Inzet van diensthonden van onschatbare waarde
Na een uitzendmedaille en personeelsnummer is er nu ook een monument voor de diensthonden van Defensie. De luchtmacht heeft de gedenkplek maandag onthuld op voormalig Vliegbasis Soesterberg. “Deze dieren zijn al sinds 1951 van onschatbare waarde voor de krijgsmacht en dat mag meer zichtbaar zijn.”
Tekst: kapitein Jessica Bode | Foto: Mediacentrum Defensie
“Het lijkt allemaal zo simpel…”, begint diensthondenspecialist adjudant Jan Willem Jonk. “Je haalt een hond uit de kennel en gaat je werk doen; van het beveiligen van vliegbases tot het opsporen van explosieven. Maar de inzet van diensthonden gaat veel verder.”
‘Een hond inzetten is efficiënter en effectiever’
Met 32 jaar ervaring als hondengeleider bij de luchtmacht kan Jonk het weten. “Deze dieren werken overal en altijd in het belang van onze organisatie. In Nederland, maar ook maandenlang in een uitzendgebied. Het is een enorm vertrouwen van de mens in een dier en omgekeerd. Daar mag best wat meer waardering voor zijn.”
Luchtmachttintje
En die waardering werd deze week geconcretiseerd toen de luchtmacht officieel het hondenmonument onthulde op het luchtmachtplein van voormalig Vliegbasis Soesterberg.
‘Ze hebben een ontiegelijk grote meerwaarde voor de krijgsmacht’
“Een plek om te herdenken. Maar ook om te vieren, bijvoorbeeld als een eenheid terugkeert uit een missiegebied of als nieuwe lichtingen hondenteams klaar zijn met de opleiding”, benadrukt de commandant van het Expertisecentrum Diensthonden Koninklijke Luchtmacht majoor Egon van Kessel, daar waar ook adjudant Jonk inmiddels werkt. Hoewel het monument in Soesterberg een luchtmachttintje heeft, staat het wel symbool voor de gehele krijgsmacht.
Effectief
De hondenexperts verwachten dat er ongetwijfeld lezers zijn die een monument overdreven vinden, maar dat deert het tweetal niet. Wat adjudant Jonk betreft, staan diensthonden, zeker uit Nederland, wereldwijd hoog aangeschreven. “Ze hebben een ontiegelijk grote meerwaarde voor de krijgsmacht”. Van Kessel voegt daaraan toe dat ze hét verschil maken binnen een eenheid. “Een hond inzetten is efficiënter en effectiever. Ze zijn snel en hun reuk is veel beter. De mens heeft een halve dag nodig om een gebied van tweehonderd meter te doorzoeken op explosieven. Een hond kan een grotere afstand afzoeken in minder tijd.”
Personeelsnummer en uitzendmedaille
Diensthonden van Defensie hebben sinds kort ook een personeelsnummer, net als alle medewerkers. Ook hebben ze wettelijk gezien allerlei rechten zoals goede voeding, een fatsoenlijk onderkomen en medische zorg. Sinds 2015 krijgen de viervoeters ook een uitzendmedaille, een penning aan de halsband. “Daar kwam destijds best wat kritiek op”, weet Van Kessel nog. “Wij zien honden als een hulpmiddel, terwijl ze in veel andere landen zoals Engeland en Amerika behandeld worden als collega’s."
Doorzoeking
Defensie heeft 350 diensthonden in dienst, onderverdeeld in bewakingshonden en verschillende soorten speurhonden, zoals explosieven speurhonden. Die kunnen, op edelmetaal (goud) na, alles leren vinden. Zo staan er altijd teams stand-by om militaire vrachten te verkennen die bijvoorbeeld aankomen op Vliegbasis Eindhoven of voor het doorzoeken van voertuigen van buitenlandse eenheden die door Nederland verplaatsen of hier oefenen.
‘Er is zelfs een ruimte voor medische behandelingen’
Nieuwe uitzendkennels
En, zoals gezegd, gaan de dieren mee op uitzending. Daarvoor zijn recent zelfs twee nieuwe uitzendkennels aangeschaft waarmee de drempel om viervoeters mee te nemen kleiner wordt. “Een diensthond meenemen op missie kostte tot voor kort namelijk enorm veel voorbereiding”, benadrukt Van Kessel. “De genie moest bijvoorbeeld iets bouwen met fundering, water, stroom en medische faciliteiten. In de mobiele container is alles al aanwezig voor vijf dieren. Deze hoeft alleen in- en uitgeklapt te worden. Er is zelfs een ruimte voor medische behandelingen.”
IJzige kou
Beveiligingshonden blijven doorgaans in Nederland en leven in kennels op kazernes. Dat geldt ook voor de speurhonden. Al mogen deze ook met de baasjes, de geleiders, mee naar huis. Mits daar de juiste voorzieningen worden getroffen. “Het is niet de bedoeling dat Rex ’s avonds lekker bij de kachel ligt”, reageert Jonk.
‘Een hond die gewend is om buiten in een kennel te leven past zich daarop aan’
“Om de simpele reden dat een diensthond in alle natuuromstandigheden moet kunnen werken. Ook ijzige kou. Als je ‘m lekker comfortabel bij de kachel legt en volgende week moet-ie naar Noorwegen waar het -15 is, dan snapt hij het niet meer.” Maar is dat niet zielig? “Nee, een hond die gewend is om buiten in een kennel te leven, past zich daarop aan. Zelfs de vachthuishouding wordt anders. Ik durf te wedden dat de honden die bij ons werken beter af zijn dan het gemiddelde gezelschapsdier."
