Nieuwe ‘gympen’ getest en goed bevonden door militaire atletiekploeg

“Zit heel comfortabel, loopt lekker.” Aankomend onderofficieren Jari, Jake en Tessa zijn het volmondig met elkaar eens, na het aantrekken van de nieuwe innovatieve, circulaire sportschoenen. Zij kregen het schoeisel deze week als eersten van Defensie aangemeten.

Tekst: Evert Brouwer | Foto’s: sergeant Gregory Fréni

Begin deze week presenteerde kolonel Jan Vonk, commandant Kleding- en Persoonsgebonden Uitrustingbedrijf (KPU-bedrijf) van Defensie, de eerste drie paar in Soesterberg. “Met deze innovatie zetten we samen met onze partners weer een stap richting toekomstbestendige kleding en uitrusting voor de krijgsmacht”, merkte Vonk op. De enige ‘klacht’ deze middag: de kleur. “Wit is besmettelijk, dus graag meer kleuren beschikbaar maken”, was een van de geluiden van de leden van onder meer de nationale militaire atletiekploeg. En die andere kleuren komen ook, net als andere merken.

Een man in uniform draagt een doos over aan een vrouw in uniform, op de achtergrond mannen met een oranje trainingspak.
De commandant KPU-bedrijf, kolonel Jan Vonk, draagt het eerste paar sportschoenen over aan aankomend onderofficier Tessa. Op de achtergrond kijkt de militaire atletiekploeg toe.

Goede demping

Nog niet overtuigd? De schoenen zijn opgebouwd uit oude exemplaren en zijn bedoeld voor de buitensport. De militaire atletiekploeg testte ze uitgebreid. Die sporters zijn er zeker van dat het nieuwe schoeisel gaat scoren. “Voor een lekkere looptraining zijn ze echt prima”, zegt trainer-coach sergeant-majoor Pieter. “Het is een ideale schoen om op te hardlopen; de demping is heel goed. Ik kan me voorstellen dat militairen met een blessure deze sportschoen prettig vinden. Voor ons zouden ze perfect zijn als ze oranje zijn, zoals ons sporttenue.” En, zo kondigt Categoriemanager Bedrijfskleding Rijk (CBR), luitenant-kolonel Koert Jan Eefting aan, er komt ook een circulaire schoen voor de binnensport.

'Grondstoffen blijven in Europa’

Bij het KPU-bedrijf zorgt Runnersworld voor de aanmeting. “Als deze schoen lekker zit én goed loopt, krijgt de militair hem direct mee als onderdeel van zijn uitrusting. Alleen wanneer de pasvorm niet geschikt is, wordt er vanzelfsprekend gekeken naar alternatieven”, aldus overste Eefting.

Vier mannen in een binnenruimte: twee in feloranje jassen met "Nederland" erop, een in militair uniform, en een in pak; de voorste man praat met gebaren.
Trainer-coach van de Nederlandse militaire atletiekploeg sergeant-majoor Pieter legt uit wat de kwaliteiten van de circulaire sportschoen zijn. Op de achtergrond kijkt luitenant-kolonel Koert Jan tevreden toe.

‘We staan allemaal op een wereldprobleem’

Kwaliteit staat voorop

De witte sportschoenen die nu in het assortiment van het KPU-bedrijf komen, zijn van de merken Puma en ASICS. Dat laatste bedrijf heeft in Portugal een fabriek in gebruik genomen om de gebruikte materialen te verwerken tot nieuwe schoenen. “Een van onze eisen is dat de grondstoffen voor hergebruik geen wereldreis maken. Anders behaal je nog geen milieuwinst”, legt overste Eefting uit. Maar minstens zo belangrijk is de kwaliteit. “In eerste instantie was ‘onze’ schoen te zwaar; meer dan het maximale gewicht van driehonderd gram. Dat is trouwens geen verloren project geweest, want hieruit is de populaire sneaker Neocurve ontstaan (winnaar van innovatieprijs 2025 van Time Magazine, red.). Een bekende Nederlandse warenhuisketen verkoopt ze en dat loopt goed. Letterlijk ook dus.”

Een man met grijze haren en groene trui staat te praten in een schoenenwinkel, wijst naar rekken met sportschoenen en een bord met "Discover The Loop in Action" en een QR-code.
Pionier Danny Pormes spreekt bevlogen over het project circulaire sportschoen.

‘In 2050 moet alle kleding circulair zijn’

Uitgedaagd

Deze zomer is het contract gesloten tussen het KPU-bedrijf enerzijds en Runnersworld/FastFeetGrinded van oud-marinier Danny Pormes anderzijds. Hij levert de circulaire sportschoen. “Een aantal leveranciers, onder wie ik dus, is een kleine tien jaar geleden uitgedaagd door de toenmalige categoriemanager luitenant-kolonel Rob van Arnhem. Hij vroeg ons na te denken hoe we van de grote afvalberg van schoenen af konden komen en de verkregen grondstof opnieuw in konden zetten. Want mijn credo is: 'we staan letterlijk op een wereldprobleem'. Van de vele honderden miljoenen sportschoenen en sneakers die per jaar worden geproduceerd, belandt dik negentig procent in de ovens van vuilverwerkers. Dat moet en kan dus anders.”

Twee personen dragen witte, moderne sportschoenen met een dikke, gebogen zool en een donkerblauwe broek met oranje strepen langs de zijkant. Rechts: Twee personen in camouflagebroek dragen witte, moderne sportschoenen met dikke zolen; een persoon bindt de veters vast,.
De witte schoenen vallen wel op onder het trainingspak van de nationale militaire atletiekploeg of het gevechtspak.
Twee personen dragen witte, moderne sportschoenen met een dikke, gebogen zool en een donkerblauwe broek met oranje strepen langs de zijkant. Rechts: Twee personen in camouflagebroek dragen witte, moderne sportschoenen met dikke zolen; een persoon bindt de veters vast,.

Hoger doel

Aanvankelijk zijn de restproducten ingezet voor de aanleg van sportvloeren. Maar dat vond overste Eefting niet genoeg. “In 2022 hebben inkoper Remco en ik de volgende aanzet gegeven: 'bedenk een manier om van de oude sportschoenen nieuwe sportschoenen te maken'. Het maakt deel uit van een groter doel, want in 2050 moet alle bedrijfskleding, dus ook die van Defensie, geschikt zijn voor hergebruik.”

De eisen waren op papier simpel: lever een topsportschoen, die door hergebruik van de grondstoffen terugkomt als sportschoen van minimaal dezelfde hoge kwaliteit: van high performance schoen naar high performance schoen, dus zonder kwaliteitsverlies.

‘Een sportschoen bestaat uit 43 verschillende soorten materialen’

De militairen kunnen na gebruik hun schoenen inleveren op de kazerne, net zoals dat met kleding gebeurt. Voor het sorteren van de sportschoenen is de Biga Groep uit Zeist ingezet. Bij zijn bedrijf FastFeetGrinded – inmiddels onderdeel van de Heilig Group in Heerhugowaard – heeft Pormes een bijzondere machine laten bouwen om de grondstoffen te herwinnen. “Er zijn eerst pallets met afgedankte schoenen richting zijn bedrijf gegaan om het proces op poten te zetten”, schetst overste Eefting. “Het was een enorme klus, want wat bleek? Een sportschoen bestaat uit 43 verschillende soorten materialen. Dus dat vraagt nogal wat om die afvalstromen in goede banen te leiden en opnieuw in te zetten.”

Een witte sportschoen op een plank, met glazen potten gevuld met gekleurde plastic korrels erboven, duurzaamheidsconcept met pijl-symbool.
De schoen levert 43 soorten materialen op, waaruit weer nieuwe schoenen of andere producten kunnen worden gemaakt.

Aan de zijlijn te springen

Andere sportschoenmerken zijn er ook bijna klaar voor, weet overste Eefting. “Puma is al zo ver dat ze de schoenen, ook de veter, uit één enkel materiaal maken. Die is zo honderd procent geschikt voor hergebruik op hergebruik. Voor ASICS geldt dat trouwens nog niet helemaal. De schoenen keren na eenmaal hergebruik terug als sneaker, slipper of worden verwerkt in sportvloeren. Adidas en Nike staan ook al aan de zijlijn te springen om mee te doen.”