“Het is wennen, en uitvinden hoe te reageren op zaken die je nog niet kent”, zegt hij. “De Bushmaster is heel terreinvaardig en dat is ook wel nodig. Het is hier steil en de toplaag is behoorlijk glad. Daarbovenop komt nog eens de regen. Daarom is het belangrijk dat je je voertuig kent en weet waar je wel of juist niet heen kan, om te voorkomen dat je vast komt te zitten.”
Nergens mee weg komen
Waar de genie zich hoog in de bergen bevindt, bivakkeert 44 Pantserinfanteriebataljon in de lagergelegen bossen. “Wij zijn gewend aan zand onder de voeten”, zegt sergeant Roel (35), voertuigcommandant CV90, terwijl hij de modder onder zijn kisten vandaan klopt. We spreken hem in een tentenkampje midden op het uitgestrekte terrein. Er staat een gure wind en de eenheid heeft net een nacht achter de rug waarbij hagel, wind, regen en sneeuw onwelkome gasten waren.
“Het ging behoorlijk tekeer en als je dan niet goed voor jezelf zorgt, ben je heel snel klaar hier. Ik let er dan ook goed op dat iedereen zichzelf droog en warm houdt.” Ook dit bataljon krijgt het flink voor de kiezen, vertelt Roel. “Voor de uitgestegen eenheden zijn de ondergrond én de heuvels een fysieke krachtmeting. Heuvel op- en heuvel afvechten, anders manoeuvreren omdat er ineens een moeras voor je neus ligt… en dus het onvoorspelbaardere weer. Daardoor worden de basis-skills net wat harder aangesproken. In Nederland kom je er vaak nog mee weg als je niet optimaal reageert, maar hier ben je als het tegenzit direct klaar.”
Dan is het belangrijk naar elkaar om te kijken, vult de zojuist aangeschoven soldaat-2 Owen aan. Hij is 18 en zit een half jaar bij de brigade. Toch neemt hij ook al nieuwere collega’s onder zijn hoede. “Er zijn jongens hier die 2 weken geleden uit de opleiding kwamen”, vertelt hij. “De eerste dagen stonden in het teken van focussen op individuele contactdrills. Dat hadden we nog niet veel behandeld, dus dat is vooral voor de nieuwelingen prettig. We zijn hier ook echt met de groep bezig en leren hoe je het terrein moet lezen. Waar let je op, hoe loop je en hoe ga je om met fysieke uitdagingen als hoogteverschillen.”
Mentale weerbaarheid
Even buiten het kamp klinkt gevloek en gezucht. Een Scania, nota bene voorzien van kettingen, is over het modderige wegdek in een greppel gegleden. Iedere vorm van gas geven is bij voorbaat kansloos. Het is wachten op de hulptroepen om het voertuig uit z’n benarde positie te bevrijden. Het gezicht van de chauffeur en andere aanwezigen staat op standje donder, net zoals de grijze lucht. Het miezerige weer en de drassige modderondergrond dragen niet bij aan het gemiddelde humeur.
Toch is dat ook een oefening bij uitstek, vertelt sergeant Roel: “Zodra het weer slechter wordt, zie je mensen met minder ervaring wat meer ‘sippen’. Dan is het belangrijk om naar elkaar om te kijken.” Roels ervaring helpt hem te herkennen wanneer iemand er doorheen zit. “Dat zie ik al aan de manier waarop iemand uit z’n ogen kijkt. Zo’n lege blik waarbij hij bijna door me heen kijkt. Of wanneer iemand ineengekropen op een boomstam zit en weinig reageert: dan weet ik dat ik even aan de slag moet.”
Dat ‘aan de slag’ kan veel verschillende dingen betekenen. “Even een babbeltje, laten instijgen in een voertuig, iets warms te eten of te drinken aanbieden, adviseren dat iemand zich warmer kleedt… wat er maar nodig is. Vaak doet een babbel of grap al wonderen.” Het is maatwerk, wil de sergeant maar aangeven. “Soms een schop onder de kont, soms een aai over de bol. Het is type-afhankelijk en zeker als je langer samen bent, weet je wie wat nodig heeft.”
Oefenen op diverse niveaus
Met name in het begin was de aanwezigheid van nieuwelingen binnen de eenheid merkbaar, vertelt Owen. “Als het regent bijvoorbeeld. Dan merk je dat ze vaak in hun eigen bubbel zitten en minder op elkaar letten. Terwijl het ook je taak is om, behalve goed voor jezelf te zorgen, op anderen te letten. Dat zij ook wat extra’s aantrekken als het koud wordt en een jas aandoen als het regent. Maar ook hele basale dingen als koffiezetten als je zelf niet bezig bent, maar anderen wel.”
Sergeant Roel is tevreden over de oefening en de vorderingen die de eenheden maken tijdens Stampeding Bison. “Omdat we bijna alleen maar nieuwe jongens hebben op de voertuigen, zijn we op laag niveau begonnen met oefenen; echt puur leren door het terrein rijden. Daarnaast moesten zowel chauffeurs als schutters het terrein leren lezen. Dingen als: wat zijn de grootste dreigingen en hoe moet ik mijn toren indraaien zonder dat ik met de loop tegen een boom aankom?”
Na een paar dagen ging het niveau omhoog en oefenden ze met meerdere voertuigen tegelijk, legt hij uit. “Met elkaar in colonnes rijden zodat je verschillende sectoren krijgt. Zeker in open vlaktes moet je dan zorgen dat je een front hebt en de flanken en de achterkant dichthoudt. Hierna gingen we aan de slag met uitgestegen militairen. Rondrijden met hen en ervoor zorgen dat ze eruit kunnen om hun acties te ontplooien.”
Merkbare spanningen
De toegenomen spanningen in de wereld veranderen de oefendoelstellingen niet, vindt overste Lenoir. “De taken waarop we trainen, gericht op de rol die we vervullen als dat nodig is, veranderen niet. De mindset bij de manschappen wel. Waar voorheen op uitzending de focus nog wel eens lag op hoofdtaak 2, het beschermen en bevorderen van de internationale rechtsorde en stabiliteit, is het nu natuurlijk volledig gericht op hoofdtaak 1.”
Het contact en de samenwerking met Tsjechische collega’s die ook deelnemen aan Stampeding Bison, zorgt volgens Chief Exercise Control wel voor een bewustwording. Namelijk dat de spanningen met name richting het oosten toenemen. “Hier in Tsjechië merk je dat al veel meer. Het is goed om daarmee geconfronteerd te worden.”
