Kerst zonder familie: hoe is dat?

“Die wijntjes drink ik wel als ik weer thuis ben”

“Hè, ben ik dit jaar met kerst niet bij mijn gezin. Balen. Nou ja, part of the job.” Met de feestdagen in het vizier zal die gedachte zonder twijfel door het hoofd van veel uitgezonden militairen schieten. Vooral als ze zonder gezin in het buitenland zitten. Hoe is dat? Vier militairen van het Commando DienstenCentra, geplaatst in Somalië, Mali, Kosovo en Turkije, vertellen hun verhaal. 

Sergeant 1 Erwin Pater van de Patriotmissie in Turkije (Ballistic Missile Defence Task Force) regelt als kassier de betaling van goederen en diensten die de eenheid in de stad Adana koopt, en op de Amerikaanse basis waar de Nederlanders verblijven. Het gaat daarbij onder meer om voedsel voor de tweehonderd personeelsleden, huurauto’s, reserve-onderdelen, kantoor- en schoonmaakartikelen, et cetera.

Pater viert kerst voor de tweede keer in het buitenland. De sergeant, in Nederland werkzaam bij het Financieel Administratie- en Beheerkantoor (FABK), nuttigt het kerstdiner in Turkije met zijn collega’s. “Maar dat gaat ongetwijfeld ook gezellig worden”, relativeert hij. “En die wijntjes drink ik wel als ik weer thuis ben. Maar het blijft natuurlijk erg jammer om rond de feestdagen niet bij mijn vrouw, zoon en de rest van de familie te zijn. Aan de andere kant halen we die tijd dubbel en dwars in als ik 6 februari weer in Nederland ben.”

Veel zwaarder

Pater is niet de enige kassier van het FABK die met kerst thuis gemist wordt. Duizenden kilometers verderop zit sergeant 1 Noud van Kesteren in hetzelfde schuitje. Bij de Minusma-missie in de Malinese hoofdstad Bamako. Er is echter ook een verschil met collega Pater: Van Kesteren viert kerst dit keer voor de eerste keer zonder gezin. “Helaas”, vertelt hij, “zijn er tijdens onze missie heel wat feestdagen in Nederland, zoals Sinterklaas, kerst en oud en nieuw. Maar wij amuseren ons hier wel. Voor het thuisfront is het echter veel zwaarder. Mijn drie dames thuis missen me met kerst erg. Maar ik ben geen militair geworden om een kantoorbaan ‘van acht tot vijf’ te hebben. Dit is dus één van de gevolgen.”

Van Kesterens’ kerstmaaltijd bestaat uit een barbecue en een koud (alcoholvrij) biertje. Nog een verschil met Nederland: in de Malinese woestijn is het in deze tijd van het jaar 35 graden boven nul. 

Dat is wel even wat anders dan Kosovo op de Balkan, waar het met kerst flink kan winteren. De voormalige Servische provincie is het werkterrein van luitenant-kolonel Daan Speetjens, chief Plans van KFOR, Senior National Representative en commandant van het Nederlandse contingent. Hij is een ‘ervaringsdeskundige’ omdat hij kerst al eerder zonder gezin in het buitenland vierde. “Het is bijzonder om dit prachtige feest in Kosovo mee te maken, vooral vanwege de culturele verschillen én de overeenkomst tussen al die nationaliteiten in KFOR”, vertelt Speetjens. “In dit overwegend islamitisch land valt op dat alles in kerstsfeer is, inclusief kerstbomen en -verlichting. Ook ons kamp is voorzien van kerstbomen en andere versieringen. Italiaanse collega’s hebben zelfs een prachtige kerststal gebouwd.”

Bescheiden karakter

De Nederlandse viering zal een bescheiden en vooral rustig karakter hebben, in een feestelijk versierde Nederlandse ‘huiskamer’, zegt Speetjens. Het contingent bestaat uit ‘slechts’ vijf man en zoals het er nu uitziet, eten ze met kerst gezamenlijk buiten de poort. Speetjens: “Wat mij betreft is kerst gericht op wat we met elkaar meemaken en wat dat met ons doet. Het spreekt vanzelf dat we contact hebben met onze families thuis. Zo maken we toch een beetje deel uit van hun kerstfeest.”

Grote mazzelaar

Van de vier militairen in dit artikel is adjudant Leon Gielissen ‘de grote mazzelaar’. De mentor van het Support Advisory Team van de European Training Mission in Somalië brengt kerst in Duitsland door. Om vervolgens naar Afrika terug te gaan. “Kerst, het feest van vrede, heeft voor mij een speciale betekenis”, legt hij uit. “Met je gezin bij de open haard, gezellig tafelen, op familiebezoek…. Tijdens een uitzending zijn deze dingen, die eigenlijk zo gewoon zijn, er niet. Dat mis ik dan enorm. Vieren ze kerst thuis zonder jóu….”

De European Training Mission Somalië traint en adviseert personeel van de Somalian National Army en structureert de regels en wetten van het Somalische Ministerie van Defensie. Bepaald geen bureaubaantje waarin je alleen rapportjes schrijft, zoals Gielissen vooraf dacht. Wekelijks neemt de adjudant in ‘het veld’ met de Force Protection poolshoogte op het Jazeera Training Camp 1 en 2, bij het parlementsgebouw (Villa Somalia) en op het hoofdkwartier van de Somalian National Army in Gashandiga. Een belevenis en een ervaring tegelijk, bericht hij. “Als je door Mogadishu rijdt is het net alsof je terug bent in de burgeroorlog van 1993. Komt bij dat de temperatuur soms tot wel veertig graden Celsius stijgt. Maar ik heb wel het gevoel iets goeds voor de Somaliërs te doen.”