Tekst Jopke Rozenberg-van Lisdonk
Foto boven: Majoor Martin den Boer: “Mijn wapens zijn mijn onpartijdigheid en het vertrouwen in mezelf.” Foto: Sjoerd Hilckmann.
Majoor als VN-waarnemer naar roerig Midden-Oosten
In deze rubriek staat een militair of burger van het Commando DienstenCentra centraal die naar het buitenland is of was uitgezonden, of daarvoor op de nominatie staat. Dit keer majoor Martin den Boer. Sinds 2,5 jaar werkt hij als senior accountmanager Transport & Facilitaire Diensten bij de Divisie Facilitair & Logistiek. Hij bereidt zich voor op zijn uitzending naar de Golanhoogten. In september vertrekt hij voor een jaar naar het Midden-Oosten.
Den Boer meldde zich vrijwillig aan voor de VN-missie United Nations Truce Supervision Organization (UNTSO). “Ik wilde graag nog eens terug naar het Midden-Oosten. Daar heb ik in 2011 een mooie uitzending gedraaid op de Westbank. Met een internationaal team leidde ik het Palestijnse middenkader van de security forces op. Interessant werk en de bevolking bleek gastvrij. Dat, samen met de prachtige omgeving, zorgde ervoor dat ik me vrijwillig voor deze missie heb aangemeld.”
“We vormen in principe geen doelwit”
Wat is uw taak op de Golanhoogten?
“Samen met een groep internationale collega’s houd ik als onpartijdig VN-waarnemer alle landsgrenzen rondom de Golanhoogten in de gaten. We controleren of Israël, Libanon en Syrië zich aan de gemaakte afspraken uit de verschillende wapenstilstandsakkoorden houden. Bijvoorbeeld over de aantallen materieel en personeel nabij de grenzen. Daarvoor bemannen we vaste waarnemingsposten op de Golanhoogten, richten tijdelijke observatiepunten in en patrouilleren. Dat doen we altijd met 2 à 3 personen van verschillende landen en eventueel een tolk. Een waarneming is pas ‘geldig’ als deze door 2 verschillende nationaliteiten vastgesteld is. Onze bevindingen rapporteren we via het VN-hoofdkantoor in Jeruzalem aan New York.”
Welke gevaren kleven er aan de missie?
“Omdat we onpartijdig zijn, vormen we in principe geen doelwit. Maar in een missiegebied kan natuurlijk altijd iets gebeuren. In mijn geval gaat het dan waarschijnlijk om domme pech: verkeerd moment, verkeerde plek... Je moet blijven opletten. Ik weet dat er in Zuid-Libanon gebieden zijn waar je beter niet kunt komen. Weten in wat voor gebied je bent en welke bevolkingsgroep daar leeft is belangrijk. Dat leer je in het opwerkingstraject.”
Hoe bereidt u zich voor op uw uitzending?
“In een missiegericht opwerkingstraject, bestaande uit opleidingen en cursussen. Daarin leer ik de achtergrond en de kenmerken van het gebied en zijn inwoners kennen. We krijgen onder meer praktijktraining in patrouille rijden, hoe je een kompas gebruikt en gebieden ‘veiligstelt’. Ook leren we gepantserde voertuigen besturen in onder meer ruig terrein. Binnenkort krijg ik een ‘gijzelingscursus’. Wat kun je doen als je wordt gegijzeld en hoe kun je er mentaal mee omgaan? Onderhandelingsvaardigheden en werken met een tolk zijn ook belangrijke lessen. Een tolk is veel meer dan vertaler alleen. Hij neemt non-verbale signalen voor je waar en kiest de juiste woorden en toon om de boodschap over te brengen. Hij moet daarom weten wat het doel van het gesprek is. Het opwerktraject is uitgebreid, de docenten waanzinnig goed. Ik krijg les van universiteitsprofessoren, specialisten in de Arabische cultuur en ervaringsdeskundigen uit de hele wereld. Daarnaast probeer ik me alvast in te werken door contact te leggen met de Nederlandse collega’s die nu in het gebied zitten.”
Wat neemt u mee?
“Een op het gebied afgestemd medisch pakket dat ik op pad zelf kan gebruiken. Daarvoor krijg ik ook nog een cursus. Verder neem ik natuurlijk een scherfwerend vest en blauwe VN-helm mee, maar ook koud- én warmweerkleding. Door de verschillende hoogtes kunnen de temperaturen zelfs op korte afstanden redelijk uiteenlopen. Wapens laat ik thuis. Het is immers een ongewapende missie.”
“Binnenkort krijg ik een ‘gijzelingscursus’”
Ongewapend naar zo’n onrustig gebied?
“Mijn wapens zijn mijn onpartijdigheid en het vertrouwen in mezelf. Door de goede voorbereiding weet ik waar ik op moet letten. Als waarnemer leer ik niet alleen kijken, maar ook zíen. Natuurlijk heb ik een zekere mate van angst. Die heb je altijd en dat houdt je juist scherp. Ik ga naar een gebied vol buskruit en met een kort lontje. De boel kan snel exploderen. Dat maakt het onvoorspelbaar, maar ook uitdagend. Ik laat de angst niet regeren.”
UNTSO
UNTSO heeft de taak om de wapenstilstanden in het Midden-Oosten te handhaven. De missie loopt sinds 1948. In dat jaar roept de Joodse Nationale Raad de staat Israël uit, waarop de Arabische Liga (op dat moment Egypte, Libanon, Jordanië en Syrië) de oorlog aan Israël verklaart.
Nederland heeft met 13 militairen het grootste aandeel in de missie. Zij werken op en rondom de Golanhoogten, verdeeld over de Israëlische landsgrenzen en die van Zuid-Libanon. De militairen wonen in de Libanese stad Tyre en het Israëlische Tiberias. Momenteel doen 24 landen aan UNTSO mee. Zij opereren in hetzelfde gebied als de vredesmachten UNDOF (United Nations Disengagement Observer Force) en UNIFIL (United Nations Interim Force In Lebanon).
