Tekst Evert Brouwer
Foto sergeant Sjoerd Hilckmann en archief NIMH

Landmachteenheid terug op historisch Frans oefenterrein

17 Pantserinfanteriebataljon oefent op historisch terrein

x

Avenue de la Gare ligt er zelfs voor het slaperige plaatsje La Courtine verlaten bij. Hotel du Commerce, de coiffeur (kapper) en café Le Bouch a Oreille zijn zo te zien al langer dicht. In het station zelf zit nu een boucherie, een slager. Mais oui, les Neerlandais… Met een meewarige blik, op z'n Frans schouderophalend en puffend spreekt Bernard Roubeix de woorden uit. Ze zijn weer terug.

x

Begin jaren 60 moet het in La Courtine en omgeving flink hebben gebruist door de aanwezigheid van tienduizenden Nederlandse militairen. Vijf jaar lang trok vanaf de lente tot de herfst een bonte stoet van Oirschot over de Route National naar het oefenterrein. In 1963 zo kolderiek bezongen door Rijk de Gooijer met zijn "Brief uit La Courtine". Voor de liefhebber: naar het plaatsje is ook een oerhollandse tulp vernoemd, zo beroemd was de gemeente destijds.

Na decennia van afwezigheid zijn in april de Nederlandse militairen plots terug in La Courtine. 17 Pantserinfanteriebataljon komt op het Franse oefenterrein de Boxer testen. De terugkeer van Nederlandse militairen is groot nieuws in de streek.
“W
e werken steeds intensiever samen met de Belgische en Franse landmacht, legt luitenant-kolonel Nico Boom van het 17de bataljon de aanwezigheid van dik 550 militairen uit. Het is dus logisch dat we niet alleen van elkaars kennis gebruik maken, maar ook de oefenmogelijkheden benutten.

Gastvrouw Pepette en chef Alain Gourgues voor hun hotel-restaurant en daarnaast een foto uit begin jaren ‘60.

Goed

Van 1959 tot 1964 gebeurde dat dus met de regelmaat van de klok. Het NPO-programma Andere Tijden besteedde er in 2001 een uitzending aan. Nederland was in die jaren tijdelijk aangewezen op Franse oefenterreinen - ook Mourmelon en Mailly - omdat het toenmalige West-Duitse leger in opbouw was en de Noord-Duitse laagvlakte gebruikte. Ook nu is het voor ons goed eens op andere grond te oefenen dan we gewend zijn”, meent overste Boom.

x
Uit het gastenboek van Au Petit Breuil in La Courtine. Bertus Walda is als enige nog in dienst bij de marechaussee. De adjudant gaat deze week met pensioen.

In hotel Au Petit Breuil ging nog net de vlag niet uit toen het gerucht rondging dat de Nederlanders terugkomen naar La Courtine. Pepette Gourges kent de verhalen alleen uit de overlevering. Er komen sporadisch Nederlanders langs”, zegt ze, met een gastenboek onder de arm. Daarin staan talrijke namen van oud-dienstplichtigen die na jaren nog eens terugkeerden. Dat stokt zo rond 2005. Nee, veel aanloop hebben we niet meer”, vertelt ook de man van het Frans-Nederlandse museum, Thierry Achard. Geweldig dat we nu weer een jongere generatie mogen ontvangen. Ze kijken hier hun ogen uit over wat er toen allemaal is gebeurd.”

Stokbrood in het veld, toen en nu.

Lied

Het museum biedt een aardige terugblik van wat de Nederlandse aanwezigheid heeft betekend voor La Courtine. De huidige generatie militairen had er geen idee van en ook dat liedje van Rijk de Gooijer was ze geheel vreemd. Maar die eerste regels en dat deuntje zit er nu wel goed in,” zegt sergeant Teun van Sliedregt lachend, “want dat werd meteen na vertrek uit Oirschot opgezet.”

Adjudant Fred Dijkhuizen.

Onder de militairen is een enkeling te vinden die eerder op het Franse oefenterrein is geweest, want kleinere groepen - zoals van 12 Infanteriebataljon – reisden in de jaren ‘90 nog wel eens af. Niet zoals nu en in de jaren '60 met volgeladen treinen. Adjudant Fred Dijkhuizen heeft ondanks dat hij er voor de eerste keer is, een bijzondere binding met La Courtine. De vader van de geboren Hagenees, inmiddels 75 jaar oud, verbleef in 1963 in het Franse plaatsje. Daar vertelde hij prachtige verhalen over. Dat ze gewoon met een witte vlag door de linies reden en dan lekker eieren stonden te bakken, terwijl de anderen in hun schuttersputje gevechtsrantsoenen aten.
En dan komt de aap uit de mouw. En ik ben van 1964, precies 9 maanden nadat hij van de oefening terugkeerde”, zegt hij schaterend.

De Nederlandse voertuigen werden in de jaren ‘60 ontladen in het station van La Courtine

Selfie

Deugnieten, zou men in die tijd zeggen. Dat waren de Nederlanders zeker”, knipoogt de 85-jarige mevrouw Monique Lemmut. Ze schudt het goed onderhouden hoofd als haar wordt gevraagd of ze denkt dat de tijden van weleer terugkomen. Het was een heel mooie tijd, ik heb er heel goede herinneringen aan, maar dat is voorbij”, vertelt de oud-eigenaresse van de plaatselijke bistro. Spiegelei met brood, dat wilden ze allemaal als ze bij ons kwamen, dat is het enige Nederlands dat ik nog ken. En ze dronken allemaal zoete witte wijn, dat was niet aan te slepen.

Die tijden van Brief uit La Courtine, met die befaamde openingszin “Beste ouders, lieve Ine komt niet weer. Divisies of Legerkorpsen zijn verleden tijd, de dienstplicht opgeschort. En brieven schrijven is al helemaal niet van deze tijd. Een selfie op Instragram of een appje naar pa of ma, daar houden de militairen van nu het maar bij. Benieuwd of de schrijver van het beroemde liedje er nu nog wat mee zou kunnen.