Tekst Arno Marchand
Foto Wout van der Molen

Gezocht: jong, gemotiveerd, kundig, intelligent en ervaren

Iedere F-16 vlieger doorloopt een aantal stadia. De basisschool is de opleiding tot jachtvlieger op Sheppard Air Force Base. Daarna volgt op Tucson de middelbare school waar ze de basisopleiding op de F-16 krijgen. ‘Op het squadron’ waar ze ook operationele ervaring opdoen, zou je de beroepsopleiding kunnen noemen. Voor sommigen is er de mogelijkheid om te kunnen doorstuderen. Dat doen ze dan op Fighter Weapons Instructor Training.

-
Vijf landen die met de F-16 Midlife Update vliegen. Allemaal dezelfde types? Nee: 4 soorten motoren, 4 targetingpods, 4 radar warning recievers, 3 jammers, 4 raketten, 10 bommen. Supervisor Gert Barend: “Ik vlieg als instructeur dus in een heel andere F-16 dan normaal. Erg Leuk!”

De Fighter Weapons Instructor Training (FWIT) is dus niet voor iedereen weggelegd. Ervaren F-16 vliegers uit België, Denemarken, Nederland, Noorwegen en Portugal moeten aan alle eisen voldoen: 4 ship flight lead, 3 tot 5 jaar op een squadron, instructionele vaardigheden beheersen en niet te oud. “Wapeninstructeurs moeten hun kennis en vaardigheden namelijk nog wel op hun squadron kunnen delen”, zegt supervisor majoor Gert Barend. “Daar moeten ze andere vliegers beter te maken in hun werk.”

-
Om expert te zijn in het volledige arsenaal aan wapens, sensoren en tactieken van de huidige en toekomstige operaties met de F-16, moet je aan behoorlijk wat eisen voldoen. Foto’s onder: Iedere student is tijdens de Mission Emploiment-fase minimaal 1 keer mission commander.

Duimschroeven

Dit jaar draait de FWIT voor het eerst helemaal op en vanaf Leeuwarden. Het 323 Tactical Training Evaluation and Standardization Squadron (TACTESS) geeft deze cursus die meestal om het jaar plaatsvindt. Een liefst 7 maanden durende opleiding waarin de selecte groep F-16 vliegers wordt opgeleid tot wapenexperts, zowel theoretisch als praktisch. “Daarin draaien we ze de duimschroeven flink aan, want niet voor niets is dit de F-16 universiteit”, zegt Gert Barend. Hij is in 2012 tijdens de 1ste helft 1 van de vier coördinatoren en kan dan al over de schouder van de supervisor kijken. De 2de helft en in 2014 leidt hij zelf de universiteit van Europese F-16 vliegers.

-

Krachten bundelen

Hoe ziet de cursus er voor de – dit jaar – 12 cursisten, evenzoveel instructeurs, 4 coördinators en 1 supervisor dan uit. Op 22 april begint de air-to-air-fase met 3 weken theorie. Tijdens deze academic komen onder andere elektronische oorlogsvoering, radar, raketten en zelfbeschermingsmiddelen aan de orde. Daarna volgt een examen. Instructor pilots krijgen ondertussen een work up. Deze FWIT-gegradueerden van eerdere edities, brengen dan hun vlieg- en instructeursvaardigheden op dezelfde standaard: iedereen dezelfde tactieken en procedures. Dit duurt tot en met begin juli. In 2,5 maand, 4 keer per week vliegen. “Daarin leggen we ze met onze gezamenlijke kennis het vuur aan de schenen. Dat is het mooie en tegelijkertijd unieke van de FWIT. Hier bundelen vijf landen hun krachten om tot het beste resultaat te komen.”

-
De vliegfase van het air-to-air-deel telt 17 tot 25 missies verdeeld in 4 blokken: basic fighter maneuvers, air combat manoeuvers, tactical intercepts en air combat training.

Air-to-surface

Door de air-to-air fase heen werken de cursisten aan eerst hun vliegvaardigheden en daarna hun instructionele. “Je kunt een geweldige vlieger zijn, maar als je een waardeloze instructeur bent, heb je nog niets”, verduidelijkt Gert Barend. “Na de 1ste fase mogen cursisten 2 weken naar huis. Even opladen want in totaal zijn ze een half jaar van huis.” Daarna beginnen ze weer van voren af aan met de air-to-surface-fase. Eerst 2 weken academics waarin de sensoren voor grondgevechten aan bod komen zoals de targeting pods en een groot arsenaal aan bommen. Niet alleen Nederlandse, maar ook Noorse en Portugese. Het blikveld van de cursisten wordt daardoor nog breder.

Zien hoe een missie op de Cornfield range op Vlieland eruit ziet? Kijk dan deze clip. Video en montage: sergeant-majoor Peter van Bastelaar

Hi end-conflicten

“Je gebruikt bij deze vluchten het echte materieel”, geeft Gert Barend aan. “Dat is niet alleen belangrijk voor de studenten, maar ook voor het grondpersoneel en de planning. Iedereen gaat daardoor met FWIT-missies om alsof het echte zijn. We willen dezelfde stress genereren.”

Dat wordt alleen nog maar groter, want tot slot is er de mission employment-fase, waarin alle takken van air-to-air en air-to-surface samenkomen. In 9 dagen vliegen studenten gemiddeld 2 waves per dag, per student zo’n 7 tot 8 missies. “Combined Air Operations zoals we ze tijdens Red Flag vliegen”, verduidelijkt de supervisor. “Heel simpel gezegd een goed land tegen een slecht land. We vliegen operaties in een gebied waar een tegenstander je niet wil hebben. Daar zorgen we voor realistische trainingen voor een 4de generatie gevechtsvliegtuig, zogenoemde hi end-conflicten; het hoogst mogelijke en overleefbare niveau met de F-16.”

-
Ook de air-to-surface-fase kent een opbouw in blokken: eerst ongeleide – dus domme- bommen, dan surface attack met lasergeleide, GPS en dual mode-bommen. Deze kunnen zowel door laser als GPS gestuurd worden.

Badge

Dan zit de opleiding erop. Nou ja, bijna, want de studenten hoeven nu ‘alleen nog maar’ hun eindstudies af te maken en te verdedigen. Die gaan bijvoorbeeld over bewegende gronddoelen, tactieken voor de nieuwe small diameter bomb of een begrip als GPS jamming. Dat bestond 10 jaar geleden nog niet. Slagen ze daarvoor, dan mogen ze eindelijk de felbegeerde FWIT-badge op hun schouder dragen. 

-
Close Air Support uit de air-to-surface fase omvat 4 missies, 3 overdag en 1 ’s nachts, zoals de luchtmacht veel in Afghanistan deed. Maar voorbereiden – en dus trainen – doe je altijd voor het conflict van de toekomst.

Toekomst

Dit jaar vindt de opleiding vooralsnog voor de laatste keer plaats onder de vleugels van ‘Diana’. Het 323 Squadron hield per 1 november namelijk op te bestaan als F-16 eenheid en verhuisde naar de Verenigde Staten om daar de introductie van de F-35 te verzorgen. TACTESS vond onderdak bij het 322 Squadron. Daarmee blijft het center of excellence van de F-16 dus op Leeuwarden.

-
Tijdens de opleiding dragen cursisten nog de linker badge. Op 30 oktober was de graduatie en slaagden 12 nieuwe wapeninstructeurs voor de Fighter Weapons Instructor Training 2014. Vanaf dat moment mogen ze de rechter badge dragen.