Terugblik op onmisbare inzet
De NATO Mission Iraq (NMI) had tot eind mei 2025 een jaar lang een Nederlandse commandant. De beveiliging van deze collega, luitenant-generaal Cas Schreurs, lag gedurende die tijd in handen van de Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten (BSB). KMarMagazine liep eerder een dag met hen mee. In dit artikel blikken we terug op de onmisbare inzet.
Een aantal voertuigen stopt voor het hoofdkwartier van de NMI op de militaire basis Union III. Luitenant-generaal Scheurs loopt met zijn militair-assistent naar buiten en stapt in. Zitten en gaan, op weg naar een afspraak op een ministerie ergens in de stad. Van rit tot afspraak en terug naar de base: de BSB beveiligt de commandant iedere seconde. Het is de topsport die het Close Protection Team (CPT) iedere dag beoefent in de verzengende hitte van de Iraakse hoofdstad Bagdad.
“Wij zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van de commandant in de breedste zin, zodat hij te allen tijde zijn werkzaamheden kan uitvoeren voor de NMI”, vertelt detachementscommandant eerste luitenant Sophie*. De NMI is bedoeld om de stabiliteit en de veiligheid in Irak te versterken. De 32 deelnemende landen trainen en adviseren de Iraakse overheid. Nederland leverde afgelopen jaar de force commander, luitenant-generaal Cas Schreurs, die de internationale missie aanstuurt.
‘Wij zijn verantwoordelijk voor de veiligheid van de commandant in de breedste zin’
Brede inzet
Uiteraard is de inzet van de Marechaussee in Irak groter. Een vierkoppig detachement is gedurende de missie verantwoordelijk voor de militaire politietaak voor de krijgsmacht. Waar de BSB verantwoordelijk was voor de beveiliging van de commandant, zijn het de militairen van 11 Luchtmobiele Brigade die de force protection van de militaire- en civiele adviseurs verzorgen. Daarnaast levert Nederland het helikopterdetachement. Met Chinooks verzorgen zij de luchttransporten van eenheden, voorraden en materieel.
‘Aan’ staan
Zodra de opdracht binnenkomt gaat operationeel teamleider, opperwachtmeester Alex*, aan de slag met de planning en de organisatie. “Waar gaan we naartoe? Wie gaan ons daar ontvangen? Wat gaat er plaatsvinden? En wie zijn er op de locatie nog meer aanwezig? Op basis van de antwoorden van een hele reeks vragen kijk ik hoeveel collega’s we meenemen en hoe we onze mensen gaan inzetten.” Hoe de operatie precies wordt uitgevoerd, kan Alex logischerwijs niet vertellen. De BSB maakt gebruik van speciale middelen en kent eigen Standard Operating Procedures, die in nevelen gehuld moeten blijven. Alles om de veiligheid van het team en de force commander te garanderen.
Wel is duidelijk dat de opdracht minutieus wordt uitgedacht en locaties vooraf worden verkend. Daar leggen de BSB’ers contacten en maken afspraken over wat er vanaf aankomst tot vertrek gebeurt. Voor de commandant moet het de normaalste zaak van de wereld lijken, als een topsporter die ogenschijnlijk moeiteloos de finishlijn bereikt. “In feite hebben wij het geheel tot in detail uitgekiend, zodat het voor de commandant zo soepel mogelijk verloopt”, aldus Sophie.
Het team rouleert. Op toerbeurt staan de BSB’ers continu op ‘aan’. Scenario’s zijn er namelijk te over. Irak zoekt naar stabiliteit en economische groei. Met de NMI helpt een internationale coalitie het land op eigen benen te staan. Tegelijkertijd is de regio nog altijd instabiel. Een situatie kan in een seconde omslaan. Protesten en demonstraties komen regelmatig voor in de hoofdstad, evenals de dreiging van indirect fire (IDF). Daarbij kunnen wegblokkades, aanrijdingen, autopech en files de opdracht verstoren. “Alles valt en staat bij informatie”, zegt Alex. “We hebben een breed intell-beeld dat we samenstellen uit veel verschillende bronnen. Realtime houden we alles wat onze missie kan beïnvloeden in de gaten. Natuurlijk is het niet onze eerste keer in Bagdad: we leunen op een goed netwerk, kennis en ervaring in het gebied.”
Posture
De BSB beweegt in burgertenue door de stad. Alles is posture, legt Sophie uit. “We zijn in Irak te gast op verzoek van de overheid. We willen vertrouwen aan de bevolking laten zien. Dat begint met het beeld dat we uitstralen. Daarom lopen we in burger. Stel, je komt op een locatie aan in je vlekkenpak, met een scherfvest aan en een helm op je hoofd. Welk beeld geef je dan aan het gastland? We willen geen reactie uitlokken, maar juist alles zo soepel mogelijk laten verlopen. Onze posture is een continue afweging, de veiligheid komt hierbij uiteraard nooit in het gedrang.”
Door het intell-beeld zijn de BSB’ers in the lead. Het kan voorkomen dat de dreiging op de locatie op het afgesproken moment te groot is. Dan kan de BSB adviseren de afspraak niet door te laten gaan. Maar nog liever komt het team met een alternatief plan. Gaat het niet linksom, dan wel rechtsom: het is de mentaliteit die de BSB’er kenmerkt.
Verantwoordelijkheid en vertrouwen zijn de sleutel tot een succesvolle missie
Het team bestaat uit experts op het gebied van optreden in hoog-risicogebieden. Daarom heeft iedereen binnen de opererende eenheid een specifieke neventaak. Waar de één verantwoordelijk is voor de voertuigen, is de ander een medic-specialist of een verbindelaar. Verantwoordelijkheid en vertrouwen zijn de sleutelwoorden, zegt Sophie. “Iedereen is kritisch op elkaar en op zichzelf: we willen allemaal een 10 halen. Maar ook is er het vertrouwen dat iedereen in het team er alles aan doet om onze taak te volbrengen. Die betrokkenheid en de intense samenwerking onderling maken echt het verschil. Veiligheid kun je nooit 100 procent garanderen, aan ons is het wel om daar zo dicht mogelijk bij te komen.”
Uniek
De beveiligingsspecialisten zijn doorgewinterd in de CPT-taak. Toch is de inzet in Bagdad deze keer net anders. De BSB is in een operatiegebied veelal op zichzelf aangewezen. Nu valt de speciale eenheid binnen een internationale militaire missie. Sophie is naast detachementscommandant dan ook de liaison tussen de staf van de NMI en de operationele inzet van de BSB. “Het is belangrijk die operationele context te vertalen naar het dek van de besluitvorming. Het speelveld is hier veel breder in vergelijking met hoe we ‘normaal’, in alle zelfstandigheid, opereren. Je leert ontzettend veel van het optreden binnen die grotere militaire context.”
‘Het speelveld is hier veel breder’
Ook Alex spreekt van een compleet andere dynamiek. “In de gebruikelijke CPT-context werken we met onze eigen mensen op de ambassadelocaties. Hier werken we op dit kamp met verschillende nationaliteiten, plus onze eigen Nederlandse eenheden. Zo werken we nauw samen met de force protection van de Luchtmobiele Brigade. We opereren allemaal onder de Nederlandse vlag: we leren elkaar kennen en steken van elkaar op tijdens onze samenwerking. Een unieke kans, ook voor ons. Ik heb een fantastische baan en vind het ontzettend mooi dat we ook deze missie mogen meemaken.”
Generaal Scheurs heeft het commando over de NMI Irak recent over gegeven aan zijn Franse opvolger. Zowel de generaal als zijn beveiligers van de Marechaussee zijn inmiddels het gebied uit.
* Uit veiligheidsoverwegingen zijn de namen van de BSB-collega’s gefingeerd.
