Achter de schermen

…bij de ‘groene’ wachtmeester op de Veluwe

De Brigade Midden-Nederland bestrijkt het gebied tussen Apeldoorn, Enschede en Zevenaar, met zo’n 50.000 voetbalvelden aan militaire oefenterreinen. Sinds 2020 focust wachtmeester Joris zich hier met name op Toezicht en Handhaving Buitengebied (THB) en in het bijzonder op milieuzaken. Daarbij trekt hij samen op met ketenpartners als Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Geldersch Landschap en milieuagenten van de politie.

De gedreven en oplossingsgerichte onderofficier begint in 2018 aan zijn opleiding op de Koning Willem III-kazerne in Apeldoorn. Een jaar later treedt hij in dienst bij de toenmalige Brigade Veluwe Apeldoorn, nu Brigade Midden-Nederland. Hier groeit al snel zijn interesse in het buitengebied. Aanvankelijk combineert hij dit met zijn reguliere taken, maar dat blijkt te veel van het goede. Na een goed ontvangen presentatie over zijn ‘groene’ plannen, krijgt hij van zijn leidinggevende volledige vrijstelling om zich fulltime te storten op THB. "Dat had ik nooit verwacht," reageert hij enthousiast. “Ik ben blij dat ik dit werk mag doen. Iedere dag is het weer een genot, maar ook een verrassing.”

Tekst: Coen Heil | Foto’s: sergeant-majoor Hilbert Buter

Illegale jacht en stroperij

Op de Veluwe lopen en rijden veel mensen. Ook door gebieden van Defensie en andere landgoederen. Illegale jacht komt daar nog steeds voor. Tijdens gezamenlijke stroperijcontroles werkt Joris samen met omringende gemeenten en hun ‘groene boa’s. Zo troffen zij enige tijd terug in een bosgebied naast militair oefenterrein een hert aan zonder hoofd. “Dat was een duidelijk voorbeeld van trofeejacht”, legt de onderofficier uit. “Dit soort incidenten speelt zich af op of nabij militaire oefenterreinen, wat de veiligheid daar direct beïnvloedt.”

Slachtafval en natuurbescherming

Ook het dumpen van slachtafval, van bijvoorbeeld ganzen, komt voor op militair oefenterrein. Dat gebeurt nadat de watervogels zijn ontdaan van de lever – een delicatesse. Slachtafval is slecht voor de natuur en ook een gevaar voor de volksgezondheid, bijvoorbeeld met het oog op de verspreiding van vogelgriep. “Na jarenlang onderzoek kon ik een jager aanwijzen als verdachte. Hij was hiervoor verantwoordelijk en nam de beesten mee vanuit het westen van Nederland”, aldus de wachtmeester. “Daarnaast vinden illegale acties plaats, zoals het omduwen van bomen in Natura 2000-gebieden. De daders doen dat om extra parkeerplaatsen te creëren bij evenementen naast een oefenterrein. Ook dat is strafbaar en wordt aangepakt.”

Illegale vangmiddelen

Joris en zijn collega’s stuiten ook geregeld op illegale vangmiddelen, zoals klemmen en kooien. “Dat is strafbaar en gevaarlijk, aangezien onze militairen hier oefenen en zich kunnen verwonden aan deze vallen”, klinkt de wachtmeester bezorgd. “Daarom proberen we dit vanuit de brigade te voorkomen. Dat doen we door de samenwerking met ons netwerk en het aanstellen van specialisten voor dit gebied.” Het lozen van afval is eveneens een groot probleem. Variërend van huishoudelijk afval tot stoelen, ijskasten en parasols. “Zo werd er in mijn werkgebied wekelijks afval gedumpt”, vertelt Joris. “Uiteindelijk konden we mensen traceren via wildcamera’s en adresonderzoek dat tevoorschijn kwam uit het afval. Dat leidde onder meer tot de opsporing van personen die hier illegaal verbleven en criminele activiteiten uitvoerden. Dit onderzoek duurde een jaar.”

Drugs en illegale activiteiten

Zoals vaker in een buitengebied komt ook op het werkterrein van Joris drugscriminaliteit voor. “We onderschepten bijvoorbeeld een stilstaande auto nabij een oefenterrein met daarin 2000 xtc-pillen”, zegt hij. “Ook treffen we geregeld hennepafval en synthetische drugsdumpingen aan.

Daarnaast is illegaal crossen op de militaire oefenterreinen een aandachtspunt. Crossmotoren veroorzaken overlast en zijn een gevaar voor militairen. “Na een achtervolging volgt dan ook een inbeslagname”, zegt de wachtmeester resoluut. “We hebben als Marechaussee de verantwoordelijkheid om deze overlast en risico’s te beheersen.” Want, zoals hijzelf omschrijft: "als de buurman ergens last van heeft, hebben wij dat ook."

Metaaldetectie

Ten slotte is metaaldetectie een doorn in het oog van de Marechaussee. “We hebben veel last van mensen die met metaaldetectoren op zoek gaan naar munitie en explosieven, zoals mortiergranaten”, spreekt de wachtmeester duidelijke taal. “Dat is zeer gevaarlijk en kan leiden tot incidenten en explosiegevaar.”

Prettig samenwerken

Joris roemt de samenwerking met alle ketenpartners op en rondom militaire oefenterreinen. “Essentieel”, klinkt hij kraakhelder. “Zij vormen de extra ogen en oren en kunnen meehelpen bij strafrechtelijke onderzoeken. Dankzij het groene netwerk en onze bevoegdheden kunnen we snel en effectief optreden om zo de veiligheid en het milieu te waarborgen op de oefenterreinen.”