Mikpunt: Vlieland

F-16 jachtvliegtuigen oefenen met echte bommen

Vlieland was deze week het mikpunt voor de F-16 jachtvliegtuigen van de Koninklijke Luchtmacht. De vliegers oefenden de inzet met echte bommen op de Vliehors Range, een bijzonder oefenterrein op het waddeneiland.

De Vliehors Range is een druk bezocht NAVO-oefenterrein van zeventien vierkante kilometer op het meest westelijke deel van Vlieland. Het is de enige plek in Nederland waar bommen gegooid mogen worden met een explosieve lading. Verschillende helikopters en jachtvliegtuigen van NAVO-landen maken regelmatig gebruik van de oefenlocatie. “Ze hebben hier alle ruimte, omdat het oefengebied niet in stedelijk gebied ligt”, zegt commandant Vliehors Range majoor Pieter Bruinink.
Deze week was het aan de beurt voor een aantal vliegers van de Nederlandse luchtmacht om boven Vlieland te oefenen. Bij bommen met een explosieve lading komen extra handelingen kijken. Daarom is het essentieel om jaarlijks met explosieven te oefenen en de vaardigheden en procedures te trainen. Niet alleen voor de vliegers, maar ook de bewapenaars.

Maandagochtend, de oefening gaat beginnen. In de luchtverkeerstoren op de Vliehors Range heerst een ontspannen sfeer. Maar: iedereen is wakker en scherp.

Op en rond het terrein worden passanten gewaarschuwd; de rode vlaggen geven aan dat het oefenterrein actief is. Toch is niet iedereen op de hoogte: later die dag vaart een garnalenkotter te dicht bij het oefengebied. Majoor Bruinink moet in actie komen om de schipper te waarschuwen. Zodra de kotter koers zet naar veiliger gebied, wordt de oefening hervat.

Op de toren houdt sergeant-1 René Bijma alles in de gaten. Hij is de rechterhand van de vuurleider. Vorig jaar nam een F-16-vlieger per vergissing de toren onder vuur met het boordkanon. Niemand raakte gewond, maar de kogelgaten zijn nog steeds duidelijk zichtbaar in de ramen.

Op de radar ziet de vuurleider precies de koers van de jachtvliegtuigen. Eerst moet de bom op de zandvlakte gelost worden, daarna stort de vlieger zich in een luchtgevecht ten noorden van het eiland.

Tiger (roepnaam van de F-16-vlieger van het 313 squadron) is vertrokken uit Volkel met een 500-ponder onder zijn vleugel. De bom staat op scherp. In de verte doemt de Afsluitdijk op. Voor Tiger een markant punt en het teken dat hij het oefengebied nadert.

De vlieger werpt zijn bom op het strand. De 500-ponder komt een paar meter naast het doel terecht, netjes binnen de verwachte afstand. Er volgt een reusachtige explosie, zwarte rookwolken stijgen op en een daverende knal dreunt over Vlieland. Tigers oefening is geslaagd.

De inslag veroorzaakt een flinke krater. Medewerkers van de Vliehors gooien de gaten weer netjes dicht. Dat is belangrijk, want anders vult het gat zich vanzelf met stuifzand en slib en dat levert drijfzand op. De Vliehors zou dan veranderen in onbegaanbaar gebied.

De afgeworpen oefenmunitie wordt wekelijks door het personeel van de Vliehors verzameld en later gecontroleerd op eventuele gevaarlijke restanten. Het schrootrestant wordt gerecycled. Aan het einde van de oefening is Vlieland weer kratervrij en schoon.