Bondgenoten waken over veiligheid en stabiliteit Caribisch gebied
Bij spanningen, calamiteiten en conflicten mag Nederland in het Caribisch gebied hopen op het Framework for the Western Hemisphere Allied Collaboration (F-WHAC). Dit samenwerkingsverband van vijf landen maakt er werk van om de stabiliteit en veiligheid in Latijns- en Zuid-Amerika te bevorderen. De Commandant der Zeemacht in het Caribisch Gebied (C-ZMCARIB) was onlangs gastheer van het hoogste orgaan van de F-WHAC. 'Epicentrum' was Marinebasis Parera op Curaçao, waar de staf van C-ZMCARIB gehuisvest is, samen met de Kustwacht Caribisch Gebied.
Tekst: Mediacentrum Defensie | Foto's: sergeant-majoor Jan Dijkstra en sergeant CARMIL Danilo Robles de Medina
Ietwat opmerkelijk is de deelname van Canada
Opmerkelijke deelname
De Allied Command Board (ACB) van de F-WHAC staat onder leiding van het Amerikaanse Southern Command (SOUTHCOM). De meeting bracht delegaties uit de Verenigde Staten, het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk, Canada en Nederland bij elkaar. Ons land werd vertegenwoordigd door de directeur van de Directie Operaties (D-DOPS) van de Defensiestaf, schout-bij-nacht Jeannette Morang, en C-ZMCARIB commandeur Walter Hansen. Ietwat opmerkelijk was de deelname van Canada, aangezien dit land geen overzees gebied in de Cariben bezit. “Canada beschouwt het gehele Amerikaanse continent echter als haar belang en is daarom lid van F-WHAC”, licht Morang toe. “Overigens houdt SOUTHCOM zich militair bezig met heel Zuid-Amerika, tot aan de Zuidpool toe.”
F-WHAC is twee jaar geleden opgericht. Het verband heeft als doel om gezamenlijk meer veiligheid en stabiliteit in de regio te brengen en eventuele dreigingen het hoofd te bieden. De samenwerking heeft geen bindend karakter en betreft voorlopig afstemming, informatie-uitwisseling en, zo mogelijk, gezamenlijk optreden.
De situatie in Venezuela baart met name Nederland zorgen
Gezamenlijk tegenwicht bieden
In dit licht baart de situatie in Venezuela met name Nederland zorgen. Door de instabiliteit en de economische en politieke achteruitgang heeft er afgelopen jaren een uittocht van miljoenen vluchtelingen naar naburige landen plaatsgevonden. “Waar we eveneens niet gerust op zijn, is dat president Maduro sterke banden heeft met Iran, China en Rusland”, aldus Hansen. “Deze landen creëren op plekken elders in de wereld een footprint, dus ook in de Cariben."
De vijf bondgenoten willen hier, in geval van problemen, gezamenlijk tegenwicht tegen bieden. Morang: “De scope van het samenwerkingsverband is vrij breed. Bij humanitaire hulpverlening, grensoverschrijdende criminaliteit en drugssmokkel is samenwerking mogelijk. Vaart er een Russische taakgroep door het gebied, dan stemmen we zaken eveneens onderling af.”
Zichtbaar en betrokken
Voorzitter F-WHAC en commandant SOUTHCOM admiraal Alvin Holsey gaf aan te streven naar zeer concrete samenwerking en interoperabiliteit. Verder wil hij naar buiten toe een sterker signaal van eenheid en samenwerking afgeven. “We moeten geloofwaardig, zichtbaar en betrokken zijn”, formuleerde Holsey zijn opdracht. Verder sprak de hoogste baas over: ‘We meet presence with presence’. Waarmee hij doelde op zichtbare aanwezigheid in de regio, om te voorkomen dat anderen daarbinnen gaan overheersen.
Meedoen aan elkaars oefeningen ziet Morang als goede remedie. Joint Caribbean Lion 2027 biedt volgens de vlagofficier de kans om de eensgezindheid zichtbaar te maken. “We nodigen onze partners dan ook van harte uit”, doelt Hansen op de training, die het expeditionaire vermogen van de strijdkrachten moet testen.
'Een aanval op één is niet automatisch een aanval op allen'
Geen coalitie
Volgens Morang is de F-WHAC een gelaagde organisatie. Zo bemoeit de ACB (het hoogste orgaan) zich niet met details. Daarvoor is een stuurgroep aangesteld, met werkgroepen op het gebied van operaties, training, inlichtingen en communicatie. Gezamenlijk zetten zij plannen en ideeën om in daden. Naast de activiteiten binnen de F-WHAC blijven de landen ook bilaterale activiteiten ontplooien. Zo houdt Nederland binnenkort een drugsbestrijdings- en amfibische oefening met Colombia. Mariniers van beide landen nemen hieraan deel.
Morang benadrukt dat het framework geen coalitie is; afspraken tussen de deelnemers zijn op basis van vrijwilligheid. “Daarmee is een aanval op één niet automatisch een aanval op allen, zoals binnen de NAVO geldt.” Bij spanningen, calamiteiten en conflicten kan Nederland in het Caribisch gebied echter wel een beroep doen op de F-WHAC, in de hoop dat landen bijspringen.
Commandeur Hansen is zich van dat laatste zeer bewust. Gaat het mis in de Cariben, dan is hij primair op zijn eigen eenheden aangewezen. Om het vertrouwen in de militaire presentie daar te vergroten, is een programma opgetuigd en worden reactieplannen opgesteld. Die voorzien onder meer in het verder professionaliseren van de Caribische militairen, het verwerven van een luchtwaarschuwingsradar, een counter drone-systeem en Stinger-luchtverdedigingsmiddelen. Verder is geld vrijgemaakt voor meer vlieguren met de DASH-8 van de Kustwacht Caribisch Gebied.
“Als het hier kinetisch wordt, moeten we in staat zijn om enige tijd zelf onze broek op te houden”, aldus Hansen. “Ik denk aan zaken als voldoende munitie en medische voorraden. En het stafpersoneel moet eveneens worden bewapend en gekleed. ‘Prepare for the worst and pray for the best’.”
Handen vol
De vergadering verliep volgens Hansen in een ongedwongen sfeer, waarin iedere deelnemer de kans kreeg om het woord te doen en zijn punt te maken. Van de politieke aardverschuiving in de Verenigde Staten was op Curaçao weinig te merken. Behalve dat admiraal Holsey liet doorschemeren dat Southern Command momenteel de handen vol heeft aan de voorbereidingen voor de massale deportatie van illegalen uit de VS.
“Je merkt natuurlijk dat SOUTHCOM een nieuwe commandant heeft”, sluit Morang zich hierbij aan. “Net als bij ons ligt ook bij SOUTHCOM nu meer focus op veiligheid, dan onder de vorige commandant. De VS veranderen daarin mee met globale ontwikkelingen.” ”De reshuffle in de machtsbalans in de wereld is volop gaande”, besluit Hansen. “Daarvan blijven we ook in het Caribisch gebied niet verschoond.”
