Tekst Robert den Hartog
Foto Evert-Jan Daniels en sergeant Hille Hillinga

'Aan motivatie geen gebrek'

Majoor Niek de Jong, Algemeen Commandant LSGBO

Versterkte MTV-controles aan de grens met België, de Hoog Risico Beveiliging uitgerust met lange wapens en extra patrouilles op de luchthavens. Toen Brussel op 22 maart werd opgeschrikt door een reeks aanslagen, nam de Koninklijke Marechaussee ook in Nederland zichtbare en onzichtbare voorzorgsmaatregelen. De KMar richtte een Landelijke Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden op die - zolang als nodig - verantwoordelijk was voor de extra maatregelen en het sturen van de operatie.

Majoor Niek de Jong is brigadecommandant Brabant-Zuid en 1 van de 4 LSGBO-commandanten bij de KMar. De betreffende ochtend verscherpte hij het toezicht op Eindhoven Airport op verzoek van de NCTV. Niet veel later kreeg hij vanuit het LTC de opdracht naar Nieuw Milligen af te reizen om daar leiding te geven aan een Landelijke Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden (zie kader LSGBO in beeld). Op Schiphol richtte de KMar een apart SGBO in. "Inmiddels droeg de HRB zichtbaar lange wapens en konden wij ons met name buigen over de extra controles aan de grens met België."

Korte meetings

In korte meetings die soms amper een kwartier duurden, schetste iedere zogenoemde LSGBO-knop een beeld en gaf advies aan de Algemeen Commandant. Hoe kon het LSGBO voorzorgsmaatregelen aan de grens, binnen de door het gezag gestelde kaders, het beste tot uitvoer brengen? De Jong: "In overleg met Staf KMar, het Landelijk Tactisch Commando, de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid en de Nationale Politie hebben we bepaald hoe, met wie en waar we de controles gingen uitvoeren."

Op alle luchthavens in Nederland was sprake van extra zichtbare en onzichtbare veiligheidsmaatregelen. De Koninklijke Marechaussee voerde onder andere extra patrouilles uit.

Het concreet maken van de extra maatregelen was slechts 1 deel. Voor alle genomen maatregelen schepte het LSGBO de opvolgende dagen de randvoorwaarden, zoals personeel, voeding en legering en borgde het de continuïteit. De Jong: "Collega's moesten vanuit Groningen naar Limburg. Maar de reacties vanuit de operatie waren achteraf vooral positief. De reden van de inzet was natuurlijk helder en de randvoorwaarden waren zo goed mogelijk geregeld. Ook de afstemming met de lokaal leidinggevenden van de KMar liep gesmeerd. Ze maakten een goede vertaalslag zodat wij de capaciteit daar in konden zetten waar ze nodig was."

De Hoog Risico Beveiliging was extra waakzaam, zoals bij het beveiligen van het Binnenhof.

Het was na de aanslagen in Brussel de eerste keer dat een LSGBO ongepland werd ingericht na een calamiteit met landelijke impact. "Aan motivatie was geen gebrek", vervolgt De Jong. "Ik kreeg een e-mail van een collega die schreef dat hij 29 uur had gewerkt. Hij vond dat geen enkel probleem. Hij was graag daar waar het er op aan kwam. Er waren ook enkele kritische noten. In de komende evaluaties zullen we alles bespreken om er voor te zorgen dat we in de toekomst nog beter voorbereid zijn in het geval van een ongeplande inzet."

Aan de grens met België was sprake van versterkte MTV-controles door de KMar.

Inmiddels is de aansturing van de operatie weer overgedragen aan het Landelijk Tactisch Commando en de Chief Operations. Daar waar nodig blijven er intensievere maatregelen bestaan. De Jong blikt tevreden terug. "Het was een hectisch weekje. De aanleiding voor dit LSGBO was natuurlijk verschrikkelijk. Maar ik ben tevreden over onze inzet als KMar, het behaalde effect en hoe we enkele incidenten hebben opgepakt en afgehandeld. We hebben als organisatie laten zien dat we in zeer korte tijd, daar kunnen zijn waar het er toe doet. Zichtbaar, robuust, paraat en waakzaam. Voor de veiligheid van de Nederlandse bevolking."

LSGBO in beeld

Na de aanslagen in Brussel stuurde de Koninklijke Marechaussee de operatie aan met een Landelijke Staf Grootschalig en Bijzonder Optreden. Het LSGBO hield nauw contact met het SGBO van de KMar op Schiphol en het NSGBO van de Nationale Politie in Driebergen. Een LSGBO of SGBO staat onder leiding van een Algemeen Commandant. In een LSGBO werkt iedereen vanuit een vaste rol en beschikt over een backoffice. In de graphic ziet u uit welke zogenoemde knoppen een LSGBO bestaat. In het LSGBO werken ongeveer 12 mensen.

HOHA: Hoofd Handhaving en Openbare Orde, inclusief het proces Grenstoezicht | HBB: Hoofd Bewaken en Beveiligen | HOPS: Hoofd Opsporing | HINT: Hoofd Interventie | HIN: Hoofd Informatie | HON: Hoofd Ondersteuning | HCOM: Hoofd Communicatie | CCB: Conflict- en Crisisbeheersing | IV&C: Informatievoorziening en Communicatie | Plotter: visueel maken van informatie | Logger: Notuleren tijdens de vergaderingen