Speurhonden en geleiders op scherp tijdens nieuwe oefening
Dat ze uitblinken in het opsporen van menselijke geuren bewijzen ze vrijwel dagelijks aan de grens. Maar het zoeken naar slachtoffers onder puin, dat is even andere koek voor de speurhonden van K9. Tijdens een speciale training snuffelden de viervoeters aan deze nieuwe manier van optreden.
Het idee om de honden te trainen op het zoeken naar slachtoffers in puin kwam van hondengeleider wachtmeester-1 Jelmer. In februari 2023 keek hij naar eigen zeggen tenenkrommend naar de beelden van de zware aardbeving in Turkije en Syrië. Hoewel het zoeken in puin niet tot de kerntaken van de K9-speurhonden behoort, bekruipt de wachtmeester na het bekijken van de beelden een rusteloos gevoel. “Ik dacht, wij moeten toch íets kunnen doen op dat gebied, mocht daar onverhoopt om worden gevraagd?” In overleg met zijn brigadeleiding duikt Jelmer verder in de materie. Na het nodige zoek-, speur- en uitzoekwerk organiseert hij een complete ‘training op puin’. Vorige week vond de tweede trainingsdag plaats op een speciaal oefenterrein in Zaltbommel. Jelmer: “Hier is een mooi, realistisch rampgebied nagebouwd waar wij met de honden en geleiders gebruik van mochten maken. Compleet met speciale, veilige plekken waar een figurant zich in kan verschuilen. Aan de honden de taak om deze persoon op te sporen en te lokaliseren.” In principe business as usual. Toch is het trainen op puin echt een ander verhaal, benadrukt Jelmer. “Natuurlijk is het geurbeeld hetzelfde, ook nu zoeken de honden naar menselijke geuren, maar de context is totaal anders. Je hebt in de eerste plaats te maken met een instabiele, losse ondergrond. Daar moeten de honden even aan wennen. En dan moet het zoeken ook nog eens een beetje met beleid gaan. Als er mogelijk slachtoffers onder het puin liggen, moeten de honden continu gefocust zijn.” Een laatste moeilijkheidsgraad in de oefening is het lokaliseren van het slachtoffer. Jelmer: “Je wilt eigenlijk bijna op de centimeter weten waar iemand zich bevindt. Dat is tussen brokstukken veel lastiger dan bijvoorbeeld in een vrachtwagen of trailer. Zo’n afgesloten ruimte vult zich met menselijke geur die voor de honden duidelijker te detecteren is. Buiten in puin heb je dat niet. Al met al is dit dus best een pittig optreden voor de honden.” Overigens worden niet alleen de honden, maar ook de geleiders in de oefening op scherp gezet, benadrukt de wachtmeester. “Op puin moet je zelf ook goed kijken waar je loopt, terwijl je continu de lichaamshouding en het gedrag van de hond probeert te lezen. Net als in onze dagelijkse werkzaamheden kan het van levensbelang zijn dat je de kleinste gedragsverandering van je hond waarneemt. Dat kan best een uitdaging zijn in een nieuwe situatie. Iedere hond reageert daar weer anders op.” Hoewel de manier van optreden dus compleet nieuw is voor harige speurneuzen, pakken ze de bijbehorende skills volgens Jelmer verrassend goed en snel op. “We zien daarnaast dat de combinatie hond-geleider door een oefening als deze alleen maar sterker wordt. De honden moeten leren dat er altijd een beloning te halen valt als ze iemand vinden voor hun geleider, ongeacht de situatie. Dat hebben we nu mooi kunnen trainen. Je ziet nu al dat ze precies weten wat er van ze verwacht wordt als ze het puin zien. De dagen geven mij persoonlijk absoluut een boost. We gaan hier zeker op voortborduren en bekijken hoe we ook volgend jaar de vaardigheden van de honden en de kennis van de geleiders op dit gebied verder kunnen verbreden."
Collega’s met vragen over inzetten of behoefte aan ondersteuning van een speurhond bij een controle kunnen contact opnemen via K9.KMAR@mindef.nl
Tekst: kapitein Charlotte Verolme | Foto’s: sergeant Gregory Fréni
