Tekst tweede luitenant Johanna van Waardenberg
Foto sergeant-1 Eva Klijn en sergeant-majoor Dave de Vaal (video)
KMar-ogen bewaken Europese buitengrenzen (video)
Luchtwaarnemers van de Marechaussee zijn de hele maand september voor het Europees agentschap Frontex gestationeerd op het Italiaanse eiland Pantelleria. Voor de operatie Joint Operation Hermes 2014, die de KMar voor Nederland leidt, brengen zij de migratiestroom vanuit Noord-Afrika in kaart. KMarMagazine sprak met hoofd Voorlichting Frontex Izabella Cooper over de operatie, de Nederlandse inzet en de tot nu toe behaalde resultaten.
“We zijn erg tevreden met de Nederlandse inbreng. Hun expertise en professionaliteit bieden een belangrijke toegevoegde waarde aan onze Europese operaties”, zegt Cooper. Het is de vierde keer dat Nederland een bijdrage levert aan de operaties van Frontex. De luchtwaarnemers van de KMar vallen onder een Nederlandse kustwachteenheid en opereren voor het ministerie van Veiligheid en Justitie. Het team voert dagelijks patrouillevluchten uit om de migratiestroom in kaart te brengen. “Door de ongeregeldheden in Libië merken we dat er steeds meer mensen richting Europa komen. Het is daarom belangrijk dat we voldoende ogen en oren hebben boven dat Middellandse zeegebied.”
Gegevens
Die ogen en oren zijn volgens Cooper noodzakelijk om diverse redenen. “Allereerst zorgt Frontex ervoor dat de migranten veilig aan land komen. Vaak treffen de waarnemers honderden vluchtelingen per boot aan. Een zeer onveilige situatie. Als wij dit op tijd onderkennen, kunnen de lokale autoriteiten voor opvang zorgen. Voor Frontex is dit het belangrijkste doel. Iedereen moet eerst veilig aan land komen. Vanuit Pantelleria zorgen de Nederlanders dat de Italiaanse marine exact weet waar ze de mensen kunnen oppikken”, vertelt Cooper. “Daarnaast zorgen de luchtwaarnemers van de KMar ook voor inhoudelijke informatie. Het aantal migranten, waar ze vermoedelijk vandaan komen en hoe ze er aan toe zijn. Dit zijn gegevens die uiteindelijk erg belangrijk zijn om procedures aan land te starten.”
Expertise
Volgens Cooper is het verzamelen van informatie een taak die de Nederlanders goed op zich nemen. “Het is duidelijk dat de luchtwaarnemers van de KMar ervaring hebben. Vanaf een afstand kunnen zij al vreemde bewegingen onderkennen. Ook zijn ze erg duidelijk in hun communicatie. De lokale autoriteiten kunnen direct inspelen op de gegevens die de Nederlanders aanleveren”, zegt Cooper. Als voorbeeld noemt de Frontex-voorlichtster de Search and Rescue-acties. “Het is vaak voorgekomen dat de luchtwaarnemers situaties aantroffen waarbij de vluchtelingen op zee direct hulp nodig hadden. De kustwachteenheid houdt vanuit de lucht de situatie in de gaten en houdt dan nauw contact met de lokale autoriteiten. Het direct en nauwkeurig handelen, zorgt ervoor dat de Italianen voorbereid zijn en actie kunnen ondernemen, zodat uiteindelijk iedereen veilig aan land komt.”
Ondersteuning
De focus op bewaking van de Europese buitengrenzen wordt steeds belangrijker, vindt Cooper. “Met het opheffen van de Europese binnengrenzen is het lastiger om bewegingen binnen Europa te controleren. Om die reden is een strenger toezicht op de buitengrenzen noodzakelijk. Dit is dan ook de reden dat verschillende EU-lidstaten met mens en materieel Frontex ondersteunen. Uiteindelijk is iedereen gebaat bij nauwkeurige controles aan de buitengrenzen. Daarnaast is het lastig voor bijvoorbeeld de Italiaanse autoriteiten om dit, gezien de grootte van de migratiestromen, zelfstandig op te lossen”, legt ze uit.
Resultaten
Toch zorgt het bestaan van Frontex en de bijdrage van de Nederlandse expertise in Italië nog niet voor een daling van de vluchtbewegingen uit Noord-Afrika. “Mensensmokkelaars verdienen 1.500 euro per migrant. Er gaat grof geld om in dat circuit. Zij schrikken niet van een Europees agentschap. Ook de ongeregeldheden in bepaalde landen zorgen ervoor dat mensen op zoek gaan naar een beter leven in Europa. Zo hebben we dit jaar door de situatie in Libië al 120.000 vluchtelingen onderkend. Het record stond in 2011 op 64.000 tijdens de 'Arabische lente'. Wel hebben we door het bestaan van Frontex en de ondersteuning van de lidstaten betere opvang en gaan de procedures sneller van start. Het loopt in vergelijking met vroeger veel gestroomlijnder. Nederland is hierin een belangrijke schakel. Inzet die zij bieden is zeer professioneel en komt de operaties van Frontex zeer ten goede.”
Actie
Het vliegtuig van de Nederlandse Kustwacht heeft kort na de start van de inzet in september een rubberboot aangetroffen met ongeveer 50 migranten. Door de schrijnende situatie waarin de migranten verkeerden, is op aangeven van de bemanning van het vliegtuig een reddingsactie in gang gezet. De migranten zijn hierop door de Italiaanse autoriteiten opgepikt en aan land gebracht.
