… het nieuwe Skyranger30 mobiele luchtafweersysteem
Drones hebben het slagveld veranderd en dus bereidt Defensie zich voor op deze dreiging. Daarom is gisteren het koopcontract ondertekend voor meerdere mobiele en statische luchtafweersystemen van het type Skyranger30. Projectleider luitenant-kolonel Ronald Gabriëls geeft de details.
Tekst: luitenant ter zee 2 (OC) Djenna Perreijn | Foto’s: sergeant Sjoerd Hilckmann, sergeant-majoor Aaron Zwaal en archief Mediacentrum Defensie (MCD)
1. Wat kunnen we met de Skyranger?
“Het Skyranger30-wapenplatform is vooral bedoeld om gevechtseenheden van de landmacht te beschermen tegen drones. Denk aan tanks, infanteriegevechtsvoertuigen en genie-eenheden aan het front. In Oekraïne zien we hoe kwetsbaar die zware middelen zijn voor drone-aanvallen. De Skyranger vormt onderdeel van een ‘paraplu’ waaronder eenheden veiliger kunnen werken. Een honderd procent ‘Iron Dome’ is een illusie, maar we vergroten hiermee de bewegingsvrijheid die eenheden nodig hebben.”
“Het systeem rijdt mee met de gevechtseenheden. De radars kunnen 360 graden rondom drones detecteren, ook tijdens het rijden. De commandant kan een doel selecteren waarna de camera en volgradar automatisch naar die plek in de lucht kijken en het doel volgen. De commandant kan dan het doel identificeren en besluiten of deze moet worden bestreden.”
“Een doel kan op twee manieren worden uitgeschakeld: met het 30 mm-kanon of met een raket. Het kanon vuurt 1.200 schoten per minuut af en programmeert elke granaat zo dat die vlak voor de drone ontploft. Een wolk van metalen fragmenten schakelt vervolgens de drone uit. Voor doelen op grotere afstand krijgt de Skyranger raketten met een bereik tot vijf kilometer. Zeker bij grotere en gevaarlijkere drones op grotere hoogte is die extra afstand noodzakelijk. Het hele proces van doel zoeken, identificeren en schieten duurt slechts enkele seconden zodat vlak achter elkaar meerdere drones kunnen worden aangevallen.”
“Meerdere Skyrangers delen hun luchtbeeld met elkaar. Als één systeem geen munitie meer heeft, neemt een ander het over. Zo ontstaat een netwerk. Daaromheen liggen bovendien andere luchtverdedigingslagen die doelen tot vijftien en zelfs vijftig kilometer ver weg kunnen bestrijden. Deze verbonden systemen vormen een ‘ui’ van luchtverdedigingsschillen. Deze gelaagdheid maakt luchtverdediging veel effectiever en efficiënter dan los van elkaar ingezette systemen.”
‘Drones hebben oorlog voeren veranderd’
2. Waarom is er zo’n grote behoefte aan?
“Tijdens missies in Afghanistan en Irak waanden we ons veilig voor luchtdreiging. Door de drone is dat blijvend anders. Militairen aan het front kijken continu met een schuin oog omhoog. Drones hebben oorlogvoeren veranderd. Vergelijk het met de introductie van het machinegeweer of het vliegtuig. Voorheen was luchtoverwicht een voorwaarde voor deelname aan een missie, maar die luxe komt niet meer terug. Luchtoverwicht moeten we bevechten. Met luchtverdediging win je geen oorlog, maar zonder verlies je ’m wel. Het is randvoorwaardelijk om bewegingsvrijheid te creëren.”
“De dreiging speelt niet alleen in Litouwen, Polen en aan de oostgrens van het NAVO-gebied. Ook dichter bij huis zien we incidenten met drones. De Skyranger is het zwaarste counterdrone-middel dat we straks hebben. Ook voor inzet in Nederland. Als de veiligheidssituatie verder verslechtert, moeten we die capaciteit om te escaleren wél hebben.”
“Naast de mobiele systemen kopen we ook statische Skyrangers. Daarmee kun je met weinig personeel locaties langdurig beschermen. Denk aan kritieke infrastructuur als een vliegbasis of een logistiek knooppunt zoals nu door het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando in Polen wordt beschermd. Zo’n statisch systeem heeft minder personeel nodig, is goedkoper in onderhoud en gebruik, maar is in de basis identiek aan het mobiele systeem. Dat komt dan weer ten goede aan opleiding, training en instandhouding.”
3. Wie gaan er mee werken?
“De Skyrangers worden ondergebracht bij het Defensie Grondgebonden Luchtverdedigingscommando (DGLC). 13 en 12 Luchtverdedigingsbatterij zullen respectievelijk 13 Lichte Brigade en 43 Gemechaniseerde Brigade beschermen tegen drones, helikopters, vliegtuigen en kruisraketten.”
Zonder luchtverdediging verlies je de oorlog
4. Wanneer krijgen we ze?
“De levering van de Skyrangers is in 2029 afgerond. Na de contractondertekening starten we met het design- en validatietraject. Het is een ‘military off-the-shelf’ (MOTS)-product, maar het moet wel worden ingepast in onze krijgsmacht. We stellen eisen aan veiligheid, cyberweerbaarheid, documentatie, opleidingen en aansluiting op onze gelaagde luchtverdediging en logistieke systemen. Ook moeten we onze Nederlandse IT integreren. Pas als we zeker weten dat alles voldoet, start de serieproductie.
Ook belangrijk: als er iets kapot gaat, moeten onze monteurs zijn opgeleid, de onderdelen moeten op voorraad zijn én in onze beheersystemen te vinden zijn. Als je dat niet zorgvuldig regelt, heb je er maar kort plezier van. Daar is dit systeem te hoogwaardig voor.”
“Na levering houdt het niet op, de Skyranger30 leent zich voor voortdurende ontwikkeling. Denk aan verbeterde radarcapaciteiten en nieuwe, trefzekere munitie. Dit doen we met een gebruikersgroep van Europese landen die de Skyranger30 heeft gekocht.”
5. Wie maakt de Skyranger?
“De Skyranger wordt gemaakt door Rheinmetall Air Defence, een Zwitsers bedrijf. Tot 2006 waren we heel tevreden met de voorloper van de Skyranger, de PRTL Cheetah. Het is bewezen technologie. De Cheetah wordt nog steeds in Oekraïne ingezet en presteert daar goed.”
“De prototypes worden in Zwitserland gebouwd. De serie wordt bij Rheinmetall Nederland in Ede gerealiseerd. Op Nederlandse bodem dus en dat is goed voor de Nederlandse defensie-industrie.”
“Het tempo van dit project is ongekend. Binnen één jaar van opdracht naar een groot contract voor zo’n hoogwaardig wapensysteem is extreem snel. Ik ben ontzettend trots op het team. Iedereen heeft hier hard aan gewerkt. We zagen al snel dat er eigenlijk maar één oplossing was die echt voldeed: de Skyranger30 op een rupsonderstel. Na instemming hebben we in drie maanden het programma van eisen en het conceptcontract opgesteld. Met de leverancier hebben we overlegd over de haalbaarheid en de versnelling van de productie. Ondertussen werden op basis van de lessen uit Oekraïne de statische systemen toegevoegd én nam het aantal mobiele systemen toe vanwege groei van de landmacht. Dit is gelijk meegenomen in het contract. In oktober en november hebben we onderhandeld over de prijs en de contractvoorwaarden. De handtekening bewijst dat we daaruit zijn gekomen.”
