‘Koninklijke Luchtmacht in Nederlands Nieuw-Guinea’

Tekst korporaal 1 Thijs Imandt
Foto John van Benten

Luchtmachtveteranen presenteren fotoboek

In de zomer van 1958 besluit de Ministerraad de luchtverdediging van Nederlands Nieuw-Guinea te versterken tegen de Indonesische dreiging. Na radars met bijbehorend luchtmachpersoneel gaan ook Hawker Hunters en Alouette II reddingshelikopters naar het eiland Biak. Het boek ‘Koninklijke Luchtmacht in Nederlands Nieuw-Guinea’ belicht deze inzet van de luchtmacht in woord en beeld voor het eerst integraal.

mensen — Plaatsvervangend Commandant Luchtstrijdkrachten generaal-majoor Emile van Duren en zijn voorganger Ton Tieland namen de eerste exemplaren in ontvangst van Casius (l.) en Schulte (r.).

Hoofdredacteuren Gerard Casius (74) en generaal-majoor b.d. Frans Peter Schulte (78) zijn ‘geweldig blij’ met het fotoboek. Zij presenteerden op 8 april het rijk gedetailleerde boekwerk met trots aan hun mede-veteranen. Die stelden veel foto’s en dia’s uit privécollecties beschikbaar. Daarnaast putten Casius en Schulte uit het omvangrijke archief van het Nationaal Instituut voor Militaire Historie. Om alle verhalen en fotobijschriften op waarheid te checken vond veel research plaats. ‘We wilden wel een verhaal brengen dat klopte’, zegt Casius. ‘Herinneringen kunnen ruim 50 jaar later uiteraard wat vervagen.’

twee fotos — Links: 4 Hawker Hunters wachten op hun beurt om op te stijgen, na het vertrek van een KLM DC-8. Rechts: 2 Alouette II’s van het 298 Squadron reisden net als 12 Hunters met het vliegkampschip Hr.Ms. Karel Doorman naar Biak.

Formatiezwemmen

Dat dat bij hem zeker niet het geval is, bewijst Casius tijdens zijn speech. Hij krijgt de officiersmess van de luchtmachttoren in Breda stil met zijn verhalen. ‘We moesten op ons legeringsschip de Keerkring wachtlopen zodat de Indonesiërs geen plakmijnen tegen “die oude boot” vastmaakten. Terwijl ik over de railing hing, zag ik majoor Jan Blaauw en zijn vliegmaten zingend de steiger afkomen. “Heren, wij gaan zwemmen”, hoorde ik hem roepen. En ja hoor, even later sprongen ze het water in om daar doodleuk te gaan “formatiezwemmen”, zoals de heren in de lucht vlogen. Ik keek alles met verbazing aan’, herinnert Casius zich.

harthold — Peter Harthold in 1962 en in 2004

Explosies

‘In 1958 bouwden wij de eerste radarposten op het eiland Biak’, vertelt een andere veteraan, Peter Hardholt (76). ‘Ik was sergeant-radarmonteur en op het eiland Noemfoer maakten we in 1962 angstige momenten mee. De landingsbaan en weg naar de nabijgelegen kampong lagen bezaaid met boomtakken. Bij de kampong waarschuwde Papoea’s dat er mogelijk infiltranten waren gedropt. Ook hadden ze explosies gehoord. Wij zijn toen voorzien van munitie, ook al hadden we geen enkele gevechtservaring. Na drie angstige dagen kregen we vanuit Biak bevestiging dat er toch geen Indonesiërs geland waren. De explosies waren waarschijnlijk veroorzaakt door Nederlandse bouwkundigen voor bodemonderzoek. Waarom dan toch die versperde landingsbaan en waarschuwing van de Papoea’s? Dat raadsel is nooit verklaard.’

Ruilhandeltje

Wanneer zijn missie erop zou zitten, wist Toine Broekhoff (72) niet. Wel dat de kwaliteit van het eten niet overhield. ‘Door een ruilhandeltje met de Papoea’s kregen wij een keer iets anders op ons bord. Vers gevangen reuzenschildpad was toch wel het meest exotische dat ik ooit heb gegeten. Wij verzamelden na het koffiezetten de koffieprut die we droogden en in lege blikken stopten. De Papoea’s vonden het heerlijk om daarvan nogmaals koffie te maken. We hebben daar spannende tijden meegemaakt, maar ik had het voor geen goud willen missen.’