‘Geen verslaving, wel passie’

Het Griekse eiland Rhodos is vanaf komende maandag het strijdtoneel voor de 34ste editie van het NAVO-schaaktoernooi. Achttien landen waaronder Nederland doen mee met in totaal circa 100 spelers. Als iemand moet worden genoemd, dan is het brigadegeneraal b.d. Hendrik Steffers. De tegenwoordig erevoorzitter was in 1989 een van de grondleggers van het toernooi. Ondanks zijn vergevorderde leeftijd (91) is hij nog steeds van de partij. Wie Steffers zegt, zegt schaken.

Tekst: Jack Oosthoek  | Foto's: Studio 38C

Als erevoorzitter woont nestor Steffers de vergaderingen van het Internationaal Militair Schaakcomité (IMCC) bij en adviseert daarbij eventueel. Ook mag hij de deelnemers bij het slotbanket graag toespreken.

Het toernooi beoogt niet alleen het schaakspel te promoten, maar draait vooral om het sociale aspect, legt Steffers uit. “Het is belangrijk dat er vriendschapsbanden tussen de deelnemers ontstaan en in stand blijven. Ook maken ze in excursies kennis met de cultuur van het organiserende NAVO-land. Ik hoop dat het toernooi wordt gecontinueerd zo lang het bondgenootschap bestaat.”

‘Als je je op een of andere manier niet happy voelt, is een partij snel afgelopen’

Constant geconcentreerd zijn

Het NAVO-schaaktoernooi wordt per toerbeurt door de landen van de NAVO georganiseerd. In 2028 is Nederland weer aan zet. Steffers: “In de afgelopen jaren liep het door de bezuinigingen niet altijd even makkelijk. Om te overleven moesten we bewijzen dat schaken een échte sport is. Ons antwoord was: ja, schaken vergt vooral psychisch en fysiek veel van je. Een partij kan vijf uur duren waarbij je constant geconcentreerd moet zijn. Je kunt niet zomaar wat zetten doen. Voor schaken moet je gezond van lichaam en geest zijn. Als je je op een of andere manier niet happy voelt, is een partij snel afgelopen. Oud-wereldkampioen Max Euwe bokste om tijdens schaaktoernooien in optimale conditie te zijn.”

Volgens Steffers is schaken een échte sport. “Je moet gezond van lichaam en geest zijn.”

Goede leerschool

Toch werden defensie schaakwedstrijden en -toernooien in Nederland wegbezuinigd, zoals het nationaal militair kampioenschap (nmk). Intussen gaat het weer bergopwaarts, mede dankzij het Bureau Internationale Militaire Sportwedstrijden (BIMS), weet Steffers. “Dat vindt schaken een nuttige sport die de werving ten goede kan komen. Je moet vooruitdenken.”

Dat is ook de reden waarom Steffers schaken een goede leerschool voor militairen vindt. “Je leert niet alleen naar vandaag, maar ook naar morgen kijken. Dat betekent: wacht niet, los problemen nu op of breng ze op z’n minst in kaart. Leef je alleen in het heden, dan kom je morgen makkelijk in een ‘matstelling’ terecht. Dat geldt ook voor de krijgsmacht.”

Steffers vindt schaken een goede leerschool voor militairen

Geen verslaving

Steffers zelf schaakt nog steeds volop bij een vereniging in het Zuid-Hollandse Rijswijk. Per partij gemiddeld vier tot vijf uur. “Schaken is voor mij geen verslaving, wel een passie. Ik kan genieten van een partij, maar ook van een analyse of het naspelen van partijen van grootmeesters. Daarnaast stelt schaken me in staat om op een prettige manier van mijn laatste levensjaren te genieten.”

Als schaker in hart en nieren zit Steffers nog vrijwel dagelijks achter het bord.

Of Steffers Defensie nog steeds volgt? “In grote lijnen… Het belang van een sterke defensie wordt tegenwoordig breed gedragen. Een leven in vrijheid is niet vanzelfsprekend. Gelukkig is Defensie niet langer de sluitpost van de Rijksbegroting.”