Marechaussee, politie en FlixBus slaan handen ineen
Wie reist met het vliegtuig kan nog geen fles water meenemen. Dat is bij het busvervoer in Europa wel anders. Het is niet heel moeilijk om wapens en drugs ongehinderd te vervoeren. Of te reizen met een vals identiteitsbewijs. Reden voor de Koninklijke Marechaussee, de politie en FlixBus om de handen ineen te slaan.
De populariteit van het reizen per bus door Europa neemt jaarlijks toe. Het is goedkoop, flexibel en laagdrempelig. Zonder het ‘gedoe’ van een vliegveld met paspoort- en bagagecontroles. “Juist dat laatste voordeel maakt de bus een populair vervoersmiddel voor criminelen”, zegt adjudant Edwin van de sectie Operationele Intelligence. Samen met Tom, zijn collega bij de politie van de Eenheid Landelijke Expertise en Operaties (LX), verzorgde hij een eendaagse training voor FlixBus om het bewustzijn onder buschauffeurs te vergroten.
Training
Tijdens de training zijn indicatoren besproken die mogelijk duiden op criminele activiteiten. Personen die rond de bus veel contact hebben, maar na het instappen doen alsof ze alleen reizen. Vreemd. Of het afhalen van bagage op de eindbestemming door iemand die niet in de bus zat. Klopt dat wel? Passagiers die iemand anders moeten vragen om hun identiteitsbewijs. Waarom houden zij die niet zelf bij zich? Tijdens de training luisterde adjudant Edwin ook naar de ervaringen van buschauffeurs. “Sommigen hebben honderden ritten door Europa gemaakt. De meesten weten inmiddels donders goed wat wel en wat niet in de haak is.”
Realistische scenario’s
Naast het theoretische deel hebben de deelnemers ook geoefend met realistische scenario’s rond de bus. Politiecollega Tom stond in de rij om in te stappen. De buschauffeur vroeg hem naar zijn identiteitsbewijs. Die zat in zijn koffer samen met ‘twee pakketten cocaïne’, in werkelijkheid ingetapete pakken meel. Voorzichtig opende Tom zijn koffer, maar wel op zo’n manier dat met een schuin oog de pakketten zichtbaar waren. Dat was het doel van de oefening; train jezelf om nonchalant een blik in de koffer te werpen.
‘Een buschauffeur is géén agent’
Lookalikes
De Marechaussee en de politie gaven tijdens de training vooral het onderwerp identiteitsfraude extra aandacht. “Je wil dat buschauffeurs alert zijn op het smokkelen van wapens en drugs. Of mobiel banditisme. Jaren geleden vond de Franse politie tientallen gestolen telefoons in een FlixBus. De mobieltjes waren gestolen tijdens een dancefestival”, vertelt adjudant Edwin.
“Die alertheid heeft de Marechaussee bij (grens)controles op de weg ook. Maar identiteitsfraude is een groeiend probleem. Mensen reizen en werken met valse identiteitsbewijzen. En omdat paspoorten en ID-kaarten bijna niet meer zijn te vervalsen, zien we een toename van het gebruik van lookalikes. Mensen gebruiken dan een 100 procent echt identiteitsbewijs en zorgen ervoor dat ze lijken op de persoon aan wie het rechtmatig is afgegeven. Door haren te verven of een baard te laten staan.” In 2024 registreerde de Marechaussee bij FlixBus-passagiers een groot aantal zaken gerelateerd aan identiteits- en documentfraude.
Handhaving
Bij een busreis van A naar B staat volgens adjudant Edwin één ding voorop: de veiligheid van de buschauffeur en passagiers. “Een buschauffeur is géén agent. Dat is tijdens de training echt benadrukt. Wij en FlixBus trainen hen niet om te handhaven, zelf onderzoek te doen of iemand te arresteren. Dat is absoluut niet de bedoeling. Het gaat erom dat ze bepaalde signalen nog beter herkennen. Verder moeten zij zich richten op een veilige busreis van A naar B.”
Bellen en mailen
Maar wat kan een buschauffeur dan doen bij een verdachte situatie? Als 2 vrouwen bijvoorbeeld een mannelijke medereiziger om hun identiteitsbewijzen moeten vragen. Heeft hij dan gewoon alle papieren handig in een reismapje zitten of is er sprake van mensensmokkel en/of mensenhandel? “Met FlixBus hebben we de afspraak dat buschauffeurs bij twijfel contact kunnen opnemen met het Klantcontactcentrum (KCC) van de Marechaussee. Het KCC is 24 uur per dag en 7 dagen per week bereikbaar”, vertelt Edwin. “Zaken die direct moeten worden opgevolgd, zet het KCC door naar de meldkamer. Ons advies aan buschauffeurs is om op een veilig en rustig moment, bijvoorbeeld tijdens de pauze op een parkeerplaats, contact op te nemen. Dit kan vanuit Nederland en vanuit het buitenland. We hebben ook een special e-mailadres waar ze informatie met ons kunnen delen.”
'Veel meldingen waren heel waardevol’
De buschauffeurs weten het KCC goed te vinden. Adjudant Edwin en zijn collega’s bij de sectie Operationele Intelligence bekijken elke ochtend de meldingen in het politiesysteem van de Marechaussee die nog niet zijn opgevolgd. “Het is belangrijk dat buschauffeurs weten dat hun informatie waardevol voor ons is. Hoe beknopt deze info ook is. Ze worden na een melding, waarop geen directe opvolging door de collega’s plaats heeft gevonden, zoveel mogelijk op een later moment teruggebeld. Door te bellen laten we zien dat we hun melding serieus nemen. Dan blijven ze ook informatie met ons delen. Veel meldingen waren heel waardevol.” Om operationele redenen worden hiervan geen voorbeelden genoemd.
Netwerken
Adjudant Edwin vindt niets zo leuk als het bouwen aan netwerken. Een goede eigenschap voor een operationele intell-medewerker. “Voor informatiegestuurd werken hebben wij de ogen en oren van anderen nodig. Informatie krijg je door relaties op te bouwen. Daar zijn de Marechaussee en de politie nu met FlixBus al jaren mee bezig. Een van de afspraken die we hebben gemaakt is dat wij elke maand een overzicht ontvangen van de geplande routes en rijtijden. Deze informatie is een aanvulling op onze eigen informatie en wordt gebruikt in onze operatie. Ik zie veel kansen voor soortgelijke samenwerking met andere bedrijven. Binnen de sector transport en logistiek bijvoorbeeld. Hoeveel vrachtwagens rijden niet ongehinderd door Europa? Wie of wat zit daar allemaal in? Daar wil ik best meer zicht op hebben. Voorlopig bouwen we verder aan de werkrelatie met FlixBus. Via ons maandelijks overleg blijven we samen onderweg voor een veilig busvervoer.”
FlixBus
“Duizenden buschauffeurs wereldwijd vervoeren voor FlixBus jaarlijks tientallen miljoenen passagiers. Iedereen is welkom. Maar voor criminelen is in onze bussen geen plek”, zegt Fokke Wim, directeur FlixBus Benelux. “Daarom werken we samen met de Marechaussee en de politie. Het vergroot de pakkans. En dat schrikt af. De samenwerking is ontstaan rond 2019 nadat FlixBus een aantal keer negatief in het nieuws kwam.
Tijdens (grens)controles werden meerdere keren drugs, wapens en gestolen spullen aangetroffen. 2 passagiers reisden zelfs met 11 gifslangen. Het zijn incidenten die andere vervoerders ook voor de kiezen krijgen. En er net als FlixBus vanaf willen. De Marechaussee en de politie zochten contact. Wat kunnen we voor elkaar betekenen? Die vraag lag op tafel. Dat buschauffeurs die verdacht gedrag signaleren nu het Klantcontactcentrum (KCC) weten te vinden, is een concreet resultaat van onze gesprekken. Marechaussee en politie ontvangen nuttige informatie en buschauffeurs voelen zich gesterkt met het KCC-telefoonnummer op zak.
FlixBus kijkt ook met een goed gevoel terug op de bewustwordingstraining. We willen deze mogelijk elke 2 jaar herhalen. Wel zijn we hiervoor afhankelijk van de lokale vervoerders waarmee we werken. Voor een zo groot mogelijk bereik van de training hebben we medewerkers van de vervoerders uitgenodigd met een breed netwerk. Zoals de mensen van de roosterplanning en buschauffeurs die jarenlang in dienst zijn. Ik hoop dat zij de opgedane kennis actief delen. Zo maken we reizen per bus samen nog veiliger.”
